ICMR New Dietary Guidelines: घरचे जेवण केव्हाही चांगले. बाहेरचे खाद्यपदार्थ आरोग्यास हानिकारक, यांसारखी वाक्ये परंपरेने चालत आली आहेत. जी प्रत्येक घरात ऐकली आणि ऐकवली जातात. पण पारंपारिक शहाणपणापासून पूर्णपणे बाहेर पडताना, इंडियन कौन्सिल ऑफ मेडिकल रिसर्चने (ICMR) नवी आहार मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली आहेत. ज्यामध्ये घरी स्वयंपाक करुन बनवल्या जाणाऱ्या अन्नपदार्थांबाबतही (Home-Cooked Meals) सावधगिरी बाळगण्याचे अवाहन केले आहे. आयसीएमआरने इशारा दिला आहे की, आवश्यक ती काळजी घेतली नाही तर घरी बनवलेले अन्नही आरोग्यास धोकादायक आणि अहितकारी असू शकते. आयसीएमआरद्वारे जारी केलेल्या 17 आहारविषयक (Balanced Diet) मार्गदर्शक तत्त्वांच्या ताज्या संचामध्ये हा इशारा देण्यात आला असून, घरी बनवलेले जेवण देखील चरबी, साखर किंवा मीठ जास्त प्रमाणात असल्यास ते "अनारोग्य" मानले जाऊ शकते, असे म्हटले आहे.
अधिक कॅलरीयुक्त पदार्थ टाळा
भारतीयांमध्ये आहाराच्या सवयी आणि त्याचे प्रारुप बदलण्याच्या उद्देशाने मार्गदर्शक तत्त्वे जारी करण्यात आली आहेत. जी चरबी, साखर किंवा मीठ (HFSS) जास्त असलेले अन्न खाण्याशी संबंधित प्रतिकूल आरोग्यावरील परिणामांवर भर देतात. ICMR च्या मते, असे खाद्यपदार्थ सामान्यत: अधिक कॅलरीयुक्त असतात. तसेच ते आरोग्याच्या दृष्टीनेही हानिकारक असतात कारण त्यामध्ये सूक्ष्म पोषक तत्व आणि फायबर नसतात. त्यामुळे संतुलित आहार घेणे आरोग्याच्या दृष्टीने केव्हाही चांगले. (हेही वाचा, ICMR-NIN On Protein Supplements: प्रोटीन सप्लिमेंट्स शक्यतो टाळा; प्रथिने पूरक संतुलित आहार घेण्यावर आयसीएमआर का भर देत आहे?)
संपूर्ण आरोग्यासाठी परीपूर्ण आहाराची आवश्यकता
वैद्यकीय पॅनेलमधील संशोधकांनी HFSS खाद्यपदार्थांचे हानिकारक प्रभाव स्पष्ट केले, त्यांच्या सेवनाचा लठ्ठपणा आणि गैर-संसर्गजन्य रोग (NCDs) सारख्या परिस्थितीशी संबंध जोडला. संपूर्ण आरोग्य राखण्यासाठी आवश्यक मॅक्रोन्यूट्रिएंट्स, फायबर आणि जीवनसत्त्वे आणि खनिजे यांसारख्या सूक्ष्म पोषक घटकांची आवश्यकता असते. त्यासाठी संतुलित पोषणाचे महत्त्व अधोरेखित केलेल्या मार्गदर्शक तत्त्वांमध्ये आहे. (हेही वाचा, ICMR on Protein Supplements: प्रोटीन सप्लीमेंट्स घेता? सावधान! आयसीएमआरचा इशारा; सावधगिरी बाळगण्याचे आवाहन, संतुलित आहाराची शिफारस)
मिठाच्या अतिवापरामुळे चिंता
HFSS खाद्यपदार्थांमुळे उद्भवलेल्या आरोग्याच्या जोखमींमागील कार्यपद्धती स्पष्ट करताना, ICMR ने हे स्पष्ट केले आहे की उच्च चरबी आणि साखरेचे प्रमाण जळजळ वाढवू शकते, आतड्यांतील मायक्रोबायोटामध्ये व्यत्यय आणू शकते आणि उच्च रक्तदाबाचा धोका वाढवू शकते, इतर आरोग्यविषयक गुंतागुंतही यामुळे निर्माण होते. याव्यतिरिक्त, किडनीच्या कार्यावर होणारे हानिकारक परिणाम आणि हायपरटेन्शनशी त्याचा संबंध असल्यामुळे जास्त प्रमाणात मिठाचे अतिप्रमाणात होणारे सेवन एक महत्त्वपूर्ण चिंता मानली जात आहे. (हेही वाचा, Avoid Protein Supplements: प्रोटीन सप्लिमेंट्सबद्दलचे धक्कादायक सत्य आले समोर, ICMR ने दिला इशारा )
घरच्या जेवणातही मिठाचा अतिवापर अतिशय हानिकारक
घरी शिजवलेल्या जेवणाच्या संभाव्य नुकसानांना संबोधित करताना, ICMR ने चेतावणी दिली की घरगुती स्वयंपाकघरात तयार केलेल्या पदार्थांमध्ये देखील मीठ, साखर किंवा चरबीचे अस्वास्थ्यकर स्तर असू शकतात, ज्यामुळे त्यांच्या पौष्टिक मूल्याशी तडजोड होते आणि जास्त कॅलरी घेण्यास हातभार लागतो.
मिठ, साखरेच्या वापराबाबत स्पष्ट इशारा
मार्गदर्शक तत्त्वे आरोग्य धोके कमी करण्यासाठी मीठ, साखर आणि संतृप्त चरबीच्या दैनंदिन सेवन मर्यादांबाबत विशिष्ट शिफारसी देतात. ICMR च्या मते, संतुलित आहार राखण्यासाठी मिठाचे सेवन दररोज 5 ग्रॅमपेक्षा जास्त असू नये आणि साखरेचा वापर दररोज एकूण उर्जेच्या 5% पेक्षा कमी असावा.
चिप्स, सॉस आणि बिस्किटे यांना करा राम राम
शिवाय, ICMR ने चिप्स, सॉस आणि बिस्किटे यांसारख्या सामान्यतः वापरल्या जाणाऱ्या वस्तूंसह पॅकेज केलेल्या खाद्यपदार्थांमध्ये उच्च-मीठ सामग्रीच्या प्रसाराबाबत एक सावधगिरीची सूचना जारी केली आहे. जीवनसत्त्वे, खनिजे आणि फायबर यांसारख्या अत्यावश्यक पोषक घटकांसह कॅलरी केवळ आरोग्यदायी मानल्या जातात, यावर भर देऊन इष्टतम आरोग्य परिणामांची खात्री करण्यासाठी आहाराच्या निवडींमध्ये अधिक जागरूकता आणि संयमाची गरज मार्गदर्शक तत्त्वांनी अधोरेखित केली आहे.