छत्रपति शिवाजी महाराज (Photo Credits: Instagram)

Shivrajyabhishek 2022 Date: छत्रपती शिवाजी महाराज (Chhatrapati Shivaji Maharaj) हे भारतातील महान राजांपैकी एक मानले जातात. त्यामुळेच त्यांच्या राज्याभिषेकाचा दिवस (Shivrajyabhishek Din) महाराष्ट्रासह देशभर स्मरणात आहे. महाराष्ट्रात त्यांचा राज्याभिषेक एखाद्या सणासारखा साजरा केला जातो. त्याचबरोबर रायगडावरही दरवर्षी हा सोहळा विशेष थाटामाटात साजरा केला जातो. खरं तर, 348 वर्षांपूर्वी, 6 जून 1674 रोजी शिवरायांचा राज्याभिषेक झाला होता. 1674 मध्ये त्यांनी मराठा साम्राज्याचा पाया घातला. रायगडावर त्यांचा राज्याभिषेक झाला तेव्हा त्यांना छत्रपती ही पदवीही देण्यात आली होती. असे म्हणतात की, 4 ऑक्टोबर 1674 रोजी शिवाजी महाराजांनी दुसऱ्यांदा छत्रपती ही पदवी धारण केली. दोन वेळा झालेल्या या सोहळ्यात सुमारे 50 लाख रुपये खर्च झाले. त्या काळासाठी ही मोठी गोष्ट होती.

महाराष्ट्रातील रायगड येथे दरवर्षी अखिल भारतीय राज्याभिषेक समितीतर्फे शिवराज्याभिषेक कार्यक्रम आयोजित केला जातो. 6 जून 1674 रोजी ग्रेगोरियन कॅलेंडरनुसार, छत्रपती शिवाजींचा हिंदू राज्याचा शासक म्हणून राज्याभिषेक झाला. मुघलांची साम्राज्यवादी स्वप्ने सत्यात उतरू नयेत म्हणून शिवाजी महाराजांचा रायगड किल्ल्यावर राज्याभिषेक केला.

इतिहासकारांच्या मते शिवाजी महाराजांचा जन्म 19 फेब्रुवारी 1630 रोजी शिवनेरी किल्ल्यावर झाला. त्यांचे वडील शहाजी भोंसले हे प्रबळ सरंजामदार होते. त्यांचे लहानपणापासूनच राजकारण आणि युद्धशास्त्राचे शिक्षण झाले होते, म्हणून त्यांना जगातील महान योद्ध्यांपैकी एक मानले जाते. शिवाजी महाराजांनी लहान वयातच तोरणा किल्ला जिंकून आपले कौशल्य आणि लढाऊ कौशल्य दाखवले होते आणि त्यानंतर त्यांनी मुघलांकडून अनेक क्षेत्रे हिसकावून घेतली होती.

छत्रपती शिवाजी महाराजांनी 1659 मध्ये प्रतापगड किल्लाही ताब्यात घेतला. तथापि, त्यानंतर त्याला मुघलांशी पुरंदरचा तह करावा लागला. ज्या अंतर्गत त्यांनी जिंकलेले अनेक क्षेत्र मोगलांना परत करावे लागले. शिवाजी महाराजांसोबत सर्वात आश्चर्यकारक घटना 1966 मध्ये घडली, जेव्हा मुघल सम्राट औरंगजेबाने त्यांना कैद केले. काही महिने ते त्यांच्या कैदेत राहिले. पण एके दिवशी मुघल सैनिकांना चकमा देऊन शिवराय तिथून पळून गेले.

शिवाजी महाराज मुघलांच्या कैदेतून कसे बाहेर पडले याच्या अनेक कथा आहेत. काही पुस्तकांनुसार, कारागृहात मिठाई आणि फळे वाटली जात असताना ते त्याच टोपलीत बसून निसटले आणि रायगडावर पोहोचले. यानंतर त्यांनी अनेक महत्त्वाच्या लढाया केल्या आणि त्रिशूर, जिंजी, म्हैसूर इत्यादी अनेक किल्ले जिंकले. 3 एप्रिल 1680 रोजी त्यांचे निधन झाले. आजही त्यांची गणना जगातील महान राजांमध्ये होते.