Mobile Phone Representational Image (Photo Credits: Pixabay)

Mobile Phone Addiction in Children:  10 वर्षांखालील मुलांमध्ये स्मार्टफोनचे व्यसन डोळ्यांसाठी हानिकारक मानले जाते. तथापि, डॉक्टरांनी चेतावणी दिली की, उपकरणांवर जास्त वेळ घालवणे शारीरिक आरोग्यास हानी पोहोचवू शकते आणि अनेक समस्या निर्माण करू शकता. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (WHO) च्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, पाच वर्षाखालील मुलांनी स्क्रीन कमी वेळ पहिला पाहिजे, तर यूएन हेल्थ बॉडी लहान मुलांसाठी आणि 1 वर्षाखालील मुलांसाठी फोन न देण्याची शिफारस करते. यासोबतच 2 वर्षांच्या मुलांनी एक तासापेक्षा जास्त वेळ स्क्रीनच्या संपर्कात राहू नये, असेही सांगण्यात आले आहे.

तथापि, डॉ. राजीव उत्तम, पेडियाट्रिक पल्मोनोलॉजी, क्रिटिकल केअर पेडियाट्रिक्स (PICU), मेदांता द मेडिसिटी, गुरुग्राम यांनी IANS ला सांगितले - अगदी दीड वर्षाच्या लहान मुलांनाही त्यांच्या पालकांकडून स्मार्टफोन दिले जात आहेत.

स्मार्टफोनसारख्या गॅझेटवर जास्त वेळ घालवणाऱ्या मुलांमध्ये अतिसार, ताप आणि आरोग्याच्या इतर समस्या दिसून येत असल्याचे डॉक्टरांनी सांगितले. स्मार्टफोनच्या वापरामुळे डोळ्यांवर नकारात्मक परिणाम होत असल्याचे अनेक अभ्यासातून दिसून आले आहे. मुलांमध्ये दीर्घकाळ स्मार्टफोनचा वापर दृष्टी कमी होणे आणि कोरड्या डोळ्यांसह इतर समस्यांशी निगडीत आहे.

डॉ. विकास तनेजा, बालरोग सल्लागार, मणिपाल हॉस्पिटल, द्वारका यांनी सांगितले की, हे मुख्यतः रेडिएशनमुळे होते, कारण मुले त्यांचा मोबाईल फोन अतिशय जवळून वापरतात. यामुळे मुलांच्या डोळ्यांवर जास्त दाब पडू शकतो, ज्यामुळे डोळे लाल होतात आणि जास्त खाज सुटते.

त्यामुळे वारंवार डोळ्यातून पाणी येण्याची समस्या उद्भवू शकते. डोळ्यांच्या ताणामुळे डोकेदुखी होऊ शकते आणि यामुळे झोपेत व्यत्यय येऊ शकते. मोबाईलच्या अतिवापरामुळे डोळ्यांच्या समस्या उद्भवू शकतात. डोळ्यांच्या स्नायूंवरही त्याचा परिणाम होऊ शकतो.

झोपेच्या अभावामुळे नंतर खूप चिंता आणि नैराश्य येऊ शकते. सहसा अशी मुले एकटे राहतात, त्यांचा आत्मसन्मान कमी असतो, अत्यंत चिडचिडे असतात, त्यांच्यात खूप आक्रमकता आणि वर्तणुकीत बदल होतात आणि ते चिडू शकतात.

डॉ. राजीव उत्तम म्हणाले की, स्मार्टफोनचा अतिवापर केल्याने अनेकदा वास्तविक जगापासून अलिप्तता येते आणि मुलांमध्ये व्हर्च्युअल ऑटिझमसारखी लक्षणे दिसून येतात.

जेवणादरम्यान स्मार्टफोनच्या सवयीमुळे खाण्याच्या चुकीच्या सवयी, लठ्ठपणा, उच्च रक्तदाब आणि साखरेची पातळी यांसारख्या संबंधित आरोग्य समस्या निर्माण होतात, ज्यामुळे शेवटी लहान मुलांना मधुमेहपूर्व अवस्थेत नेले जाते.

महत्त्वाचे म्हणजे, डॉक्टरांनी सांगितले की, दृष्टीदोष आणि लक्षातील कमतरता या चिंतेला जोडतात, अनेकदा अभ्यासावर याचा परिणाम होत नाही तोपर्यंत याकडे लक्ष दिले जात नाही.

तथापि, स्मार्टफोन वापरण्यापासून 10 वर्षाखालील मुलांमधील हे धोके कमी करण्यासाठी, आरोग्य तज्ञ पालकांना त्यांच्या मुलांसोबत वेळ घालवण्यास प्राधान्य देण्याचा सल्ला देतात, निरोगी खाण्याच्या सवयींना प्रोत्साहन द्या आणि दररोज स्क्रीनवर घालवलेला वेळ मर्यादित ठेवण्याचा सल्ला दिला जातो.