Digital Security | (Photo Credits: Archived, edited, symbolic images)

भारत सरकारने राष्ट्रीय सायबर सुरक्षा (National Digital Security) आणि सार्वभौमत्व या मुद्द्यांना डोळ्यासमोर ठेवत निर्माण झालेल्या चिंताचा उल्लेख करून नवीन डिजिटल कारवाईत गुगल प्ले स्टोअरवरून (Google Play Store) 119 चिनी ॲप्स काढून (Chinese Apps Ban) टाकण्याचे आदेश दिले आहेत. हे ॲप्स, प्रामुख्याने व्हिडिओ आणि व्हॉइस चॅट प्लॅटफॉर्म, चीन आणि हाँगकाँगच्या डेव्हलपर्सशी जोडलेले होते आणि भारतात मोठ्या प्रमाणात उपलब्ध होते. हे पाऊल भारताच्या विद्यामान डिजिटल सुरक्षा धोरणाचा एक भाग आहे. जे 2020 मध्ये सरकारने टिकटॉक आणि शेअरिट सारख्या लोकप्रिय ॲप्ससह अनेक चिनी ॲप्सवर मोठ्या प्रमाणात बंदी घातली तेव्हा सुरू झाले. नवीन कारवाई परदेशी डिजिटल उपस्थिती नियंत्रित करण्यासाठी आणि वापरकर्त्यांच्या डेटाचे संरक्षण करण्यासाठी भारताच्या सततच्या प्रयत्नांचा भाग आहे.

चिनी ॲप्स हटवले

मनीकंट्रोलने आपल्या एका वृत्तात म्हटले आहे की, बंदी घातलेले चिनी ॲप्स अमेरिकेतील हार्वर्ड विद्यापीठाद्वारे व्यवस्थापित केलेल्या लुमेन डेटाबेसमध्ये कॅटलॉग केले गेले आहेत. ही नवीनतम कारवाई भारताच्या व्यापक डिजिटल सुरक्षा उपायांचा भाग म्हणून 2020, 2021 आणि 2022 मध्ये लागू केलेल्या मागील बंदींचे अनुसरण करते.

बंदीसाठी कायदेशीर कारणे कोणती?

माहिती तंत्रज्ञान (आयटी) कायद्याच्या कलम 69अ वापरून सरकारने बंदी लागू केली, जी अधिकाऱ्यांना राष्ट्रीय सुरक्षेसाठी संभाव्य धोका निर्माण करणाऱ्या ॲप्स आणि वेबसाइट्सवर सार्वजनिक प्रवेश रोखण्याची परवानगी देते. काही बंदी घातलेले ॲप्स सिंगापूर, युनायटेड स्टेट्स, युनायटेड किंग्डम आणि ऑस्ट्रेलिया येथील कंपन्यांनी विकसित केले होते. 119 पैकी 15 ॲप्स गुगल प्ले स्टोअरवरून आधीच काढून टाकण्यात आले असले तरी, अनेक ॲप्स अजूनही उपलब्ध आहेत.

बंदी घातलेल्या ॲप्सची यादी

बंदी घातलेल्या 119 ॲप्सपैकी तीन विशिष्ट ॲप्स अहवालात हायलाइट करण्यात आल्या आहेत:

  • चिलचॅट: सिंगापूरस्थित मँगोस्टोअर टीमने विकसित केलेला व्हिडिओ चॅट आणि गेमिंग प्लॅटफॉर्म, ज्याचे दहा लाखांहून अधिक डाउनलोड आहेत.

  • चांगॲप: लाखो वापरकर्ते असलेले चिनी-विकसित अॅप्लिकेशन, आता नवीनतम बंदी अंतर्गत ब्लॉक केले आहे.

  • ऑस्ट्रेलियन कंपनी शेलिन पीटीवाय लिमिटेडने तयार केलेले फोटो फिल्टर आणि एडिटिंग ॲप्स, ज्यामध्ये ऑटोमेटेड फिल्टर आणि कंटेंट मॉडरेशन टूल्स आहेत.

डिजिटल सुरक्षेबाबत सरकारची भूमिका

भारत सरकार परदेशी ॲप्लिकेशन्स, विशेषतः चीनशी जोडलेल्याॲप्लिकेशन्समुळे निर्माण होणाऱ्या डिजिटल धोक्यांना रोखण्यासाठी कठोर उपाययोजना करत आहे. अधिकाऱ्यांनी पुनरुच्चार केला आहे की वापरकर्त्यांचा डेटा सुरक्षित करण्यासाठी, राष्ट्रीय सुरक्षेचे संरक्षण करण्यासाठी आणि डिजिटल सार्वभौमत्व राखण्यासाठी अशा बंदी आवश्यक आहेत.

दरम्यान, भारत परदेशी ॲप्सचे निरीक्षण आणि नियमन करत असताना, वापरकर्त्यांना ते डाउनलोड करत असलेल्या आणि वापरत असलेल्या ॲप्लिकेशन्सबद्दल सावध राहण्याचा सल्ला दिला जातो. भारतीय नागरिकांसाठी सुरक्षित डिजिटल वातावरण सुनिश्चित करण्यासाठी सरकारने पुढील पावले उचलण्याची अपेक्षा आहे.