Union Ministry of Education

Union Ministry of Education: देशातील 22 प्रादेशिक भाषांमध्ये 22 हजार पाठ्यपुस्तके तयार करण्यात येणार आहेत. केंद्रीय शिक्षण मंत्रालयाने दिलेल्या माहितीनुसार, भारतीय भाषा समितीच्या सहकार्याने यूजीसीच्या नेतृत्वाखाली 'अस्मिता' सुरू करण्यात आली आहे. येत्या पाच वर्षांत 22 अनुसूचित भाषांमध्ये 22000 पुस्तके तयार करण्याचे अस्मिताचे उद्दिष्ट आहे. यासोबतच बहुभाषिक शब्दकोशांचा मोठा भांडार तयार करण्यासाठीही व्यापक पुढाकार घेण्यात आला आहे. भारतीय भाषांमध्ये झटपट भाषांतर क्षमता वाढविण्यासाठी त्वरित भाषांतर आणि तांत्रिक फ्रेमवर्क तयार करण्यासाठी उपाय देखील प्रदान केले जात आहेत. केंद्रीय शिक्षण सचिव के. संजय मूर्ती यांनी मंगळवारी या तीन महत्त्वाच्या प्रकल्पांना सुरुवात केली.

 अस्मिता (भाषांतर आणि शैक्षणिक लेखनाद्वारे भारतीय भाषांमधील अभ्यास सामग्रीचे संवर्धन), बहुभाषी शब्दकोश आणि त्वरित अनुवादाचे उपाय हे  या प्रकल्पाचे उदिष्ट आहे. केंद्रीय शिक्षण सचिवांच्या म्हणण्यानुसार, या सर्व प्रकल्पांना आकार देण्यात तंत्रज्ञानाची मोठी भूमिका असेल आणि यामध्ये NETF आणि BBS यांचा मोठा वाटा असेल.
मंगळवारी शिक्षण मंत्रालयाने एका महत्त्वपूर्ण कार्यशाळेचे आयोजन केले होते. यामध्ये देशभरातील 150 हून अधिक कुलगुरू सहभागी झाले होते. VCs 12 विचारमंथन सत्रांमध्ये विभागले गेले होते, प्रत्येक 12 प्रादेशिक भाषांमधील पाठ्यपुस्तकांचे नियोजन आणि विकास करण्यासाठी समर्पित होते. सुरुवातीच्या महत्वाच्या भाषांमध्ये पंजाबी, हिंदी, संस्कृत, बंगाली, उर्दू, गुजराती, कन्नड, मल्याळम, मराठी, तमिळ, तेलगू आणि ओडिया यांचा समावेश होता. नोडल विद्यापीठांच्या संबंधित कुलगुरूंच्या अध्यक्षतेखाली या गटांचे अध्यक्ष होते आणि त्यांच्या विचारविनिमयातून मौल्यवान परिणाम मिळाले.

भारतीय भाषांमधील नवीन पाठ्यपुस्तकांच्या निर्मितीची व्याख्या, 22 भारतीय भाषांमधील पुस्तकांसाठी मानक शब्दावली स्थापित करणे आणि भारतीय ज्ञान प्रणाली (IKS) च्या घटकांपैकी एक म्हणून विद्यमान पाठ्यपुस्तकांमध्ये संभाव्य सुधारणा ओळखणे हे चर्चेतील मुख्य निष्कर्ष होते.  व्यावहारिक आणि सैद्धांतिक ज्ञान एकत्र करणे हा उद्देश समाविष्ट आहे.

उच्च शिक्षणासाठी भारतीय भाषांमध्ये पाठ्यपुस्तके लिहिण्याबाबत कुलगुरूंच्या या एकदिवसीय कार्यशाळेचे उद्घाटन शिक्षण राज्यमंत्री डॉ. सुकांत मजुमदार यांनी नवी दिल्ली येथे केले. विद्यापीठ अनुदान आयोग (UGC) आणि भारतीय भाषा मंडळ (BBS) यांनी संयुक्तपणे ही कार्यशाळा आयोजित केली होती.

यावेळी शिक्षण मंत्रालयाच्या उच्च शिक्षण विभागाचे सचिव के. भारतीय भाषा समितीचे अध्यक्ष संजय मूर्ती, प्रा. चमू कृष्ण शास्त्री, विद्यापीठ अनुदान आयोगाचे अध्यक्ष प्रा. एम. जगदीश कुमार, 150 हून अधिक विद्यापीठांचे कुलगुरू, नामवंत शिक्षणतज्ज्ञ आणि इतर मान्यवरही उपस्थित होते.

सुकांत मजुमदार यांनी विविध उच्च शिक्षण अभ्यासक्रमांसाठी भारतीय भाषांमध्ये अभ्यास साहित्य तयार करण्याचे महत्त्व अधोरेखित केले. ते म्हणाले की, शिक्षण व्यवस्थेने देशातील विशाल भाषिक वैविध्य प्रतिबिंबित केले पाहिजे आणि विद्यार्थ्यांना त्यांच्या मातृभाषेतून ज्ञान मिळावे हे सुनिश्चित केले पाहिजे. डॉ. मजुमदार म्हणाले की, भारतीय भाषा या राष्ट्राच्या प्राचीन इतिहासाची आणि पिढ्यानपिढ्या चालत आलेल्या ज्ञानाची साक्ष आहेत.

तरुण पिढीचे संगोपन करून समृद्ध सांस्कृतिक व भाषिक परंपरेवर त्यांचा विश्वास दृढ झाला पाहिजे, असे ते म्हणाले.