Dr. Amol Kolhe | (Photo Credit : Facebook)

महाराष्ट्रातील पुणे जिल्ह्यातील शिरूर (Shirur) येथील लोकसभा सदस्य डॉ अमोल कोल्हे (Amol Kolhe) यांनी भारतीय वैद्यकीय संशोधन परिषद (ICMR) अंतर्गत राज्यात सर्पदंश उपचार आणि संशोधनासाठी प्रगत केंद्राची मागणी करण्यासाठी केंद्रीय आरोग्य मंत्रालयाला पत्र लिहिले आहे. सर्पदंश विषबाधा ही भारतातील सार्वजनिक आरोग्य समस्यांपैकी एक प्रमुख समस्या आहे. महाराष्ट्रात दरवर्षी सर्पदंशाच्या घटना आणि मृत्यूंमध्ये लक्षणीय वाढ होते, असे डॉ. कोल्हे आणि कुटुंब कल्याण राज्यमंत्री डॉ. भारती पवार यांना लिहिलेल्या पत्रात म्हटले आहे. सर्पदंशामुळे दरवर्षी 58,000 हून अधिक भारतीयांचा मृत्यू होतो.

जागतिक आरोग्य संघटनेने (WHO) हा जगातील सर्वात दुर्लक्षित उष्णकटिबंधीय रोग म्हणून घोषित केला आहे. पत्रात डॉ. कोल्हे यांनी डॉ. सदानंद राऊत आणि डॉ. पल्लवी राऊत यांच्या अथक प्रयत्नांबद्दल सांगितले. जे मिशन झिरो स्नेकबाइट डेथ नावाच्या प्रकल्पांतर्गत 30 वर्षांपासून पुण्यातील नारायणगाव येथे सर्पदंश उपचारांवर संशोधन करत आहेत आणि आतापर्यंत 5,500 हून अधिक सर्पदंशग्रस्तांना वाचवले आहे. आम्हाला हे समर्पित केंद्र नारायणगाव येथील नर्सिंग होममध्ये सुरू करायचे आहे.

डॉ. कोल्हे यांनी या प्रकल्पाला पाठिंबा दिल्याबद्दल खरोखर आनंद होत आहे, डॉ सदानंद राऊत यांनी सांगितले. गेल्या दोन महिन्यांत त्यांनी पुणे जिल्ह्यातील जुन्नर, आंबेगाव आणि शिरूर तालुक्‍यांमध्ये आणि अहमदनगर जिल्ह्यातील पारनेर आणि संगमनेर या तालुक्यांतील सर्पदंशाच्या 50 प्रकरणांवर उपचार केले आहेत. डॉ. कोल्हे यांच्या पत्रात अधिका-यांना केंद्र उघडण्याची विनंती करण्यात आली आहे. समाज आणि आरोग्य सेवा कर्मचार्‍यांना सक्षम करण्यासाठी महाराष्ट्राला तातडीने एका समर्पित संस्थेची आवश्यकता आहे.

मृत्यूदर कमी करण्यासाठी राज्य आणि केंद्राला गंभीर धोरणात्मक इनपुट प्रदान करण्यासाठी उच्च-प्राथमिक संशोधन करणे. प्रगत संशोधन केंद्र स्थापन करण्यासाठी ICMR-DHR योजने अंतर्गत, मी तुम्हाला महाराष्ट्र राज्यात ‘ICMR Advanced Center for Snakebite Treatment and Research’ बद्दल विचार करण्याची विनंती करत आहे, त्यांनी लिहिले आहे. डॉ. राऊत यांच्या योगदानाचा दाखला देत कोल्हे म्हणाले की, त्यांच्या नैदानिक ​​​​संशोधनामुळे ते मौल्यवान जीव वाचवू शकतात आणि गंभीर आजारी सर्पदंश झालेल्यांमध्ये विकृती टाळू शकतात. हेही वाचा Uddhav Thackeray Statement: उद्धव ठाकरेंनी केले नितीश कुमार यांचे कौतुक, भाजपवरही साधला निशाणा, केलं 'असं' वक्तव्य

हे जोडपे संपूर्ण महाराष्ट्रातील सार्वजनिक आरोग्य व्यवस्थेतील वैद्यकीय अधिकारी, खाजगी प्रॅक्टिशनर्स, तसेच वैद्यकीय विद्यार्थ्यांना जोरदार प्रशिक्षण देण्यात सक्रियपणे व्यस्त आहे. याव्यतिरिक्त, ते आरोग्य शिक्षण, प्रतिबंधासाठी जनजागृती, प्राथमिक मदत यामध्ये मोठ्या प्रमाणावर गुंतलेले आहेत. डब्लूएचओ, ऑक्सफर्ड युनिव्हर्सिटी आणि ICMR सह राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय एजन्सींनी डॉ. राऊत यांचे योगदान मान्य केले आहे, तर ते सध्या ICMR द्वारे अनुदानीत सर्पदंशावरील दोन राष्ट्रीय अभ्यासांमध्ये गुंतलेले आहेत. त्यांची WHO ने सदस्य म्हणून निवड केली आहे.

केंद्र सर्पदंश झालेल्यांना केवळ उपचारच देणार नाही तर प्रतिबंध, निदान, उपचार, पुनर्वसन, नवीन उपचार, धोरणात्मक समस्या आणि समुदाय जागरूकता यावर उच्च प्राधान्य संशोधन देखील करेल. सर्पदंश केंद्र मुंबईतील ICMR संस्था , राज्य सार्वजनिक आरोग्य विभाग आणि महाराष्ट्र आरोग्य विज्ञान विद्यापीठ यांच्या समन्वयाने सर्पदंशावर आरोग्य यंत्रणेची क्षमता वाढवण्यासाठी काम करेल, कोल्हे म्हणाले.

डॉ. राऊत यांनी सांगितले की, देशात सर्पदंशाबाबत जागरूकता वाढली आहे.  आमच्या मोहिमेद्वारे, आम्ही डॉक्टर आणि वैद्यकीय कर्मचार्‍यांना उपचारांच्या पैलूंबद्दल प्रशिक्षण देऊ इच्छितो जेणेकरून सर्पदंश झालेल्यांना त्वरित आणि योग्य उपचार मिळतील. आयसीएमआरने सर्पदंशामुळे होणाऱ्या मृत्यूचा मुद्दा अतिशय गांभीर्याने घेतला आहे. प्रशिक्षित डॉक्टर आणि कर्मचार्‍यांचा अभाव ही एक मोठी समस्या आहे.