E-commerce | (Photo credit: archived, edited, representative image)

E-commerce Growth: क्रेडिट कार्ड वापरकर्ते त्यांच्या खरेदीसाठी अधिकाधिक ऑनलाइन प्लॅटफॉर्मकडे (Online Payments) वळत आहेत. अधिकृत आकडेवारीवरून असे दिसून आले आहे की, सप्टेंबर 2024 मध्ये ऑनलाइन खर्च 1,15,168 कोटी रुपयांवर पोहोचला आहे. क्रेडिट कार्ड (Credit Card Spending) वापरून खर्च केलेल्या एकूण 1,76,201 कोटी रुपयांपैकी हे 65.4 टक्के आहे, जे सणासुदीच्या हंगामातील विक्रीमुळे ई-कॉमर्स व्यवहारांना वाढणारे प्राधान्य दर्शवते. ऑनलाईन खरेदी वाढल्याने स्थानिक पातळीवर रोख पैशांच्या स्वरुपात होणारे व्यवहार बरेचसे कमी झाले आहेत. त्यामुळे आगामी काळात डीजिटल व्यवहार वाढतील हे स्पष्ट दिसू लागले आहे.

ऑनलाईन विरुद्ध दुकानातील व्यवहार

सप्टेंबरमध्ये फिजिकल पॉईंट ऑफ सेलवर (POS) खर्च केलेल्या प्रत्येक रुपयासाठी दोन रुपये ऑनलाइन पेमेंट करण्यात आले. ऑनलाइन खर्चाचे मूल्य सातत्याने इन-स्टोअर व्यवहारांपेक्षा जास्त असले तरी, ऑनलाइन व्यवहारांची संख्या 19.4 कोटी इतकी आहे, जी याच कालावधीत नोंदवलेल्या 19.8 कोटी इन-स्टोअर व्यवहारांपेक्षा किंचित मागे आहे. एप्रिल 2024 च्या तुलनेत ऑनलाइन खर्चात वाढ विशेषतः लक्षणीय होती, जेव्हा ऑनलाइन व्यवहार एकूण 94,516 कोटी रुपये किंवा एकूण 1,56,498 कोटी रुपयांच्या 60% होते. फ्लिपकार्ट आणि अॅमेझॉनसारख्या प्लॅटफॉर्मद्वारे सणासुदीच्या हंगामातील जाहिरातींना गती मिळाल्यामुळे सप्टेंबरमध्ये हा हिस्सा स्थिरपणे 65.4% वर पोहोचला. (हेही वाचा, UPI Scams: यूपीआय द्वारे होणारी फसवणूक टाळण्यासाठी वापरा हे 7 पर्याय)

ई-कॉमर्स विक्रीत वर्षागणिक 23% वाढ

ई-कॉमर्स आणि जलद वाणिज्य चार्ज इंडस्ट्री एनालिटिक्स फर्मचे नेतृत्व करा डेटम इंटेलिजेंस असा अंदाज आहे की, सप्टेंबर आणि ऑक्टोबरमध्ये ई-कॉमर्सची विक्री 12 अब्ज डॉलर्स (अंदाजे 1 लाख कोटी रुपये) वर पोहोचली असून वर्षागणिक 23% वाढ झाली आहे. अॅमेझॉन आणि फ्लिपकार्ट सारख्या प्लॅटफॉर्मवर विक्रीमध्ये 26% वाढ नोंदवली गेली, मुख्यतः मोबाइल फोन आणि इलेक्ट्रॉनिक्सद्वारे. ( हेही वाचा, Jobs for Freshers: ई-कॉमर्स, अभियांत्रिकी आणि पायाभूत सुविधा क्षेत्रात फ्रेशर्सना भारतात सर्वाधिक नोकऱ्या)

टाईम्स ऑफ इंडियाने दिलेल्या वृत्तानुसार जीवनावश्यक वस्तूंची जलद डिलिव्हरी देणाऱ्या क्विक-कॉमर्स सेवांमध्ये कार्ड-आधारित ऑनलाइन पेमेंटमध्ये वर्षागणिक 74% वाढ दिसून आली, हळूहळू ग्राहकांची प्राधान्ये पारंपारिक किराणा दुकानांपासून दूर गेली.

युटिलिटी पेमेंट्समध्ये मोठी वाढ

ऑनलाइन उपयुक्तता देयकांचा वाढता अवलंब यामुळे ऑनलाइन व्यवहारांमध्ये आणखी वाढ झाली आहे. Q2 FY25 दरम्यान, 2,38,897 कोटी रुपयांचे 62.7 कोटी ऑनलाइन बिल पेमेंट नोंदवले गेले, जे Q1 मधील एकूण 1,23,345 कोटी रुपयांच्या 45.6 कोटी पेमेंटपेक्षा जास्त होते. तथापि, या आकडेवारीत भारत बिल पेमेंट डेटानुसार यूपीआय आणि डेबिट कार्डद्वारे केलेल्या पेमेंटचा समावेश आहे.

ऑनलाईन व्यवहारांबाबतचे एक निरिक्षण आणि टक्केवारी

700 क्रेडिट कार्ड वापरकर्त्यांमधील सणासुदीच्या खरेदीच्या ट्रेंडवर पैसाबजारने केलेल्या सर्वेक्षणाने ऑनलाइन खरेदीला प्राधान्य दिले. मुख्य निष्कर्ष समाविष्टीत आहेः

  • 80% प्रतिसादकर्त्यांनी चांगल्या सौद्यांसाठी सणासुदीच्या काळात ऑनलाइन शॉपिंगला प्राधान्य दिले.

  • 48% ने केवळ ऑनलाइन खरेदी केली, तर 45% ने ऑनलाइन आणि इन-स्टोअर शॉपिंग एकत्रित केली.

  • 85% वापरकर्त्यांनी सवलती आणि नो-कॉस्ट ईएमआय पर्यायांचा लाभ घेण्यासाठी ई-कॉमर्स विक्री कार्यक्रमांच्या आसपास त्यांच्या खरेदीची योजना आखली.

  • केवळ 7% लोकांनी स्टोअरमधील खरेदीला प्राधान्य दिले, जे ग्राहकांच्या वर्तनातील बदल प्रतिबिंबित करते.

ऑनलाइन क्रेडिट कार्डवरील खर्चाचा वाढता कल ग्राहकांच्या बदलत्या खरेदीच्या सवयी अधोरेखित करतो, ज्या सुविधा, विशेष ऑफर आणि मजबूत ई-कॉमर्स परिसंस्थेद्वारे चालवल्या जातात. डिजिटल पेमेंटच्या पायाभूत सुविधांचा विस्तार होत असताना, ऑनलाइन व्यवहार भारताच्या खर्चावर आणखी वर्चस्व गाजवतील अशी अपेक्षा आहे.