Rajarshi Shahu Maharaj Punyatithi 2025

आज, 6 मे रोजी लोकराजा राजर्षी छत्रपती शाहू महाराजांचा 103 वा स्मृतीदिन (Rajarshi Shahu Maharaj Punyatithi 2025). सामाजिक न्यायाच्या संकल्पनेचे जनक, रयतेचे राजे म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या राजर्षी छत्रपती शाहू महाराजांच्या पुण्यतिथीचा दिवस कोल्हापूरसह संपूर्ण महाराष्ट्रात श्रद्धेने आणि आदराने व्यतीत केला जातो. सामाजिक समता, शिक्षणाचा प्रसार आणि मागासवर्गीयांचे सक्षमीकरण यासाठी आपले आयुष्य समर्पित करणाऱ्या या थोर समाजसुधारक आणि कोल्हापूर संस्थानाच्या राजाची पुण्यतिथी म्हणजे, त्यांच्या कार्याला आणि विचारांना नव्याने उजाळा देण्याचा प्रसंग आहे. शाहू महाराजांचा लोकराजा म्हणून गौरव झाला, कारण त्यांनी राजवटीला सामान्य माणसाच्या कल्याणासाठी समर्पित केले. त्यांची पुण्यतिथी आपल्याला त्यांच्या आदर्शांवर चालण्याची आणि समाजातील असमानता दूर करण्याची प्रेरणा देते.

शाहू महाराजांचा जन्म 26 जून 1874 रोजी कागल येथे यशवंतराव घाटगे म्हणून झाला. वयाच्या दहाव्या वर्षी त्यांना कोल्हापूरच्या गादीवर दत्तक घेण्यात आले आणि 1894 मध्ये त्यांचा राज्याभिषेक झाला. त्यांनी 28 वर्षांच्या कारकिर्दीत कोल्हापूरला एक प्रगतिशील संस्थान बनवले. त्यांचे कार्य केवळ कोल्हापूरपुरते मर्यादित नव्हते, तर त्यांनी संपूर्ण भारतातील सामाजिक सुधारणांना चालना दिली. त्यांनी 1902 मध्ये मागासवर्गीयांसाठी शिक्षण आणि नोकऱ्यांमध्ये 50 टक्के आरक्षण लागू करून सामाजिक समतेचा पाया रचला. हा निर्णय त्यावेळी क्रांतिकारी होता आणि आजच्या आरक्षण धोरणांचा आधार बनला.

शाहू महाराजांनी जातीय भेदभाव आणि अस्पृश्यता निर्मूलनासाठी अथक प्रयत्न केले. त्यांनी सर्व समाजाला शिक्षणाची दारे खुली केली आणि मराठा, ब्राह्मण, मुस्लिम, जैन, ख्रिश्चन आणि अस्पृश्य समुदायांसाठी स्वतंत्र वसतिगृहे बांधली. त्यांनी महिलांच्या शिक्षणाला प्रोत्साहन दिले आणि विधवांच्या पुनर्विवाहाला सामाजिक मान्यता मिळवून दिली. 1917 मध्ये त्यांनी बलुतेदारी प्रथा बंद करून अस्पृश्यांना जमिनीचा हक्क मिळवून दिला, तर 1918 मध्ये वतनदारी प्रथा रद्द करून महारांना आर्थिक स्वातंत्र्य दिले. यामुळे सामाजिक आणि आर्थिक सक्षमीकरणाला चालना मिळाली.

या लोकराजाच्या स्मृतिदिनानिमित्त Messages, HD Images, Wallpapers, WhatsApp Status शेअर करत करा अभिवादन.

शाहू महाराजांनी कोल्हापूरात शिक्षण, शेती आणि उद्योग क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण सुधारणा केल्या. त्यांनी कोल्हापूरात राजाराम महाविद्यालयाची स्थापना केली, जे आजही त्यांच्या नावाने ओळखले जाते. याशिवाय, शाहू छत्रपती विणकाम आणि कताई गिरणी सुरू करून त्यांनी स्थानिकांना रोजगार उपलब्ध करून दिला. शाहू महाराजांचा डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्याशी घनिष्ठ संबंध होता. त्यांनी आंबेडकरांच्या सामाजिक चळवळीला आर्थिक आणि नैतिक पाठिंबा दिला. त्यांच्या या कार्यामुळे त्यांना 1911 मध्ये कानपूरच्या कुर्मी समुदायाने ‘राजर्षी’ ही मानाची पदवी बहाल केली. 6 मे 1922 रोजी मुंबईत शाहू महाराजांचे निधन झाले, परंतु त्यांचे विचार आणि कार्य आजही प्रासंगिक आहेत.