Representative image

Child Obesity Crisis: महाराष्ट्र राज्याच्या वैद्यकीय शिक्षण विभागाने दिलेल्या आकडेवारीनुसार इयत्ता 7 ते 9 मधील 16.66% पेक्षा जास्त मुले लठ्ठ (Obese) आहेत. अधिकाऱ्यांच्या म्हणण्यानुसार फेब्रुवारी 2023 मध्ये सुरू करण्यात आलेल्या आरोग्य जनजागृती मोहिमेदरम्यान हा धक्कादायक आकडा उघड झाला. आकडेवारीनुसार, मुंबईत इयत्ता 7 वी ते 9 वी पर्यंत शिकणाऱ्या 954 विद्यार्थ्यांपैकी 159 मुले लठ्ठ असल्याचे आढळून आले. मात्र, राज्यभरात 14,278 विद्यार्थ्यांची तपासणी करण्यात आली, त्यापैकी 540 विद्यार्थी लठ्ठ असल्याचे आढळून आले.

लठ्ठ मुलांना टाईप 2 मधुमेह, उच्च रक्तदाब आणि उच्च कोलेस्टेरॉल यासह असंख्य आरोग्य समस्या निर्माण होण्याचा धोका वाढतो. शिवाय, बालपणातील लठ्ठपणाचे प्रतिकूल आरोग्य परिणाम प्रौढत्वापर्यंत वाढू शकतात, ज्यामुळे व्यक्तींना हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी रोग, चयापचय विकार आणि आयुर्मान कमी होण्याची उच्च शक्यता असते.

आरोग्य अधिकाऱ्याने सांगितले की, ‘तंत्रज्ञानाच्या आगमनाने भारतीय मुलांमध्ये मोठी क्रांती घडवून आणली आहे. मुले आता व्हिडीओ गेम खेळणे, इंटरनेट ब्राउझ करणे किंवा दूरदर्शन पाहणे यासारख्या गतिहीन क्रियाकलापांत बरेच तास घालवतात. वाढलेला स्क्रीन वेळ आणि बाहेरील क्रियाकलापांमध्ये होणारी घट यामुळे शारीरिक व्यायामाचा अभाव वाढतो, ज्यामुळे लठ्ठपणाचा साथीचा आजार वाढतो.’ अहवालानुसार, 2030 पर्यंत, भारतात पाच-नऊ वर्षे वयोगटातील बालपणातील लठ्ठपणाचे प्रमाण 10.81% असेल आणि 10-19 वर्षे वयोगटातील किशोरवयीन मुलांमध्ये लठ्ठपणाचे प्रमाण सुमारे 6.23% असेल.

आरोग्य तज्ञ म्हणतात, ‘लठ्ठपणा हा प्री-मॅच्युअर मृत्यूचा मुख्य सहयोगी आहे आणि तो खरा मूक महामारी बनला आहे. हे आता एक लक्षण नाही तर एक रोग आहे. जगातील सुमारे 39% प्रौढ लोकसंख्येचे वजन जास्त आहे आणि अशी अपेक्षा आहे की जगातील 20% लोकसंख्या 2025 पर्यंत लठ्ठ म्हणून वर्गीकृत केली जाईल.’ सध्या मुले मोठ्या प्रमाणात फास्ट फूडवर अवलंबून राहत आहेत. या सहज उपलब्ध असलेल्या, अनेकदा परवडणाऱ्या पर्यायांच्या सोयी आणि आकर्षणामुळे मुलांच्या आरोग्यावर घातक परिणाम होत आहेत.

दुसरीकडे, द लॅन्सेटच्या अहवालात प्रकाशित झालेल्या जागतिक अंदाजानुसार, जगभरात एक अब्जाहून अधिक लोक लठ्ठ आहेत. 2022 च्या आकडेवारीनुसार यामध्ये सुमारे 88 कोटी प्रौढ आणि 15.9 कोटी मुलांचा समावेश आहे. अशाप्रकारे 990 मध्ये जगभरातील बहुतेक ठिकाणी प्रौढांमध्ये दिसून आलेली लठ्ठपणाची महामारी आता शालेय वयातील मुले आणि किशोरवयीन मुलांमध्ये दिसून आली आहे. भारतीय महिला 190 देशांच्या यादीत 171 व्या आणि पुरुष 169 व्या स्थानावर आहेत.