Anant Chaturdashi 2024: अनंत चतुर्दशीचा सण देशभरात उत्साहात साजरा केला जातो. या दिवशी गणपती बाप्पाच्या विसर्जनाने 10 दिवसांचा गणेशोत्सव (गणेशोत्सव) संपतो. यावर्षी ही अनंत चतुर्दशीची पवित्र तिथी 17  सप्टेंबर 2024 (मंगळवार) रोजी येत आहे. या दिवशी 'गणपती बाप्पा मोरया - पुढच्या वर्षी लवकर या' अशा घोषणा देत सर्व गणेशभक्तांनी गणपती बाप्पाला विसर्जन करून निरोप दिला. असे मानले जाते की, या दिवशी भगवान गणेश कैलास पर्वतावर परततात. मात्र, अनंत चतुर्दशीची ही पवित्र तिथी केवळ गणेशभक्तांसाठीच नाही, तर भगवान विष्णूच्या भक्तांसाठी आणि जैन धर्माच्या अनुयायांसाठीही अत्यंत महत्त्वाची मानली जाते. चला सविस्तर संपूर्णमाहिती जाणून घेऊया, गणपती विसर्जनापासून ते भगवान विष्णूच्या अनंत रूपापर्यंत, अनंत चतुर्दशीशी संबंधित पौराणिक कथा, शुभ मुहूर्त, पूजा पद्धत आणि या सणाचे महत्त्व आपण येथे जाणून घेऊया.. हे देखील वाचा:  Chandra Grahan 2024: 'या' तारखेला होणार वर्षातील शेवटचे चंद्रग्रहण; भारतात ते दिसेल का? वाचा सविस्तर

अनंत चतुर्दशीचे महत्त्व

अनंत चतुर्दशी हा गणेशोत्सवाचा शेवटचा दिवस आहे, ज्या लोकांनी भक्तीभावाने घरोघरी गणेशाची प्रतिष्ठापना केली आहे, त्यांना या दिवशी गणपती बाप्पाचे विसर्जन करून त्यांना निरोप द्यायचा असतो. यंदा अनंत चतुर्दशी मंगळवारी येत आहे, ज्याला गणपतीचा दिवस म्हणतात. याशिवाय बिहार आणि पूर्व उत्तर प्रदेशच्या काही भागातही अनंत चतुर्दशी साजरी केली जाते. या दिवशी भगवान विष्णूच्या अनंत रूपाची पूजा केली जाते, म्हणून या दिवशी अनंत चतुर्दशी म्हणून ओळखले जाते. या दिवशी भक्त भगवान विष्णूची पूजा करतात आणि पवित्र अनंत सूत्र (14 गाठी असलेला लाल रेशमी धागा) हातावर बांधतात, जे 14 दिवसांनी  काढले जातात. या दिवशी भक्त विशेष प्रकारचे मिठाई आणि पदार्थ तयार करतात. याशिवाय जैस धर्माचे लोकही हा दिवस मोठ्या उत्साहात साजरा करतात.

दिगंबर जैन भाद्रपद महिन्यातील शेवटचे दहा दिवस पर्युषण साजरे करतात आणि त्याचा शेवटचा दिवस म्हणजे अनंत चतुर्दशी, ज्याला अनंत चौदस असेही म्हणतात.

व्रत आणि उपासना पद्धत

अनंत चतुर्दशीला भाविक पहाटे लवकर उठतात, स्नान करतात आणि भगवान विष्णूची पूजा करतात. पूजेदरम्यान भगवान विष्णूच्या शाश्वत रूपाला पिवळी फुले आणि मिठाई अर्पण केली जाते. धूप आणि दिवे लावून त्याची विधिवत पूजा केली जाते.

या दिवशी, भगवान विष्णूच्या चरणी अनंत सूत्र अर्पण केल्यानंतर, भक्तांनी ते त्यांच्या मनगटावर बांधावे, पुरुषांनी त्यांच्या उजव्या हाताच्या मनगटावर अनंत सूत्र बांधावे. बिहार आणि पूर्व उत्तर प्रदेशातील काही भागांमध्ये, हा उत्सव क्षीरसागर (दुधाचा महासागर) आणि भगवान विष्णूच्या शाश्वत रूपाशी संबंधित आहे.

पौराणिक महत्व 

अनंत चतुर्दशी व्रताचा उल्लेख पुराणातही आढळतो. असे म्हटले जाते की, जुगारात आपले संपूर्ण राज्य गमावून पांडव जंगलात दुःख भोगत होते, तेव्हा वासुदेव श्रीकृष्णांनी त्यांना अनंत चतुर्दशीचे व्रत करण्याचा सल्ला दिला. श्रीकृष्णाने युधिष्ठिराला सांगितले की, जर त्याने अनंत चतुर्दशीचे व्रत पाळले आणि भगवान विष्णूच्या अनंत रूपाची पूजा केली तर त्याच्या सर्व समस्या दूर होतील आणि त्याचे हरवलेले राज्यही त्यांना परत मिळेल.