Tejas Fighter Jet | Photo Credits: Archived, edited, symbolic images)

Tejas Fighter Jet History: एका महत्त्वपूर्ण घडामोडीमध्ये, स्वदेशी लढाऊ विमान तेजस राजस्थानच्या जैसलमेरमधील वसतिगृह संकुलाजवळ क्रॅश (Tejas Fighter Jet First Crash) झाले. या विमानाचे वैशिष्ट्य असे की, हे विमान पूर्णपणे भारतीय बनावटीचे आहे आणि आजवर त्याचा एकही अपघात घडला नव्हता. अपवाद फक्त आजचा. लष्करी सेवेत आल्यापासून तब्बल 23 वर्षांमधील हा पहिला अपघात आहे. अत्यंत भक्कम आणि कार्यक्षम अशा खास विमानांच्या वैशिष्ट्यांबाबत (Tejas Fighter Jet Facts) तुम्हाला माहिती आहे काय? नसेल तर घ्या जाणून.

एचएएल कंपनीचे उत्पादन

तेजस फायटर जेट हे भारताच्या सरकारी मालकीच्या एरोस्पेस आणि संरक्षण कंपनी, हिंदुस्तान एरोनॉटिक्स लिमिटेड (एचएएल) ने विकसित केलेले मल्टीरोल, सिंगल-इंजिन, हलके लढाऊ विमान आहे. "रेडियंस" या संस्कृत शब्दावरून नाव दिलेले तेजस हे भारतीय वायुसेनेच्या (IAF) गरजा पूर्ण करण्यासाठी डिझाइन केलेले भारतातील पहिले स्वदेशी सुपरसॉनिक लढाऊ विमान आहे. (हेही वाचा, Military Aircraft Crashes: भारतीय लष्कराचे विमान राजस्थानमध्ये कोसळले, पायलट सुखरुप )

एकल-सीटर लढाऊ विमान

तेजस हे एकल-सीटर लढाऊ विमान आहे, ज्यामध्ये भारतीय वायुसेना (IAF) आणि भारतीय नौदलाद्वारे चालवल्या जाणाऱ्या ट्विन-सीट ट्रेनर प्रकार आहेत. टेक्नॉलॉजी डेमॉन्स्ट्रेटर-1 (TD-1) चे पहिले चाचणी उड्डाण 2001 मध्ये झाले, त्यानंतर 22 मार्च 2016 रोजी प्रारंभिक ऑपरेशनल क्लिअरन्स (IOC) कॉन्फिगरेशनच्या द्वितीय मालिका उत्पादन (SP2) तेजस विमानाचे पहिले उड्डाण झाले. (हेही वाचा, Sukhoi-30 and Mirage 2000 Aircraft Crash: सुखोई-30 आणि मिराज 2000 विमाने कोसळून अपघात, मध्य प्रदेशातील मुरैन परिसरातील घटना)

 लढाऊ विमान म्हणून डिझाइन

4.5-पिढीचे बहु-भूमिका लढाऊ विमान म्हणून डिझाइन केलेले, तेजस हे आक्षेपार्ह हवाई समर्थन आणि जमिनीवरील ऑपरेशनसाठी जवळच्या लढाऊ समर्थनासाठी आहे. त्याचा संक्षिप्त आकार आणि संमिश्र संरचनेचा व्यापक वापर त्याच्या हलक्या वजनाच्या बांधकामात योगदान देतो. सध्या, भारतीय हवाई दल 40 तेजस MK-1 विमाने चालवते, 83 तेजस MK-1A लढाऊ विमानांची अतिरिक्त ऑर्डर ₹36,468 कोटी आहे. तेजस MK-1A हे 2025 पर्यंत IAF च्या ताफ्यातील जुन्या मिग-21 विमानांची जागा घेणार आहे. 1980 च्या दशकाच्या उत्तरार्धात सुरू झालेल्या तेजस कार्यक्रमाचा उद्देश मिग-21 ची जागा घेण्याचा होता, जे 1963 पासून सेवेत आहेत.

तेजस फायटर जेट हे भारताच्या संरक्षण उद्योगातील एक महत्त्वपूर्ण कामगिरीचे प्रतिनिधित्व करते, जे स्वदेशी नवकल्पना, तांत्रिक प्रगती आणि राष्ट्रीय सुरक्षेसाठी देशाच्या वचनबद्धतेचे प्रतीक आहे. तेजस प्रकल्प संरक्षण उत्पादनात आत्मनिर्भरता प्राप्त करण्याच्या भारताच्या प्रयत्नांमधील एक महत्त्वपूर्ण मैलाचा दगड आहे. हे देशाच्या एरोस्पेस अभियांत्रिकी क्षमतांचे प्रदर्शन करून संपूर्णपणे भारतात डिझाइन, विकसित आणि उत्पादित केले गेले आहे. तेजस संमिश्र साहित्य वापरून तयार केले आहे आणि लढाऊ ऑपरेशन्स दरम्यान चपळता आणि कुशलता सुनिश्चित करण्यासाठी प्रगत तंत्रज्ञानाचा समावेश आहे. त्याचे हलके बांधकाम वर्धित कार्यक्षमता आणि इंधन कार्यक्षमतेत योगदान देते. तेजस आधुनिक एव्हीओनिक्स, रडार प्रणाली आणि शस्त्रे प्लॅटफॉर्मसह सुसज्ज आहे, ज्यामुळे ते हवाई श्रेष्ठता, जमिनीवर हल्ला, टोपण आणि इलेक्ट्रॉनिक युद्ध यासह विविध लढाऊ मोहिमे पार पाडू शकतात.