Heatwave in India | (Photo credit: archived, edited, representative image)

India Weather Update: भारताच्या अनेक भागांमध्ये उष्णतेची लाट (Heatwave) कायम असल्याने, भारतीय हवामान विभागाने (IMD) 14 आणि 15 एप्रिलसाठी पंजाब, हरियाणा आणि राजस्थानसाठी उष्णतेच्या लाटेचा नवीन इशारा (IMD Heatwave Alert) जारी केला आहे. दरम्यान, दिल्लीत पावसाची शक्यता असल्याने तीव्र उष्णतेपासून काही प्रमाणात आराम मिळू शकतो. आयएमडीने गुरुवार आणि शुक्रवारी पाऊस (April Rain Forecast) आणि वादळांचा अंदाज वर्तवला आहे, ज्यासाठी पिवळा इशारा जारी करण्यात आला आहे. दरम्यान, दिल्ली वगळता इतर राज्यांमध्ये मात्र तापमान वाढ अधिक होण्याची शक्यता आहे.

दिल्लीत उष्णतेचा सलग तिसरा दिवस, तापमान 40°C+

आयएमडीने दिलेल्या माहितीनुसार, दिल्लीतील चार हवामान केंद्रांनी बुधवारी उष्णतेच्या लाटेची स्थिती नोंदवली, ज्यामध्ये शहराचे मुख्य वेधशाळा सफदरजंग येथे कमाल तापमान 40.5°C नोंदवले गेले, जे सामान्यपेक्षा पाच अंश जास्त आहे. किमान तापमान 25.6 अंश सेल्सिअस होते, ज्यामुळे ही या हंगामातील सर्वात उष्ण रात्रींपैकी एक ठरली. (हेही वाचा, IMD Summer Forecast: यंदा तीव्र उन्हाळा, उष्णतेची लाट उद्भवण्याची शक्यता; जाणून घ्या 'आयएमडी'चा हवामान अंदाज)

वायव्य आणि मध्य भारतासाठी अल्प दिलासा

वेस्टर्न डिस्टर्बन्सच्या प्रभावामुळे वायव्य भारतात सुरू असलेली उष्णतेची लाट 10 एप्रिलपासून कमी होण्याची शक्यता आहे, तर गुजरात आणि मध्य प्रदेशमध्ये 11 एप्रिलपासून काही प्रमाणात आराम मिळण्याची अपेक्षा आहे. तरीही, आयएमडीचे शास्त्रज्ञ आणि प्रवक्ते नरेश कुमार यांनी उत्तर भारतातील काही भागात 14-15 एप्रिल दरम्यान पुन्हा उष्णतेच्या लाटेचा इशारा दिला. (हेही वाचा, Heatstroke Cases in India: यंदाच्या उन्हाळ्यात उष्माघाताला सामेरे गेलेल्या नागरिकांचा आकडा 40 हजारांच्यावर - रिपोर्ट)

भारतात तापमान 45अंश सेल्सिअसपेक्षा अधिक

  • गुजरात, राजस्थान, महाराष्ट्र आणि मध्य प्रदेशमधील 26 हवामान केंद्रांनी 43 अंश सेल्सिअसच्या बरोबरीचे किंवा त्याहून अधिक कमाल तापमान बुधवारी नोंदवले, जे सध्या सुरू असलेल्या उष्णतेच्या लाटेची तीव्रता अधोरेखित करते.

  • देशातील सर्वाधिक तापमान गुजरातमधील कांडला येथे 45.6 अंश सेल्सिअस नोंदवले गेले, त्यानंतर राजकोट (45.2 अंश सेल्सिअस), अमरेली (44.3 अंश सेल्सिअस) आणि सुरेंद्रनगर (43.8 अंश सेल्सिअस) नोंदवले गेले. पोरबंदर या किनारी शहरातही आश्चर्यकारकपणे 43 अंश सेल्सिअस तापमान नोंदवले गेले, जे सामान्य तापमानापेक्षा जवळजवळ नऊ अंश जास्त होते.

  • राजस्थानमध्ये, पिलानी (44.9 अंश सेल्सिअस), फलोदी (43.8 अंश सेल्सिअस), चुरू (43.5 अंश सेल्सिअस) आणि जयपूर (43 अंश सेल्सिअस) यासारख्या शहरांमध्ये सामान्य तापमानापेक्षा लक्षणीय फरक नोंदवला गेला, जो सहा ते आठ अंशांपर्यंत होता.

  • महाराष्ट्रात, अकोला आणि जळगावमध्ये 43.7 अंश सेल्सिअस तापमान पोहोचले, तर मालेगावमध्ये 43.2 अंश सेल्सिअस तापमान होते. मध्य प्रदेशात, रतलाममध्ये 44.2 अंश सेल्सिअस आणि होशंगाबादमध्ये 43.2 अंश सेल्सिअस तापमान नोंदवले गेले.

उष्णतेच्या लाटेचे वर्गीकरण आणि आयएमडीचा हंगामी अंदाज

आयएमडी उष्णतेच्या लाटेचे वर्गीकरण अशा परिस्थिती म्हणून करते जिथे कमाल तापमान मैदानी भागात किमान 40 अंश सेल्सिअस, किनारी भागात 37 अंश सेल्सिअस किंवा डोंगराळ भागात 30 अंश सेल्सिअस पर्यंत पोहोचते आणि सामान्य तापमानापेक्षा 4.5 अंश सेल्सिअस ते 6.4 अंश सेल्सिअस जास्त असते. जेव्हा तापमान सामान्यपेक्षा 6.5°C किंवा त्याहून अधिक वाढते किंवा ते 45°C आणि 47°C ला स्पर्श करते, तेव्हा तीव्र उष्णतेची लाट घोषित केली जाते, सामान्यपेक्षा कितीही फरक पडला तरी.

यापूर्वी, आयएमडीने भाकित केले होते की एप्रिलमध्ये ओडिशा, पश्चिम बंगाल, बिहार आणि झारखंडमध्ये पाच ते सहा आणि दिल्ली आणि वायव्य भारतात असे दोन ते तीन दिवस उष्णतेची लाट येईल. एप्रिल, मे आणि जूनमध्ये पूर्व भारतात एकूण 10-12 उष्णतेची लाट येण्याची शक्यता आहे.