Amazon | (File Photo)

ॲमेझॉन इंडियाने (Amazon India) आपल्या ग्राहकांसाठी प्रत्येक ऑर्डरवर 5 रुपये (करांसह) मार्केटप्लेस शुल्क लागू करण्याची घोषणा केली आहे. हा बदल 31 मे 2025 पासून लागू झाला असून, ॲमेझॉनच्या सर्व ग्राहकांना, अगदी प्राइम मेंबर्सनाही, हे शुल्क द्यावे लागेल. हे शुल्क ॲमेझॉनच्या ऑनलाइन मार्केटप्लेसच्या देखभालीसाठी आणि लाखो विक्रेत्यांकडून उत्पादनांची विस्तृत श्रेणी उपलब्ध करून देण्यासाठी आवश्यक असल्याचे कंपनीने सांगितले आहे.

ॲमेझॉन इंडियाने लागू केलेले हे 5 रुपये प्रति ऑर्डर शुल्क एक निश्चित शुल्क आहे, जे सर्व ऑर्डरवर लागू होते, मग त्यात कितीही वस्तू असल्या तरी. हे शुल्क करांसह आहे आणि ॲमेझॉनच्या मते, यामुळे कंपनीला त्यांचे डिजिटल प्लॅटफॉर्म चालवण्यासाठी लागणारा खर्च भागवता येतो. यामुळे ग्राहकांना देशभरातील विक्रेत्यांकडून विविध उत्पादने उपलब्ध होतात आणि जलद, विश्वासार्ह डिलिव्हरी मिळते. ॲमेझॉनच्या या निर्णयाला इतर ई-कॉमर्स आणि क्विक कॉमर्स कंपन्यांनी प्रेरणा दिली आहे, जसे की झोमॅटो, स्विगी, आणि फ्लिपकार्ट, ज्यांनी यापूर्वीच अशा प्रकारचे शुल्क लागू केले आहे. उदाहरणार्थ, फ्लिपकार्टने 2024 मध्ये प्रत्येक ऑर्डरवर 3 रुपये शुल्क लागू केले, तर झोमॅटो आणि स्विगीने त्यांचे प्लॅटफॉर्म शुल्क 2 रुपयांवरून 10-11 रुपयांपर्यंत वाढवले.

हे 5 रुपये मार्केटप्लेस शुल्क सर्व ॲमेझॉन ग्राहकांना लागू आहे, मग ते प्राइम मेंबर्स असोत किंवा नसोत. प्राइम मेंबरशिपचे मुख्य आकर्षण असलेली मोफत डिलिव्हरी ही सुविधा यामुळे प्रभावित होत आहे, कारण ग्राहकांना आता प्रत्येक ऑर्डरवर हे अतिरिक्त शुल्क द्यावे लागेल. यामुळे प्राइम मेंबरशिपचे मूल्य काही प्रमाणात कमी होत असल्याची टीका काही ग्राहकांनी केली आहे. काही विशिष्ट खरेदींवर हे मार्केटप्लेस शुल्क लागू होणार नाही. यामध्ये पुढील गोष्टींचा समावेश आहे- डिजिटल सेवा, जसे की मोबाइल रिचार्ज, बिल पेमेंट्स, आणि विमा खरेदी, गिफ्ट कार्ड्स, ॲमेझॉन फ्रेश ऑर्डर्स, ॲमेझॉन बिझनेस (B2B) मार्फत केलेल्या खरेद्या.

याशिवाय, जर ऑर्डरवर आधीच इतर शुल्के (जसे की ऑफर प्रोसेसिंग फी किंवा एक्सचेंज फी) लागू असतील, तर मार्केटप्लेस शुल्क स्वतंत्रपणे दिसणार नाही, असे ॲमेझॉनने स्पष्ट केले आहे. मात्र, हे नियम बदलण्याचा अधिकार कंपनीकडे आहे, आणि भविष्यात यात बदल होऊ शकतात.

मार्केटप्लेस शुल्काच्या रिफंडबाबत ॲमेझॉनने खालील धोरण जाहीर केले आहे:

  • संपूर्ण ऑर्डर शिपमेंटपूर्वी रद्द झाल्यास: 5 रुपये शुल्क पूर्णपणे परत केले जाईल.

  • ऑर्डरचा काही भाग रद्द झाल्यास (शिपमेंटपूर्वी): रद्द केलेल्या वस्तूंच्या मूल्याच्या प्रमाणात शुल्क परत केले जाईल.

  • डिलिव्हरीनंतर रिटर्न केल्यास: मार्केटप्लेस शुल्क परत मिळणार नाही, मग संपूर्ण ऑर्डर रिटर्न केली गेली तरीही. (हेही वाचा: फक्त 15 मिनिटांत रेस्टॉरंटमधून घरपोहोच होणार जेवण! Zomato चा मोठा दावा; कंपनीने सुरू केली 'ही' सेवा)

हे शुल्क ऑर्डरच्या एकूण रकमेत समाविष्ट केले जाते आणि ते ऑर्डर समरी पेज, ऑर्डर कन्फर्मेशन ईमेल, आणि इनव्हॉइसमध्ये स्वतंत्रपणे दिसेल. ग्राहक ‘Your Orders’ सेक्शनमधील ‘Invoice’ टॅबवरून हे शुल्क तपासू शकतात. दरम्यान, जरी 5 रुपये हे शुल्क कमी वाटत असले, तरी वारंवार खरेदी करणाऱ्या ग्राहकांसाठी हा खर्च कालांतराने वाढू शकतो. उदाहरणार्थ, जर एखादा ग्राहक महिन्याला 20 ऑर्डर्स करत असेल, तर त्याला वर्षभरात 1,200 रुपये अतिरिक्त द्यावे लागतील.