अजीम रफीक (Photo Credit: Instagram)

एका खेळाडूचे दुःख,  वाईट अनुभव आणि नंतर धैर्याने इंग्लंड क्रिकेटमध्ये भूकंप आणला आहे. माजी प्रथम श्रेणी क्रिकेटपटू अजीम रफीक, जो इंग्लिश क्रिकेटमधील वांशिक भेदभावाचे खोल स्तर उखडून टाकण्याची मोहीम राबवत आहे, त्याने मंगळवारी ब्रिटीश संसदेच्या समितीसमोर आपली साक्ष दिली. ज्यामध्ये रफिकने त्याच्या माजी क्रिकेट संघ यॉर्कशायर काउंटी क्रिकेट क्लबमध्ये त्याच्याविरुद्ध अनेक वर्षांपासून वांशिक अत्याचाराचे पुरावे सादर केले आणि आपले म्हणणे मांडले. गेल्या काही महिन्यांपासून इंग्लंड क्रिकेटमध्ये सर्वाधिक चर्चेत असलेल्या या प्रकरणाचे मुख्य पात्र रफिकने आपल्या साक्षीमध्ये अनेक विद्यमान आणि माजी क्रिकेटपटूंवर वांशिक टिप्पणी केल्याचा आरोप तर केलाच, शिवाय या प्रकरणी तोंड बंद ठेवण्यासाठी त्याला कौंटीकडून मोठ्या रकमेची ऑफर देण्यात आली होती असेही त्याने सांगितले. तसेच भावूक झालेल्या रफिकने सांगितले की, आपल्या मुलाने क्रिकेट खेळावे असे मला कधीच वाटणार नाही.

त्याने मंगळवारी ब्रिटीश खासदारांच्या समितीला सांगितले की क्लबकडून खेळताना त्याला मिळालेल्या वर्णद्वेषी वागणुकीमुळे त्याला “वेगळे आणि अपमानित” वाटले. एका स्वतंत्र अहवालात असे आढळून आले की मूळच्या पाकिस्तानी खेळाडू “वांशिक छळ आणि गुंडगिरीचा” बळी पडलं तर रफिकने स्वत: सांगितले की, त्याच्यावर ज्याप्रकारे उपचार केले गेले त्यावरून त्याला आत्महत्येचा विचार आले होते. जरी इंग्लिश काउंटीने माफी मागितली असली तरी ते म्हणाले की ते कोणत्याही कर्मचार्‍यांवर कोणतीही शिस्तभंगाची कारवाई करणार नाहीत. क्लबमध्ये दोन काळ राहिलेल्या रफिकने समितीला सांगितले की, “मला कधीकधी एकटेपणा, अपमानास्पद वाटले.” 30 वर्षीय रफिक म्हणाला की यॉर्कशायर, जे इंग्लंडच्या सर्वात जुन्या आणि सर्वात यशस्वी क्लबपैकी एक आहे, येथे वर्णद्वेष सामान्य आहे. “खूप लवकर, मी आणि आशियाई पार्श्वभूमीचे इतर लोक… ‘तुम्ही तिथे शौचालयाजवळ बसाल’, ‘हत्ती-वॉशर’ अशा टिप्पण्या आमच्यावर केल्या गेल्या. “पाकी हा शब्द सतत वापरला जात होता. आणि फक्त नेत्यांकडून संस्थेत स्वीकृती असल्याचे दिसून आले आणि कोणीही त्यावर शिक्का मारला नाही.”

त्याने सांगितले की त्याच्या बिघडलेल्या मानसिक आरोग्यामुळे त्याने औषधे घेणे सुरू केले आणि 2014 मध्ये पहिल्यांदा यॉर्कशायर सोडले. जेव्हा तो क्लबमध्ये परतला तेव्हा त्याने सांगितले की त्याला यॉर्कशायरचे तत्कालीन प्रशिक्षक जेसन गिलेस्पी यांनी पाठिंबा दिला होता परंतु ऑस्ट्रेलियाच्या माजी वेगवान गोलंदाजाने क्लब सोडल्यानंतर परिस्थिती आणखी बिघडली. दुसरीकडे, रफिकने मंगळवारी जो रूटला “चांगला माणूस” असे संबोधले परंतु इंग्लंड कसोटी कर्णधाराने “संस्थात्मक वर्णद्वेष” असे वर्णन केलेल्या अज्ञानाची माहिती दिल्याबद्दल त्याने निराशा व्यक्त केली. त्यांनी इंग्लंडच्या क्रिकेट आस्थापनावर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले होते, जिथे लोक वंशवाद विसरतात. रूटने नुकतेच म्हटले की त्याच्या काउंटी यॉर्कशायरमधील वर्णद्वेष घोटाळ्याने “आमच्या खेळाला तडा गेला आहे आणि जीवन विस्कळीत केले आहे.”

“रुटी हा चांगला माणूस आहे,” असे रफिकने सुनावणीदरम्यान सांगितले. “त्याने कधीही वर्णद्वेषी भाषेत सहभाग घेतला नाही. मला ते दुखावले कारण रूटी गॅरी बॅलेन्सचा हाऊसमेट होता. कदाचित त्याला ते आठवत नसेल, परंतु हे दर्शवते की त्याच्यासारख्या चांगल्या माणसाला त्या गोष्टी आठवत नाहीत.” बॅलन्सने कबूल केले की त्यांनी यॉर्कशायर येथे या जोडीच्या एकत्र असताना रफिकला ‘पाकी’ (त्याच्या पाकिस्तानी वंशाचा संदर्भ देत) म्हटले होते परंतु ते “मैत्रीपूर्ण भावनेने” केले गेले होते.