
भूकंप (Earthquake) ही एक नैसर्गिक आपत्ती (Natural Disasters) आहे. ही अशी आपत्ती आहे, जी कोणत्याही प्रकारचे संकेत न देता येते. त्यामुळे या आपत्तीमध्ये होणारे नुकसान इतर कोणत्याही आपत्तीपेक्षा अधिक प्रमाणात असू शकते. सहाजिकच अशी घटना घडते तेव्हा नागरिकांच्या मनात भीती उत्पन्न होणे आणि असहज, असंबंद्ध वर्तन होताना पाहायला मिळते. त्यामुळे अधिकच नुकसान आणि हानीचा सामना करावा लागू शकतो. अशा वेळी मन स्थिर ठेऊन, न घाबरता आवश्यक ती खबरदारी घेऊन प्रतिसाद (Emergency Response) दिला, तर होणारे संभाव्य नुकसान अधिक टाळता येऊ शकते. म्हणूनच भूकंप आला तर अशा वेळी स्वतःचे आणि तुमच्या कुटुंबाचे संरक्षण कसे करावे, यासाठी तज्ज्ञांनी सांगितलेली खबरदारी आणि आवश्यक टीप्स जरुर जाणून घ्या.
भूकंप आल्यास तातडीने करावयाच्या आणि नैसर्गिक आपत्ती काळात उद्भवणाऱ्या आपत्त्कालीन स्थितीत घ्यावयाच्या खबरदारीविषयी तज्ज्ञ अनेक बाबी सांगतात. त्यापैकी व्यक्तीगत पातळीवर अंमलात आणण्याजोग्या आणि धोका शक्य तितका दुर ठेवता येण्यासारख्या बाबी खालील प्रमाणे:
जमीनिवर आडवे पडा, मजबुत छताचा निवारा मिळवा
- भूकंप झाल्यास जमीन हादरते. परिणामी इमारती, उंचावरील वस्तू खाली कोसळतात. अशा वेळी तुम्ही एखाद्या भक्कमछत असलेल्या वस्तू, ठिकाण यांचा आडोसा घेऊ शकता. जसे की, पलंग, टेबल अथवा एखादी तत्सम वस्तू. अशा वस्तूखाली स्वत:चे शरीर झाकून घ्या आणि जमीनीलगत झोपून राहा. जमीनीचे हादरे थांबेपर्यंत एखादी जाड, वजनदार वस्तू हाताने घट्ट पकडून राहा. (हेही वाचा, Delhi-NCR Earthquake: दिल्ली-एनसीआर परिसरात भुकंपाचे धक्के, नागरिकांमध्ये घबराट; पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांचा शहरवासीयांना संदेश)
घरगुती सुरक्षा उपाय
- भूकंप होत असताना तुम्ही घरात असाल तर घराबाहेर धावणे शक्यतो टाळा, खिडक्या, काचेची तावदाणे, काचेच्या वस्तू, ठिसूळ भींती आदींपासून दुर राहा. ज्या त्वरीत कोसळू शकतात. त्या ऐवजी एखाद्या सुरक्षित ठिकाणी आश्रय घ्या, जसे की एखाद्या मजबूत टेबलाखाली.
बाहेरील सुरक्षिततेची खबरदारी
- इमारती, झाडे, स्ट्रीटलाइट आणि वीज तारांपासून दूर मोकळ्या जागेत जा.
- कोसळू शकणाऱ्या भिंती किंवा संरचनांजवळ उभे राहण्याचे टाळा.
- हादरे पूर्णपणे थांबेपर्यंत मोकळ्या जागेतच रहा.
जर तुम्ही गाडी चालवत असाल तर
- पूल, ओव्हरपास आणि वीज तारांपासून दूर सुरक्षित ठिकाणी जा.
- हादरे थांबेपर्यंत सीटबेल्ट बांधून वाहनाच्या आत रहा.
- भूकंपानंतर काळजीपूर्वक वाहन चालवा, खराब झालेले रस्ते आणि मातीचे ढिगारे टाळा.
माहिती आणि मदत मिळविण्याची तयारी ठेवा
- अधिकृत स्रोत आणि स्थानिक अधिकाऱ्यांकडून येणाऱ्या आपत्कालीन अपडेट्सचे अनुसरण करा.
- संभाव्य आफ्टरशॉकची जाणीव ठेवा आणि अतिरिक्त भूकंपांसाठी तयार रहा.
- अडकल्यास, मदतीसाठी सिग्नल देण्यासाठी तुमचा फोन वापरा किंवा मोठ्याने आवाज करा.
प्रियजनांशी संवाद साधा
- तुमच्या सुरक्षिततेबद्दल कुटुंबातील सदस्यांशी संपर्क साधा.
- फोन लाईन्स गर्दीच्या ठिकाणी असतील तर मेसेज किंवा सोशल मीडियाचा वापर करा.
- खबरदारी आणि संभाव्य घटनांची पूर्वतयारी केल्याने जीव वाचू शकतात.
भूकंप सुरक्षा उपाय समजून घेऊन, तुम्ही धोके कमी करू शकता आणि स्वतःचे आणि तुमच्या कुटुंबाचे कल्याण सुनिश्चित करू शकता. सतर्क रहा, तज्ञांच्या सल्ल्याचे पालन करा आणि नेहमीच आपत्कालीन योजना तयार ठेवा.