Copyright | (Photo credit: archived, edited, representative image)

AI and News Content: भारतातील सर्वात मोठ्या वृत्तसंस्थांपैकी एक असलेल्या एशियन न्यूज इंटरनॅशनल (ANI) ने मायक्रोसॉफ्टद्वारे समर्थित यू. एस.-आधारित एआय कंपनी ओपनएआयवर खटला दाखल केला आहे. दिल्ली उच्च न्यायालयात (Delhi High Court) दाखल करण्यात आलेल्या खटल्यात ओपनएआयवर एएनआयच्या कॉपीराइट (OpenAI Copyright Issue) केलेल्या मजकुराचा वापर त्यांच्या भाषा मॉडेल्सना प्रशिक्षित करण्यासाठी परवानगी न घेता केल्याचा आरोप करण्यात आला आहे. त्यासोबतच एआयने काँग्रेस नेते राहुल गांधी यांच्या "अस्तित्वात नसलेल्या" मुलाखतीसाठी (Fake Rahul Gandhi Interview) एजन्सीला जबाबदार धरले आहे असा आरोप करण्यात आला आहे.

एएनआयकडून कॉपीराइटचे उल्लंघन आणि हानीकारक 'भ्रम' असल्याचा आरोप

एएनआयचे कायदेशीर सल्लागार सिद्धांत कुमार यांनी असा युक्तिवाद केला की, बातम्या सार्वजनिकरित्या उपलब्ध आहेत, परंतु ती कंपन्यांना व्यावसायिक हेतूंसाठी त्याचा गैरवापर करण्याचा अधिकार देत नाहीत. कुमार यांनी ओपनएआयच्या चॅटजीपीटीच्या बनावट राहुल गांधींच्या मुलाखतीसारख्या खोट्या मजकुराच्या गंभीर परिणामांवर प्रकाश टाकला, ज्यामुळे एएनआयच्या प्रतिष्ठेला हानी पोहोचू शकते आणि संभाव्यतः सार्वजनिक अशांतता निर्माण होऊ शकते, असे म्हटले. "हे केवळ कॉपीराइट उल्लंघनाबाबत नाही तर पत्रकारितेच्या अखंडतेचे संरक्षण करण्याबाबतही आहे", असे कुमार म्हणाले. (हेही वाचा, OpenAI Concerns Over AI Voice Technology: आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स व्हॉइस तंत्रज्ञानाची मानवी आवाज आणि संलग्नता चिंताजनक: ओपनएआय AI)

ओपनएआयला समन्स, तात्काळ मनाई आदेश देण्यास नकार

मंगळवारी झालेल्या सुनावणीदरम्यान, न्यायमूर्ती अमित बन्सल यांनी ओपनएआयला समन्स बजावले, परंतु प्रकरणाच्या गुंतागुंतीचा हवाला देत तात्काळ मनाई आदेश देण्यास फारसा उत्साह दाखवला नाही. या समस्येचे निराकरण करण्यासाठी तपशीलवार विचारविनिमय आवश्यक असल्याचे न्यायालयाने मान्य केले आणि पुढील सुनावणी जानेवारी (2025) मध्ये ठेवली. एएनआयने पुष्टी केली की त्यांनी चॅटजीपीटीला त्यांच्या संकेतस्थळावर प्रवेश करण्यापासून रोखण्यासाठी उपाययोजना केल्या आहेत. (हेही वाचा, OpenAI SearchGPT: ओपनएआयने लाँच केले सर्च इंजिन 'सर्च जीपीटी'; Goggle शी करणार स्पर्धा)

ओपनएआयकडून बचाव, दावे फेटाळले

ओपनएआयचे प्रतिनिधित्व करताना अमित सिब्बल यांनी युक्तिवाद केला. आपल्या युक्तीवादात त्यांनी खालील मुद्दे मांडले.

  • न्यायालयीन समस्याः उच्च न्यायालयाच्या अधिकारक्षेत्रावर प्रश्नचिन्ह उपस्थित करणारे ओपनएआयचे भारतात सर्व्हर नाहीत.

  • डेटा गोपनीयता-चॅटजीपीटी वापरकर्त्यांना त्यांचा डेटा त्याच्या प्रशिक्षण मॉडेलमध्ये समाविष्ट होण्यापासून रोखण्याचा पर्याय देते.

  • ओपनएआयच्या प्रवक्त्याने सांगितले की, "आम्ही वृत्तसंस्थांना पाठिंबा देण्यासाठी आमच्या

  • उत्पादनांची रचना करण्यात काळजी घेतो आणि रचनात्मक सहकार्य करण्यासाठी भारतासह जागतिक स्तरावर प्रसारमाध्यमांशी सक्रियपणे संवाद साधत आहोत".

एआय आणि कॉपीराइट डायनॅमिक्सची तपासणी करणार न्यायालय

हे प्रकरण ए. आय. कंपन्या संमतीशिवाय कॉपीराइट केलेले साहित्य वापरत असल्याबद्दल सुरू असलेल्या जागतिक वादविवादावर प्रकाश टाकते. न्यायमूर्ती बन्सल यांनी सार्वजनिकरित्या उपलब्ध असलेल्या सामग्रीवर एआय प्रशिक्षणाच्या परिणामांचे परीक्षण करण्यासाठी स्वतंत्र तज्ञ नियुक्त करण्याची सूचना केली. कायदेशीर युक्तिवादातील एक प्रमुख घटक असलेल्या सर्व मंचांवर बातम्यांचा प्रसार कसा केला जातो यावरही न्यायालय भाष्य करेल.