Pandit Vasantrao Gadgil | (Photo Credits: Archived, edited, symbolic images)

संस्कृत विद्याशाखा आणि भारतीय सांस्कृतिक अभ्यासातील प्रतिष्ठित विद्वान व्यक्तिमत्व (Sanskrit Scholar) पंडित वसंतराव गाडगीळ (Pandit Vasantrao Gadgil) यांचे आज (18 ऑक्टोबर) पहाटे वयाच्या 95 व्या वर्षी निधन झाले. त्यांच्या निधनामुळे धर्म (Religion), संस्कृती (Indian Culture) आणि संस्कृत साहित्य (Sanskrit Literature) या क्षेत्रात अपरिवर्तनीय पोकळी निर्माण झाल्याची भावना व्यक्त होत आहे. गाडगीळ यांनी आपले जीवन संस्कृतच्या सखोल अभ्यासासाठी आणि प्रचारासाठी समर्पित केले. त्यांचे सखोल ज्ञान आणि भारतीय धार्मिक ग्रंथ आणि साहित्यातील योगदानामुळे त्यांना शैक्षणिक वर्तुळात प्रचंड आदर प्राप्त होत गेला. गेल्या काही वर्षांमध्ये, त्यांच्या कार्याने प्राचीन भारतीय ग्रंथांवर नव्या दृष्टीकोणातून अभ्यास झाल्याने या ग्रंथांचे विशेष पैलू पुढे आले. ज्यामुळे भारताच्या बौद्धिक परंपरेवर चिरस्थाई प्रभाव पडला.

वसंतराव गाडगीळ यांचे योगदान

पंडित गाडगीळ यांचे संस्कृत आणि भारतीय संस्कृतीप्रती असलेले समर्पण अनेक दशकांपासूनचे होते. धार्मिक ग्रंथ आणि भारतीय परंपरांवरील त्यांच्या व्यापक संशोधनाने भारताच्या सांस्कृतिक वारशाची समज समृद्ध झाली आहे. त्यांच्या संपूर्ण आयुष्यात, त्यांनी धर्म आणि संस्कृतीच्या क्षेत्रात असंख्य विद्वत्तापूर्ण कार्ये लिहिली, शैक्षणिक समुदायासाठी आणि त्यापलीकडे मोठ्या प्रमाणात योगदान दिले. त्यांच्या बौद्धिक वारशाकडे भविष्यातील विद्वान आणि विद्यार्थ्यांसाठी, विशेषतः संस्कृत, धर्म आणि भारतीय संस्कृतीच्या क्षेत्रात मार्गदर्शक शक्ती म्हणून पाहिले जाते. भारतभरातील विद्वानांनी त्यांच्या जाण्याने दुःख व्यक्त केले आहे. आयुष्यात त्यांनी दिलेल्या अफाट योगदानाला श्रद्धांजली वाहिली आहे. (हेही वाचा, HC on Live In Relation: 'पाश्चात्य देशांप्रमाणे भारतात लिव्ह-इन रिलेशन सामान्य नाहीत, लोकांनी भारतातील संस्कृतीचा आदर केला पाहिजे'- Allahabad High Court)

पुणे येथे वैकुंठ स्मशानभूमीत अंत्यसंस्कार

पंडित गाडगीळ यांच्यावर आज सकाळी 11 वाजता पुण्यातील वैकुंठ स्मशानभूमीत अंत्यसंस्कार होणार आहेत. त्यांचे शिष्य, मित्र आणि नातेवाईक, प्रमुख संस्कृत विद्वानांसह, त्यांना अंतिम आदरांजली वाहण्यासाठी एकत्र येतील. जे लोक त्यांना ओळखत होते त्यांना त्यांचा बौद्धिक आणि आध्यात्मिक वारसा पुढे नेण्यासाठी प्रयत्न करतील असे त्यांच्या आप्तेष्ठांनी म्हटले आहे. गाडगीळ यांच्यावर प्रेम करणाऱ्यांनी त्यांचे अमूल्य योगदान विद्यार्थी आणि संशोधकांच्या पिढ्यांना प्रेरणा देत राहील यावर भर दिला आहे. (हेही वाचा, Cricket Commentary in Sanskrit Video: गल्ली क्रिकेट मॅचची संस्कृत भाषेत कॉमेंट्री सोशल मीडीयात वायरल (Watch Video))

संस्कृत ही भारतातील एक अभिजात भाषा आहे. जी 4,000 वर्षांपासून धर्म, विद्वत्ता आणि साहित्यासाठी वापरली जात आहे. ही भाषा म्हणजे इंडो-युरोपियन भाषा कुटुंबाचा एक भाग आहे आणि तिचा प्राचीन ग्रीक आणि लॅटिनशी जवळचा संबंध आहे, असे भाषेचे अभ्यासक सांगतात. संस्कृत साहित्य हा एक व्यापक शब्द आहे ज्यामध्ये विविध प्रकारांचा समावेश आहे. ज्याचे वैदिक साहित्य आणि शास्त्रीस साहित्य असेही भाग पडतात. वैदिक साहित्यामध्ये सर्वात जुने संस्कृत साहित्य, जे मौखिकरित्या दिले गेले आणि देवतांना प्रार्थना, यज्ञ आणि गाणी यासारख्या धार्मिक विषयांवर केंद्रित होते. तर शास्त्रीय साहित्यात महाकाव्य, नाटक, कविता, शास्त्र आणि बरेच काही यासह शैलींची अधिक वैविध्यपूर्ण श्रेणी. रामायण आणि महाभारत ही महाकाव्ये शास्त्रीय कालखंडातील मानली जातात.