Kailash Mansarovar Yatra 2025

कैलास मानसरोवर यात्रा (Kailash Mansarovar Yatra 2025), हिंदू धर्मीयांसाठी अत्यंत पवित्र मानली जाणारी तीर्थयात्रा, पाच वर्षांच्या खंडानंतर 30 जून 2025 पासून पुन्हा सुरू होणार आहे. कोविड-19 महामारी आणि भारत-चीन सीमावादामुळे 2019 नंतर ही यात्रा थांबली होती. भारत सरकारच्या परराष्ट्र मंत्रालयाने आणि उत्तराखंड सरकारने यंदा या यात्रेचे आयोजन करण्याचा निर्णय घेतला असून, ही यात्रा उत्तराखंडमधील लिपुलेख खिंडीमार्गे आणि सिक्कीममधील नाथू ला खिंडीमार्गे होणार आहे. कैलास मानसरोवर यात्रा ही भारत आणि चीनमधील सुधारित राजनैतिक संबंधांचा परिणाम आहे.

परराष्ट्र मंत्रालयाने जाहीर केले की, यंदा 15 गटांमध्ये एकूण 750 तीर्थयात्री या यात्रेत सहभागी होतील. यापैकी 5 गट, प्रत्येकी 50 तीर्थयात्री, उत्तराखंडच्या लिपुलेख खिंडीमार्गे प्रवास करतील, तर 10 गट, प्रत्येकी 50 तीर्थयात्री, सिक्कीमच्या नाथू ला खिंडीमार्गे जातील. ही यात्रा जून ते ऑगस्ट 2025 दरम्यान होईल, आणि प्रत्येक गटाचा प्रवास 22 दिवसांचा असेल. यात्रेची सुरुवात दिल्ली येथून होईल. तीर्थयात्री उत्तराखंडमधील चंपावत जिल्ह्यातील तनकपूर येथे एक रात्र, पिथौरागड जिल्ह्यातील धारचुला येथे एक रात्र, गुंजी येथे दोन रात्री, आणि नाभीढांग येथे दोन रात्री थांबतील.

यानंतर ते लिपुलेख खिंडीमार्गे चीनमधील तक्लाकोट येथे प्रवेश करतील. कैलास पर्वताचे दर्शन आणि मानसरोवर तलावात पवित्र स्नान केल्यानंतर, परतीचा प्रवास सुरु होईल. नाथू ला मार्गाने प्रवास करणारे तीर्थयात्री वाहनाने थेट मानसरोवर तलावापर्यंत पोहोचतील, ज्यामुळे त्यांना कमी पायी चालावे लागेल. यात्रेसाठी अर्ज kmy.gov.in या संकेतस्थळावर स्वीकारले जातील. यात्रेच्या आयोजनाची जबाबदारी कुमाऊ मंडल विकास निगम (KMVN) आणि उत्तराखंड सरकारकडे असेल, तर चीनच्या बाजूने तिबेट स्वायत्त प्रदेशाचे अधिकारी व्यवस्था करतील. (हेही वाचा: Indus Water: सिंधू नदीचे पाणी पाकिस्तानात जाण्यापासून रोखण्यासाठी भारताने तयार केला मास्टर प्लॅन; काय आहे योजना? जाणून घ्या)

हिंदू धर्मात कैलास पर्वताला भगवान शंकराचे निवासस्थान मानले जाते, तर मानसरोवर तलावात स्नान केल्याने पापमुक्ती आणि मोक्ष प्राप्त होतो, अशी श्रद्धा आहे. कैलास मानसरोवर यात्रा 2020 मध्ये कोविड-19 महामारीमुळे थांबवण्यात आली. त्यानंतर, भारत आणि चीनमधील पूर्व लडाखमधील प्रत्यक्ष नियंत्रण रेषेवरील (LAC) सैन्य तणावामुळे यात्रा पुन्हा सुरू होऊ शकली नाही. नंतर 2024 मध्ये भारत आणि चीनने सैन्य माघारीसाठी करार केला, ज्यामुळे राजनैतिक संबंध सुधारण्यास सुरुवात झाली. जानेवारी 2025 रोजी भारताचे परराष्ट्र सचिव विक्रम मिश्री यांनी बीजिंगला भेट देऊन चिनी उप-परराष्ट्रमंत्र्यांशी चर्चा केली. या बैठकीत यात्रा पुनरारंभ, थेट हवाई सेवांचा पुनरारंभ, आणि सीमापार नद्यांवरील जलसांख्यिकी माहितीचे आदान-प्रदान यावर सहमती झाली. या राजनैतिक यशामुळे यात्रेचा मार्ग मोकळा झाला.