Health ATM (संग्रहित संपादित प्रतिमा)

रेल्वे स्थानकांवर प्रवाशांना त्वरित वैद्यकीय रिपोर्ट्स मिळावेत यासाठी, भारतीय रेल्वेने (Indian Railway) आरोग्य एटीएम (Health ATMs) सेवा सुरु केली आहे. यामुळे वैद्यकीय तपासणी सहज करता येणे शक्य झाले आहे. विना-योग्य महसूल मिळविण्यासाठी रेल्वेने 'नवीन इनोव्हेटिव्ह आणि आयडिया स्कीम' अंतर्गत हे हेल्थ एटीएम सुरू केले आहेत.

2010-11 मध्ये प्रथमच नॉन-फेअर रेव्हेन्यूची सुरुवात झाली. बरीच वर्षे झाली तरी रेल्वेने त्यातून काही खास कमाई केली नाही. मात्र, गेल्या वर्षी या उपक्रमातून रेल्वेने चांगली कमाई केली आहे. रेल्वेच्या नागपूर स्थानकात एका प्रवाशाचा हवाला देताना रिपोर्टमध्ये लिहिले आहे की, 'हेल्थ एटीएमच्या मदतीने मला काही सेकंदातच वैद्यकीय रिपोर्ट मिळाला'.

प्रवाशाने पुढे सांगितले की, काही सेकंदातच त्याला मशीनकडून एक छापलेली स्लिप मिळाली, ज्यात त्याची वैद्यकीय माहिती होती. या मशीनच्या सहाय्याने त्यांना त्यांच्या मास इंडेक्स आणि हायड्रोजन पातळीविषयी सहज माहिती मिळाली. या छापील स्लिपच्या मदतीने, त्यांना हे समजले की, त्यांचे रक्तदाब आणि रक्तातील साखरेची पातळी नियंत्रणात आहे, परंतु शरीरात प्रथिनांचा अभाव आहे. केवळ 60 रुपये खर्चामध्ये रेल्वे प्रवाशाला ही सर्व माहिती मिळाली. यासाठी जर का तुम्ही एखाद्या पॅथॉलॉजिस्टकडे गेला असता, तर त्यासाठी कमीत कमीत 200 रुपये खर्च आला असता.

रेल्वेने आपल्या अहवालात म्हटले आहे की, त्वरित वैद्यकीय अहवाल देण्यासाठी या यंत्रांमध्ये पॉईंट ऑफ केअर डिव्हाइसेस आणि सॉफ्टवेअर स्थापित करण्यात आले आहेत. या हेल्थ एटीएमच्या मदतीने एकावेळी 16 गोष्टी तपासल्या जाऊ शकतात.

महत्त्वाचे म्हणजे भारतीय रेल्वेने आपल्या महसुलाचे लक्ष्य गाठण्यासाठी अलीकडेच रेल्वे भाडे वाढविले आहे. लांब पल्ल्याच्या गाड्यांच्या या भाडेवाढीमुळे रेल्वेला अंदाजे 2,300 कोटी रुपये महसूल मिळणार आहे. रेल्वे अधिकाऱ्यांच्या म्हणण्यानुसार, रेल्वेचा महसूल वाढविण्यात निष्पक्ष महसूल महत्वाची भूमिका बजावते. दरवर्षी एकूण उत्पन्नाच्या जवळपास 10-20% रकमेचा महसूल रेल्वेला मिळतो. आतापर्यंत रेल्वे केवळ जाहिरातींद्वारे अ-निष्पक्ष महसूल गोळा करीत होती.