Sperm and egg (Photo Credits: Flickr, Maria Mellor)

विज्ञान आणि मनोरंजनाच्या संगमातून जन्मलेल्या एका अनोख्या उपक्रमात, अमेरिकेतील लॉस एंजेलिसमध्ये (Los Angeles) जगातील पहिली 'शुक्राणूंची शर्यत' (Sperm Race) आयोजित केली जात आहे. हा कार्यक्रम केवळ तांत्रिक कुतूहल किंवा मजा नाही तर पुरुष पुनरुत्पादक आरोग्याबद्दल जागरूकता पसरवण्याचा एक सर्जनशील प्रयत्न आहे. ही अनोखी शर्यत स्टार्टअप कंपनी ‘स्पर्म रेसिंग’ आयोजित करत आहे, जी या उपक्रमाद्वारे लोकांना पुरुषांमधील घटत्या प्रजनन क्षमतेच्या गंभीर समस्येबद्दल विचार करण्यास प्रेरित करू इच्छिते. येत्या 25 एप्रिल 2025 रोजी लॉस एंजिल्समधील हॉलीवुड पॅलेडियम या प्रसिद्ध ठिकाणी या अभूतपूर्व आणि विचित्र खेळाचा प्रयोग रंगणार आहे

या स्पर्धेतील 'सहभागी' मानवी शुक्राणू असतील. मानवी प्रजनन प्रणालीनुसार बनवलेले उच्च-गुणवत्तेचे, उच्च-रिझोल्यूशन कॅमेरे आणि विशेषतः डिझाइन केलेले सूक्ष्म ट्रॅक वापरून ही शर्यत पाहिली जाईल. स्पर्म रेसिंग मिनी-मॅरेथॉनमध्ये, दोन सूक्ष्म शुक्राणू, प्रत्येकी 0.05 मिलीमीटर लांबीचे, महिला प्रजनन प्रणालीच्या आधारे बनवलेल्या 20 सेमी सूक्ष्म रेसट्रॅकला ओलांडण्यासाठी स्पर्धा करतील. यासाठी 1,000 हून अधिक प्रेक्षक उपस्थित राहण्याची अपेक्षा आहे. जरी ही कल्पना सुरुवातीला हास्यास्पद किंवा विचित्र वाटत असली तरी, त्यामागील हेतू गंभीर आहे.

गेल्या 50 वर्षांत पुरुषांच्या सरासरी शुक्राणूंची संख्या 50% पेक्षा जास्त कमी झाल्याचे अनेक आंतरराष्ट्रीय अभ्यासातून दिसून आले आहे. अशा परिस्थितीत, 'स्पर्म रेसिंग' सारखे कार्यक्रम सामान्य लोकांना या समस्येचे गांभीर्य समजावून सांगण्यासाठी एक अद्वितीय माध्यम बनू शकतात. या कार्यक्रमामागील कल्पना अशी आहे की, जेव्हा लोक हा विषय मनोरंजक स्वरूपात पाहतील तेव्हा ते त्यांच्या जीवनशैली आणि आरोग्याकडे अधिक लक्ष देतील. ताणतणाव, असंतुलित आहार, धूम्रपान आणि मद्यपान यांसारखे घटक पुरुषांच्या प्रजनन क्षमतेवर परिणाम करतात आणि या कार्यक्रमाचा उद्देश मनोरंजनाद्वारे जागरूकता निर्माण करणे आहे. (हेही वाचा; Marriage and Dementia Risk: विवाहित लोकांना डिमेंशियाचा धोका जास्त; नवीन अभ्यासात धक्कादायक दावा)

World's First Sperm Race: 

ही कल्पना प्रत्यक्षात आणण्यासाठी, गुंतवणूकदारांनी एकत्रितपणे $1 दशलक्ष निधी उपलब्ध करून दिला आहे. स्पर्म रेसिंगचे संस्थापकांचे म्हणणे आहे की, हा कार्यक्रम 'सर्वात छोटी आणि सर्वात मोठी स्पर्धा' आहे. छोटी, कारण ती सूक्ष्म स्तरावर होते; आणि मोठी, कारण ती मानवजातीच्या आरोग्याशी संबंधित आहे. ही स्पर्म रेस केवळ एका कार्यक्रमापुरती मर्यादित नाही; ती एका मोठ्या चळवळीची सुरुवात असू शकते. जर हा प्रयोग यशस्वी झाला, तर अशा रेस इतर शहरांमध्येही आयोजित केल्या जाऊ शकतात. यामुळे पुरुष प्रजनन आरोग्याविषयी जागरूकता वाढेल, आणि लोकांना त्यांच्या जीवनशैलीत सकारात्मक बदल करण्याची प्रेरणा मिळेल. तसेच, या रेसमुळे प्रजनन विज्ञानातील संशोधनाला नवीन दिशा मिळू शकते, ज्यामुळे भविष्यातील पिढ्यांना फायदा होईल.