File Image

जागतिक स्तरावर 2008 ते 2017 या कालावधीत जन्मलेल्या सुमारे 15.6 दशलक्ष लोकांना त्यांच्या आयुष्यात कधी ना कधी पोटाचा कर्करोग म्हणजेच गॅस्ट्रिक कॅन्सर (Gastric Cancer) होण्याचा धोका आहे, असा धक्कादायक अंदाज नेचर मेडिसिन या संशोधन पत्रिकेत प्रसिद्ध झालेल्या एका अभ्यासात व्यक्त करण्यात आला आहे. भारत आणि चीन या देशांमध्ये या आजाराचे सर्वाधिक रुग्ण असतील, ज्यात भारतात एकट्याच 1.65 दशलक्ष प्रकरणे उद्भवू शकतात. हेलिकोबॅक्टर पायलोरी (H. pylori) या जीवाणूच्या संसर्गामुळे 76% प्रकरणे उद्भवतात, जी प्रतिजैविक उपचारांनी रोखता येऊ शकतात, असे संशोधकांनी म्हटले आहे.

आशिया खंडात दोन-तृतीयांश प्रकरणे अपेक्षित असून, त्यानंतर अमेरिका आणि आफ्रिका यांचा क्रमांक लागतो. इंटरनॅशनल एजन्सी फॉर रिसर्च ऑन कॅन्सर (IARC), जागतिक आरोग्य संघटनेच्या (WHO) कर्करोग संशोधन शाखेने, GLOBOCAN 2022 डेटाबेसमधील 185 देशांमधील पोटाच्या कर्करोगाच्या घटनांचा आणि संयुक्त राष्ट्रांच्या लोकसंख्या डेटावर आधारित मृत्यूदरांचा अभ्यास केला. या अभ्यासानुसार, 2008 ते 2017 दरम्यान जन्मलेल्या लोकांमध्ये 15.6 दशलक्ष पोटाच्या कर्करोगाची प्रकरणे अपेक्षित आहेत.

यापैकी 76% प्रकरणे H. pylori या जीवाणूच्या संसर्गामुळे होऊ शकतात, जो बालपणात सामान्यपणे होतो आणि उपचारांअभावी अनेक दशके टिकतो. आशियात 10.6 दशलक्ष प्रकरणे अपेक्षित असून, यापैकी 6.5 दशलक्ष प्रकरणे भारत आणि चीनमध्ये असतील. भारतात, जर सध्याच्या प्रतिबंधात्मक उपायांमध्ये सुधारणा झाली नाही, तर 1,657,670 नवीन प्रकरणे नोंदवली जाऊ शकतात. H. pylori हा जीवाणू पोटात सामान्यपणे आढळतो आणि तो दीर्घकालीन संसर्गामुळे पोटात जळजळ, अल्सर आणि शेवटी कर्करोगाला कारणीभूत ठरतो.

हा कर्करोग जगातील कर्करोगामुळे होणाऱ्या मृत्यूंच्या कारणांमध्ये पाचव्या क्रमांकावर आहे. संशोधकांनी असे सुचवले आहे की, या जीवाणूचा संसर्ग शोधण्यासाठी आणि त्यावर उपचार करण्यासाठी लोकसंख्यास्तरीय तपासणी कार्यक्रम राबवल्यास 75% प्रकरणे रोखता येऊ शकतात. प्रतिजैविक आणि पोटातील आम्ल कमी करणाऱ्या औषधांच्या संयोजनाने हा संसर्ग प्रभावीपणे बरा होऊ शकतो. (हेही वाचा: Covishield Vaccine: 'कोविशील्ड लस सुरक्षित आहे'; हृदयविकाराच्या चिंतेवर Serum Institute चा खुलासा)

भारतात पोटाच्या कर्करोगाचे प्रमाण चिंताजनक आहे, कारण सध्याच्या आरोग्य सुविधा आणि तपासणी कार्यक्रम मर्यादित आहेत. अभ्यासानुसार, जर प्रतिबंधात्मक उपायांमध्ये सुधारणा झाली नाही, तर भारतात 1.65 दशलक्ष नवीन प्रकरणे उद्भवू शकतात. चीननंतर भारतात दुसऱ्या क्रमांकाचे सर्वाधिक रुग्ण असतील. उप-सहारा आफ्रिकेत सध्या या आजाराचे प्रमाण कमी असले, तरी भविष्यात सहापट वाढ होऊ शकते, असे संशोधकांनी चेतावणी दिली आहे. अमेरिका आणि आफ्रिकेत अनुक्रमे 2 दशलक्ष आणि 1.7 दशलक्ष प्रकरणे अपेक्षित आहेत. संशोधकांनी सांगितले की, तरुण वयात वाढत्या प्रकरणांमुळे आणि वृद्ध लोकसंख्येमुळे कर्करोगावरील नियंत्रणाचे प्रयत्न मागे पडू शकतात.