Rajshri Shahu Maharaj Death Anniversary 2024: छत्रपती राजश्री शाहू महाराज यांच्या पुण्यतिथीनिमित्त जाणून घ्या त्यांचे अमूल्य विचार

Rajarshi Shahu Maharaj Punyatithi 2024 HD Image (PC - File Images)

Rajshri Shahu Maharaj Death Anniversary 2024: शाहू महाराज जयंती 2024, कोल्हापूरचे राजर्षी शाहू महाराज छत्रपती शाहू महाराज म्हणूनही ओळखले जातात. ते एक खरे महापुरुष आणि अतिशय लोकप्रिय समाजसुधारक होते आणि 19व्या शतकात त्यांना कोल्हापूर राज्याचे छत्रपती म्हणूनही नियुक्त केले गेले. शाहू महाराजांचा जन्म २६ जून १८७४ रोजी झाला. त्यांचा जन्म जयसिंगराव घाटगे किंवा आबासाहेब यांच्या पोटी झाला आणि आईचे नाव राधाबाई असे होते. महाराष्ट्राच्या इतिहासात अनेक चांगल्या गोष्टी घडल्या त्यातलीच एक म्हणजे राजश्री शाहू महाराज हे गरीब जनतेतील जातीभेद न मानणारे राजे होते. लोकांना जवळ आणणारे ते एकमेव छत्रपती होते, पैशावर माणुसकी मानणारे ते होते. कोल्हापूरचे शाहू महाराज यांचे 6 मे 1922 रोजी निधन झाले आणि त्यांची पुण्यतिथी शाहू महाराज पुण्यतिथी म्हणून ओळखली जाऊ लागली आणि आजही या महान राजला या विशेष दिवशी संपूर्ण प्रजेकडून अभिवादन केले जाते.

राजश्री शाहू महाराज जीवनाबद्दलचे विचार शाहू महाराजांचा असा विश्वास होता की, "वारसा वडिलांकडून मिळत नाही, तर वारसा स्वतःच्या कर्तृत्वाने मिळवावा लागतो." आणि "समाजाचे कल्याण म्हणजे स्वतःचे कल्याण."

राजश्री शाहू महाराज आरक्षण व्यवस्थेवर शाहू महाराज खरे तर 1902 मध्ये इंग्लंडला गेले. इंग्लंडमधूनच त्यांनी राज्यकारभार सुरू केला आणि कोल्हापुरात 50 टक्के प्रशासकीय पदे मागासवर्गीयांसाठी राखीव ठेवावीत असे सांगितले. या आदेशानंतर नजर कोल्हापूरच्या ब्राह्मणांवर पडली. 1894 मध्ये शाहू महाराजांनी राज्याची सत्ता हाती घेतली तेव्हा कोल्हापूरच्या सामान्य प्रशासनात एकूण 71 पदांपैकी 60 पदांवर ब्राह्मण अधिकाऱ्यांची नेमणूक करण्यात आली होती हे लक्षात घेणे खरोखरच महत्त्वाचे आहे. मात्र, 500 पैकी केवळ 10 लिपिक पदे ब्राह्मणेतरांना देण्यात आली. शाहू महाराजांनी 1912 मध्ये मागास जातींना नोकऱ्या दिल्या.

राजश्री शाहू महाराज दलितांसाठी शाहू महाराजांना दलितांची स्थिती बदलायची होती. त्याने दोन विशिष्ट प्रथा संपवल्या ज्या युगप्रवर्तक ठरल्या. 1917 मध्ये त्यांनी 'बलुतदारी-प्रथा' संपवली, त्यानंतर अस्पृश्यांना त्या बदल्यात थोडी जमीन मिळाली, जी कुटुंबाकडून संपूर्ण गावासाठी मोफत सेवा घेतली गेली. सन १९१८ मध्ये कायदा करून त्यांनी राज्याची ‘वटनदारी’ ही दुसरी जुनी प्रथा संपुष्टात आणली आणि ताबडतोब जमीन सुधारणा सुरू करून महारांना जमीन मालक होण्याचा अधिकार दिला.