IAEA (Photo Credits: Facebook)

भारताच्या ‘ऑपरेशन सिंदूर’ अंतर्गत 7 मे 2025 रोजी पाकिस्तान आणि पाकिस्तान-व्याप्त जम्मू-काश्मीरमधील दहशतवादी तळांवर केलेल्या हवाई हल्ल्यांनंतर, पाकिस्तानच्या किराना हिल्समधील (Kirana Hills in Pakistan) संभाव्य अणुऊर्जा गळतीबाबत (Nuclear Leak) सोशल मीडियावर आणि काही आंतरराष्ट्रीय माध्यमांमध्ये चर्चा सुरू झाली होती. किराना हिल्स, जिथे पाकिस्तानच्या अण्वस्त्रांचा साठा असल्याचा संशय आहे, तिथे भारतीय हल्ल्यांमुळे अणु किरणोत्सर्गाची गळती झाल्याचे दावे करण्यात आले. मात्र, आंतरराष्ट्रीय अणुऊर्जा संस्थेने (IAEA) 14 मे 2025 रोजी हे दावे स्पष्टपणे फेटाळून लावले, आणि भारतीय हवाई दलानेही किराना हिल्सवर हल्ला केल्याचे नाकारले आहे.

7 मे 2025 रोजी भारताने ‘ऑपरेशन सिंदूर’ अंतर्गत पाकिस्तानातील नऊ हवाई तळ आणि रडार साइट्सवर तसेच दहशतवादी तळांवर हल्ले केले. हे हल्ले 22 एप्रिल 2025 रोजी पहलगाम येथील दहशतवादी हल्ल्याला प्रत्युत्तर म्हणून होते, ज्यात 26 लोक मारले गेले होते. या हल्ल्यांमध्ये सरगोधा येथील मुशाफ हवाई तळ आणि रावळपिंडीतील नूर खान हवाई तळ यांचा समावेश होता, जे किराना हिल्सपासून अनुक्रमे 20 किमी आणि जवळपास 10 किमी अंतरावर आहेत. किराना हिल्स, ज्याला स्थानिक भाषेत ‘ब्लॅक माउंटन्स’ म्हणतात, ही पाकिस्तानच्या पंजाब प्रांतातील सरगोधा जिल्ह्यातील एक खडकाळ पर्वतश्रेणी आहे, जी 80 किमी लांबीची आहे. ही जागा पाकिस्तानच्या अण्वस्त्र कार्यक्रमाशी जोडली जाते, आणि येथे दहा भूमिगत बोगदे असून, अण्वस्त्रांचा साठा आणि उपकरणे ठेवली जातात, असे मानले जाते.

भारताच्या हल्ल्यांनंतर, सोशल मीडियावर काही छायाचित्रे आणि व्हिडिओ प्रसारित झाले, ज्यात किराना हिल्समधून धूर निघत असल्याचे दिसले. काहींनी दावा केला की, भारताने क्षेपणास्त्राने किराना हिल्समधील अणु सुविधांवर हल्ला केला, ज्यामुळे किरणोत्सर्गाची गळती झाली. जेव्हा फ्लायटरडार24 या विमान ट्रॅकिंग व्यासपीठावर अमेरिकेच्या ऊर्जा विभागाच्या बी350 एएमएस (एरियल मेजरिंग सिस्टम) विमानाने पाकिस्तानी हवाई क्षेत्रात उड्डाण केल्याचे दिसले, तेव्हा या दाव्यांना बळ मिळाले. हे विमान अणु किरणोत्सर्ग शोधण्यासाठी आणि त्याचे मोजमाप करण्यासाठी वापरले जाते, ज्यामुळे अणु गळतीच्या शक्यतेला बळ मिळाले.

आता आंतरराष्ट्रीय अणुऊर्जा संस्थेने एका निवेदनात स्पष्ट केले की, पाकिस्तानातील कोणत्याही अणु सुविधेतून किरणोत्सर्गाची गळती किंवा उत्सर्जन झालेले नाही. अशाप्रकारे आंतरराष्ट्रीय अणुऊर्जा संस्थेच्या निवेदनाने किराना हिल्समधील अणु गळतीच्या दाव्यांना पूर्णविराम दिला. याआधी भारतीय हवाई दलाचे हवाई ऑपरेशन्स संचालक एअर मार्शल एके भारती यांनी 12 मे 2025 रोजी पत्रकार परिषदेत किराना हिल्सवर हल्ला केल्याचे दावे फेटाळले. त्यांनी स्पष्ट केले की, भारताने केवळ दहशतवादी तळ आणि लष्करी पायाभूत सुविधांवर हल्ले केले. (हेही वाचा: भारताने पाकिस्तानच्या Kirana Hills मधील अणुऊर्जा प्रकल्प ला लक्ष्य केले? पहा IAF चा खुलासा)

दरम्यान, काहींनी किराना हिल्समधील अणु गळतीचा संबंध 10 मे 2025 रोजी पाकिस्तानच्या चगई हिल्समधील भूकंपाशी जोडला, परंतु भूकंपीय डेटामध्ये अणु घटनेचा कोणताही पुरावा आढळला नाही. याउलट, काही विश्लेषकांचे म्हणणे आहे की, भारताने किराना हिल्सजवळील हवाई तळांवर हल्ले करून पाकिस्तानला एक रणनीतिक संदेश दिला की, भारताला त्यांच्या अणु सुविधांजवळ हल्ला करण्याची क्षमता आहे, परंतु त्यांनी अणु सुविधांना थेट लक्ष्य केले नाही, ज्यामुळे मोठी वाढ टळली. किराना हिल्स ही पाकिस्तानच्या अणु कार्यक्रमाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे.