असे दिसते की दर काही आठवड्यांनी आपण एका नवीन COVID प्रकाराबद्दल ऐकतो आणि परंतु तो प्रकार किती घातक आहे हे जाणून घेणे कठीण आहे. "ओमिक्रॉन XE" नावाचा एक "रीकॉम्बिनंट" प्रकार उदयास आला आहे, जो एकाच होस्टमध्ये दोन ओमिक्रॉन स्ट्रेन एकत्र विलीन झाल्याचा परिणाम आहे तर या नवीन हायब्रिडबद्दल आपल्याला काय माहिती आहे आणि आपल्याला काळजी करण्याची गरज आहे का? Omicron आणि त्याच्या नवीन प्रकारांबद्दल जाणून घेऊया...

Omicron हा SARS-CoV-2 विषाणूचा एक प्रकार आहे जो पहिल्यांदा 11 नोव्हेंबर 2021 रोजी बोत्सवानामध्ये सापडला होता आणि 26 नोव्हेंबर रोजी WHO ने या प्रकाराबद्दल चिंता व्यक्त केली होती. या प्रकाराचे चीनमध्ये 2,723 COVID-19 प्रकरणे नोंदवली गेली. ओमिक्रॉनने अनेक भिन्न अनुवांशिकदृष्ट्या संबंधित सबव्हेरिएंट्स विकसित करणे सुरू आहे. यामध्ये मूळ Omicron BA.1 (B.1.1.529) आणि BA.2 आणि BA.3 देखील समाविष्ट आहे. BA.2 हा BA.1 पेक्षा जास्त संसर्गजन्य आहे आणि आता BA.1 ने SARS-CoV-2 विषाणूचे नवीन प्रबळ स्वरूप बनले आहे, WHO ने या संबंधी 22 मार्च 2022 रोजी अधिकृतपणे असे घोषित केले आहे.

पूर्वीच्या प्रकारच्या तुलनेत ओमिक्रॉनमध्ये आम्ही पाहिलेले फरक हे तुलनेने मोठ्या संख्येने प्राप्त झालेल्या उत्परिवर्तनांद्वारे स्पष्ट केले गेले आहेत, वुहान, चीनमधून उद्भवलेल्या मूळ विषाणूमध्ये 60 उत्परिवर्तन आढळले आहेत. या उत्परिवर्तनांमध्ये स्पाइक प्रोटीनमधील 32 अनुवांशिक बदल आहेत. स्पाइक प्रोटीन हा विषाणूचा एक भाग आहे जो मानवी पेशींना जोडण्याचे काम करतो BA.2 यातील अनेक उत्परिवर्तन मूळ ओमिक्रॉन प्रकाराप्रमाणे सामायिक करतो, परंतु त्याचे स्वतःचे 28 अनुवांशिक बदल देखील आहेत. यापैकी चार अनुवांशिक बदल स्पाइक प्रोटीनमध्ये आहेत, जे स्पष्ट करते की त्याची काही वैशिष्ट्ये मूळ ओमिक्रॉन व्हेरियंट (BA.1) पेक्षा वेगळी का आहेत, या वस्तुस्थितीसह ते BA.1 पेक्षा अंदाजे 30 ते 50% जास्त संसर्गजन्य असल्याचे दिसून येते.

'रीकॉम्बिनंट' म्हणजे काय?

ज्याप्रमाणे आपण नवीन रूपे उद्भवताना पाहिली आहेत, त्यानंतर उपप्रकार किंवा भिन्न वंशांची उत्क्रांती झाली आहे, त्याचप्रमाणे SARS-CoV-2 विषाणू देखील बदलत आहे. अलीकडच्या काळात आम्ही वर वर्णन केलेल्या बदलांसाठी जबाबदार असलेल्या अनुवांशिक कोडमध्ये केवळ उत्स्फूर्त बदलच पाहिले नाहीत तर तथाकथित रीकॉम्बिनंट्स देखील पाहिले आहेत. रीकॉम्बिनंट म्हणजे जिथे संबंधित व्हायरस अनुवांशिक सामग्रीची देवाणघेवाण करतात आणि दोन्ही पॅरेंट व्हायरसपासून अनुवांशिक गुणधर्मासह संतती निर्माण करतात. हे उद्भवू शकते जेव्हा दोन भिन्न जातींचे विषाणू (किंवा रूपे किंवा उपवैरिएंट) एकाच पेशीला सह-संक्रमित करतात. विषाणूंची अनुवांशिक सामग्री एकतर किंवा दोन्ही मूळ विषाणूंच्या गुणधर्मांसह, नवीन रीकॉम्बिनंट व्हायरस तयार करण्यासाठी एकत्र मिसळून बनते. त्यामुळे रीकॉम्बिनंट व्हायरसचे गुणधर्म हे मूळ विषाणूंपासून अनुवांशिक गुणधर्माचे कोणते भाग सारखे किंवा भिन्न बनतात यावर अवलंबून असतात - जसे तुमचे आणि तुमच्या आईचे नाक आणि तुमचे आणि तुमच्या वडिलांचे ओठ सारखे असू शकतात. जेव्हा डेल्टा आणि ओमिक्रॉन एकत्र येतात , तेव्हा परिणामी संततीला "डेल्टाक्रॉन" म्हणून संबोधले जाते (जरी अधिकृतपणे त्यांना XD आणि XF म्हणून संबोधले जाते). या प्रकारचे रीकॉम्बिनंट प्रथम फेब्रुवारीच्या मध्यात फ्रान्समध्ये ओळखले गेले आणि त्याचा अनुवांशिक क्रम बहुतेक डेल्टासारखाच आहे, परंतु ओमिक्रॉन BA.1 मधील स्पाइक प्रोटीनच्या पैलूंसह आहे.

XE म्हणजे काय आणि ते कुठे पसरत आहे?

XE हे BA.1 आणि BA.2 चे पुनर्संयोजन आहे. यूकेमधील XQ, डेन्मार्कमधील XG, फिनलंडमधील XJ आणि बेल्जियममधील XK यासह इतर अनेक BA.1 आणि BA.2 रीकॉम्बिनंट्स आहेत. XE मध्ये अजूनही एकूण अनुक्रमित प्रकरणांचा एक छोटासा भाग आहे किमान इंग्लंडमध्ये जिथे तो जानेवारीच्या मध्यात प्रथम आढळला होता. आता फक्त 1,100 हून अधिक प्रकरणे नोंदली गेली आहेत. भारत, चीन आणि थायलंडमध्येही याचे रुग्ण आढळून आले होते. XE वाढीचा दर BA.2 पेक्षा लक्षणीयरीत्या वेगळा दिसत नाही, परंतु UK मधील डेटा सूचित करतो की त्याचा वाढीचा दर BA.2 पेक्षा सुमारे 10 ते 20% जास्त आहे. हा डेटा प्राथमिक आहे. जर ते खरे असेल, तर याचा अर्थ XE BA.2 पेक्षा किंचित जास्त सांसर्गिक असण्याची शक्यता आहे, जो BA.1 पेक्षा किंचित जास्त सांसर्गिक होता, जो डेल्टा पेक्षा जास्त संसर्गजन्य होता.

आपल्याला चिंता करण्याची गरज आहे का?

आमचा रोगप्रतिकारक प्रतिसाद जो कोविड-19 विरूद्ध संरक्षण करण्यास मदत करतो लसीकरणाद्वारे किंवा मागील संसर्गामुळे निर्माण होतो आणि तो मुख्यतः स्पाइक प्रोटीनला लक्ष्य करतो. XE मध्ये मूलतः BA.2 सारखेच स्पाइक प्रोटीन असल्यामुळे, XE विरुद्धची आपली रोगप्रतिकारक शक्ती कमी पडेल असे दिसत नाही. सार्वजनिक आरोग्य एजन्सी आणि तज्ञ गटांनी निश्चितपणे निरीक्षण केले पाहिजे आणि ते असे असले तरी, सर्वसामान्यांसाठी ते अतिरिक्त चिंतेचे कारण नसावे. या घटना घडू शकतात या महामारी पासून बचाव करण्यासाठी जास्तीत जास्त लोकांना लसीकरण करणे हाच योग्य मार्ग आहे.