Ultra-Processed Foods | | Image Used For Representational purpose Only | Photo Credits: Pixabay.com)

Public Health Risk: अमेरिका, युनायटेड किंग्डम, ब्राझील, कॅनडा आणि ऑस्ट्रेलियासह आठ देशांमध्ये अल्ट्रा-प्रोसेस्ड फूड्स (Ultra-Processed Foods) च्या सेवन आणि अकाली मृत्यू यांच्यात अतिशय घनिष्ठ संबंध आढळून आला आहे. अमेरिकन जर्नल ऑफ प्रिव्हेंटिव्ह मेडिसिन (Elsevier) मध्ये प्रकाशित झालेल्या निष्कर्षांवरून असे दिसून येते की, एखाद्या व्यक्तीच्या आहारात UPFs चे प्रमाण जितके जास्त असेल तितके लवकर मृत्यूचा धोका जास्त असतो. संशोधकांनी ऑस्ट्रेलिया, ब्राझील, कॅनडा, चिली, कोलंबिया, मेक्सिको, यूके आणि अमेरिकेतील राष्ट्रीय स्तरावर प्रतिनिधित्व करणाऱ्या आहार सर्वेक्षणांमधील डेटा आणि मृत्युदर नोंदींचे विश्लेषण केले. जागतिक स्तरावर UPF-संबंधित अकाली मृत्यूंचे ओझे मोजण्यासाठी हा अभ्यास अशा प्रकारचा पहिला अभ्यास आहे.

अल्ट्रा-प्रोसेस्ड फूड्स म्हणजे काय?

UPF म्हणजे खाण्यासाठी तयार किंवा गरम अन्नपदार्थ जे औद्योगिकरित्या अन्नापासून मिळवलेल्या घटकांचा वापर करून तयार केलेले अन्न. जे प्रयोगशाळांमध्ये संश्लेषित केले जातात. या उत्पादनांमध्ये बहुतेकदा कमीत कमी किंवा पूर्णपणे अन्न नसते आणि कृत्रिम रंग, गोड करणारे, चव वाढवणारे, इमल्सीफायर आणि प्रिझर्वेटिव्ह्ज सारख्या पदार्थांनी भरलेले असतात. ते ताज्या किंवा कमीत कमी प्रक्रिया केलेल्या घटकांपासून बनवलेल्या पारंपारिक आहारांची जागा वाढत्या प्रमाणात घेत आहेत.

साखर आणि मीठ पलीकडे आरोग्य धोके

ब्राझीलमधील ओस्वाल्डो क्रूझ फाउंडेशन (फिओक्रूझ) चे प्रमुख अन्वेषक डॉ. एडुआर्डो ऑगस्टो फर्नांडिस निल्सन यांनी स्पष्ट केले की UPF चे आरोग्य धोके साखर, सोडियम किंवा ट्रान्स फॅट्सच्या उच्च पातळीपेक्षा खूप जास्त आहेत. "हे औद्योगिक प्रक्रिया आणि वापरल्या जाणाऱ्या कृत्रिम घटकांबद्दल देखील आहे, जे एकूण आरोग्यावर परिणाम करतात. औद्योगिक अन्न प्रक्रिया लोकसंख्येच्या आरोग्यावर कसा परिणाम करते याचे संपूर्ण चित्र देण्यासाठी आमचे मॉडेल UPF सेवनाशी संबंधित सर्व कारणांमुळे होणाऱ्या मृत्यूंचा अंदाज लावते," असे त्यांनी सांगितले.

नव्या संशोधनात काय आहे?

अल्ट्रा-प्रोसेस्ड फूड्स संदर्भात झालेली संशोधने संशोधन मुख्यत्वे विशिष्ट पोषक घटकांवर किंवा वेगळ्या जोखीम घटकांवर केंद्रित होते. दरम्यान, या नवीन अभ्यासात अन्न प्रक्रियेच्या डिग्रीशी संबंधित व्यापक आहार पद्धतींचे परीक्षण केले गेले. निष्कर्षांवरून असे दिसून आले आहे की उच्च UPF सेवन हृदयरोग, लठ्ठपणा, मधुमेह, काही कर्करोग आणि नैराश्यासह किमान 32 आरोग्य स्थितींशी जोडलेले आहे.

अभ्यासाचे संशोधक आता सरकारे आणि जागतिक आरोग्य संघटनांना UPF च्या वाढत्या वापराला सार्वजनिक आरोग्यासाठी एक गंभीर धोका मानण्याचे आवाहन करत आहेत. ते स्पष्ट फ्रंट-ऑफ-पॅक लेबलिंग, जाहिरातींचे निर्बंध आणि अल्ट्रा-प्रोसेस्ड अन्नपदार्थांवर कर यासारख्या धोरणांचे समर्थन करतात, जेणेकरून त्यांचे सेवन कमी होईल आणि निरोगी आहारांना प्रोत्साहन मिळेल. अभ्यासात असा निष्कर्ष काढण्यात आला आहे की सार्वजनिक पोषण धोरणांमध्ये UPF वापराला संबोधित करणे ही जागतिक प्राथमिकता बनली पाहिजे, विशेषतः जेव्हा ही उत्पादने जगभरातील सुपरमार्केटच्या शेल्फ आणि दैनंदिन आहारांवर वर्चस्व गाजवत आहेत.