Air Pollution | (Image used for representational purpose only) (Photo Credits: Pixabay)

मुंबईच्या हवेच्या गुणवत्तेचा (Air Quality) निर्देशांक पुन्हा 'अत्यंत खराब' होत असल्याने, श्वसनाचा त्रास आणि दमा असलेल्या रुग्णांच्या संख्येत आणखी वाढ होण्याची शक्यता डॉक्टरांनी व्यक्त केली आहे. त्यांनी नागरिकांना बाहेर पडताना मास्क घालण्याचा सल्ला दिला. मंगळवारी, SAFAR नुसार, हवेतील प्रदूषक PM10 (µgm-3) ची पातळी 'मध्यम' AQI श्रेणीमध्ये 200 वर पोहोचली. PM2.5 (µgm-3) पातळी 134 पर्यंत वाढली, तर दिल्लीतील परिस्थिती 126 पेक्षा वाईट आहे. एक महिन्यापेक्षा जास्त काळ मुंबई, खराब हवेच्या गुणवत्तेने त्रस्त आहे. ज्यामुळे तेथील नागरिकांच्या आरोग्यावरही परिणाम झाला आहे.

श्वासोच्छवासाचा त्रास, दमा, ऍलर्जीक राहिनाइटिस आणि श्वासनलिकेची जुनाट जळजळ यासह इतर समस्यांसह लोक ओपीडीकडे येत आहेत.PM 2.5 म्हणजे 2.5 मायक्रॉनपेक्षा कमी आकाराचे कण. ते चिंतेचे आहेत कारण आपल्या नाक आणि श्वसन प्रणालीमध्ये नैसर्गिक फिल्टरद्वारे मोठे कण अडकले आहेत परंतु PM2.5 श्वसन ब्रॉन्किओल्स आणि अल्व्होलीपर्यंत पोहोचू शकतात जिथे सर्व गॅस एक्सचेंज होते. अशा प्रकारे, PM2.5 मध्ये अंतर्गत अवयवांमध्ये प्रवेश मिळवण्याची क्षमता आहे. हेही वाचा State Government Decision- कोविड काळात सेवा देणाऱ्या कर्मचाऱ्यांसाठी आरोग्य भरतीवेळी गुणांकन कार्यपद्धती ठरवणार- राज्य सरकारचा निर्णय

वृद्धांमध्ये, पीएम 2.5 प्रदूषणामुळे रक्तदाब वाढू शकतो, हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोग जसे की एथेरोस्क्लेरोसिस आणि हृदयविकाराचा झटका येऊ शकतो. PM 2.5 मुळे दम्याचा झटका येऊ शकतो, अतिसंवेदनशील व्यक्तींमध्ये COPD चा विकास होऊ शकतो आणि वारंवार श्वसन संक्रमणामुळे अतिरिक्त विकृती निर्माण होऊ शकते. पण वायुप्रदूषणाची सर्वात भयावह गुंतागुंत म्हणजे फुफ्फुसाचा कर्करोग, डॉ सार्थक रस्तोगी, एसएल रहेजा हॉस्पिटल, माहीमचे सल्लागार-पल्मोनोलॉजी.

किंबहुना, शहरातील नेत्रतज्ञांकडे वायू प्रदूषणाशी संबंधित डोळ्यांची जळजळीची प्रकरणे समोर येत आहेत. जे लोक दररोज लांब पल्ल्याचा प्रवास करतात त्यांना वायू प्रदूषणाचा सामना करावा लागतो. अशा प्रकरणांमध्ये, आम्ही डोळ्यांच्या पृष्ठभागावर सिंचन आणि कोरड्या डोळ्यांच्या आजाराच्या प्रकरणांमध्ये वाढ पाहत आहोत, सरकार संचालित जेजे रुग्णालयातील डॉक्टर म्हणाले. हेही वाचा Davos World Economic Forum: डाव्होस येथे 1.4 लाख कोटी रुपयांच्या करारांवर स्वाक्षरी करण्याची CM Eknath Shinde यांची योजना; निर्माण होणार 66,500 हून अधिक नोकऱ्या

डॉक्टरांनी लोकांना कामासाठी बाहेर पडताना मास्क घालण्याचा सल्ला दिला आहे.  ज्या व्यक्तींना श्वसनाचे आजार आहेत त्यांनी हवेची गुणवत्ता खराब असताना बाहेर पडण्याबाबत विशेषतः सावध असले पाहिजे. अभ्यासाने हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधीच्या घटनांचा वायू प्रदूषणाच्या पातळीशी संबंध जोडला आहे आणि ज्यांना हृदयविकाराचा त्रास आहे त्यांनी देखील सावधगिरी बाळगली पाहिजे, हिंदुजा हॉस्पिटलमधील पल्मोनोलॉजिस्ट डॉ. लान्सलॉट पिंटो म्हणाले.

मास्क वापरणे (शक्यतो N-95 किंवा K-95 सारखे उच्च-कार्यक्षमतेचे मुखवटे) वापरणे, AQI खराब असताना घराबाहेर जाणे टाळणे किंवा स्वतःला घराबाहेरील आवश्यक क्रियाकलापांपुरते मर्यादित ठेवणे ही मदत करणारे उपाय असू शकतात.  एखाद्याने वारंवार मास्क बदलणे आवश्यक आहे, कारण या तीव्रतेच्या प्रदूषणामुळे मास्क वारंवार अडकू शकतात, ज्यामुळे श्वास घेणे कठीण होते. हेही वाचा G-20 प्रतिनिधी पुण्यात स्थानिक कलाकारांसोबत लेझीम च्या तालावर थिरकले (Watch Video)

ज्यांना दमा आहे (विशेषतः लहान मुले) त्यांनी नियमितपणे इनहेलर वापरणे आवश्यक आहे, विशेषत: घराबाहेर खेळ खेळताना. श्वसनमार्गाच्या संसर्गाने ग्रस्त असताना अशा खराब-गुणवत्तेच्या हवेच्या संपर्कात न येणे देखील शहाणपणाचे ठरेल, कारण हवेच्या गुणवत्तेमुळे आजार वाढण्याची शक्यता असते.