Telecom Sector India | (Photo Credits: Archived, Edited, Symbolic Images)

भारताच्या दूरसंचार क्षेत्राने मे 2025 मध्ये सकारात्मक वाढ (India Telecom Growth) नोंदवली असून, एकूण दूरध्वनी ग्राहकांची संख्या 1203.84 मिलियनवरून 1207.08 मिलियन वर पोहोचली आहे. ही 0.27% मासिक वाढ दर्शवते, अशी माहिती दूरसंचार मंत्रालयाने अधिकृत आकडेवारीद्वारे शुक्रवारी (27 जून) दिली. या कालावधीत देशभरात एकूण 3.24 मिलियन नवीन ग्राहकांची भर पडली आहे. शहरी भागांमध्ये, ग्राहकसंख्या एप्रिलमधील 667.19 मिलियनवरून मेमध्ये 669.69 मिलियन वर पोहोचली (Urban Rural Tele-density) असून, 0.37% वाढ झाली आहे. तर ग्रामीण भागातील ग्राहकसंख्या 536.65 मिलियनवरून 537.39 मिलियनवर गेली असून, 0.14% वाढ नोंदली गेली आहे.

यामुळे देशातील एकूण टेलीडेन्सिटी (प्रति 100 लोकांमागे फोन कनेक्शन) एप्रिलमधील 85.19% वरून मे 2025 अखेरीस 85.36% झाली आहे.

विस्तृत माहिती खालीलप्रमाणे:

  • शहरी टेलीडेन्सिटी: 131.46% वरून 131.76%

  • ग्रामीण टेलीडेन्सिटी: 59.26% वरून 59.33%

मे 2025 अखेरीस, एकूण ग्राहकांपैकी 55.48% शहरी भागातील होते, तर 44.52% ग्रामीण भागातील होते.

स्थानिक सेवा क्षेत्रांच्या (LSA) बाबतीत, 8 सर्कल्सची टेलीडेन्सिटी राष्ट्रीय सरासरीपेक्षा कमी होती. त्यापैकी दिल्ली सेवा क्षेत्राने सर्वाधिक 274.29% टेलीडेन्सिटी नोंदवली, तर बिहार क्षेत्रात सर्वात कमी 57.57% टेलीडेन्सिटी नोंदली गेली.

मोबाईल नंबर पोर्टेबिलिटी (MNP) च्या संदर्भात, मे 2025 मध्ये 14.03 मिलियन ग्राहकांनी ऑपरेटर बदलण्यासाठी विनंती केली. भारतात MNP प्रथम नोव्हेंबर 2010 मध्ये हरियाणा सेवा क्षेत्रात लागू करण्यात आले होते, आणि जानेवारी 2011 पासून संपूर्ण देशभर राबवण्यात आले. सुरुवातीला ही सुविधा केवळ समान LSA (Licensed Service Area) मध्ये उपलब्ध होती, मात्र जुलै 2015 पासून इंटर-सर्व्हिस एरिया MNP लागू झाल्याने ग्राहकांनी सेवा क्षेत्र बदलूनही आपला मोबाईल नंबर कायम ठेवण्याची सुविधा मिळाली.

शहरी आणि ग्रामीण दोन्ही भागांमध्ये झालेली वाढ भारताच्या डिजिटल पायाभूत सुविधांच्या विस्ताराचा आणि डिजिटल विभाजन कमी करण्याच्या प्रयत्नांचा एक सकारात्मक संकेत मानला जात आहे.

काय आहे मोबाईल क्रमांक पोर्टेबिलीटी?

मोबाईल नंबर पोर्टेबिलिटी (MNP) ही एक सेवा आहे जी मोबाईल फोन वापरकर्त्यांना एका टेलिकॉम ऑपरेटरकडून दुसऱ्या टेलिकॉम ऑपरेटरवर बदल करताना, त्याच सेवा क्षेत्रात किंवा वेगवेगळ्या प्रदेशांमध्ये, त्यांचा फोन नंबर न बदलता त्यांचा विद्यमान मोबाइल नंबर कायम ठेवण्याची परवानगी देते. ही सुविधा वापरकर्त्यांना नवीन नंबरची माहिती देण्याच्या त्रासाशिवाय किंमत, कव्हरेज किंवा ग्राहक सेवेवर आधारित चांगले सेवा प्रदाते निवडण्याचे स्वातंत्र्य देते. या प्रक्रियेमध्ये सामान्यत: एसएमएसद्वारे पोर्टिंग विनंती पाठवणे, एक अद्वितीय पोर्टिंग कोड (यूपीसी) प्राप्त करणे आणि तो नवीन ऑपरेटरला सबमिट करणे समाविष्ट असते, त्यानंतर नवीन नेटवर्कवर नंबर सक्रिय होण्यापूर्वी थोडा वेळ प्रतीक्षा करणे समाविष्ट असते.