PC- X

Ujjain Liquor Ban: कालभैरव मंदिराचे पुजारी ओमप्रकाश चतुर्वेदी यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, मंदिरात दिवसातून पाच वेळा कालभैरवला (Alcohol to Kaal Bhairav) मद्य अर्पण केले जाते. त्यापूर्वी त्यांची विशेष पूजा केली जाते. शिव हेच कालभैरव असून ते तामस प्रकृतीचे देव आहेत. त्यामुळे त्यांना मद्य एक अर्पण केले जाते असा ही एक समज आहे. मद्ये अर्पण केल्याने ते प्रसन्न होतात. 1 एप्रिलपासून मध्य प्रदेशातील धार्मिक स्थळांवर दारूबंदी लागू (Ujjain Liquor Ban) झाल्यानंतर या मंदिरात अनेक मोठे बदल झाले आहेत. याअंतर्गत, मंदिर व्यवस्थापन आता भगवान कालभैरवाला मद्य अर्पण करण्याची व्यवस्था करत आहे. अशा परिस्थितीत, कालभैरवाला मद्य का अर्पण केले जाते, त्यामागील कथा काय आहे ते जाणून घेऊया?

मद्य का दिले जाते?

कालभैरवला मद्य देण्यामागे अनेक समजुती आहेत. काही आख्यायिकांनुसार, राजा विक्रमादित्यच्या कारकिर्दीत कालभैरवला मद्य देण्याची प्रथा सुरू झाली. राजा विक्रमादित्यच्या कारकिर्दीत, त्यांच्या विरोधातील काही लोकांनी विक्रमादित्यच्या उपासनेला हानी पोहोचवण्याच्या उद्देशाने नैवेद्यांमध्ये मद्य मिसळले होते. हे अर्पण केल्यावर, कालभैरव रागावले. यानंतर, राजा विक्रमादित्य यांनी विशेष पूजा केली. ज्यामुळे भगवान प्रसन्न झाले आणि तेव्हापासून त्यांना मद्य अर्पण करण्याची परंपरा सुरू झाली. त्याच वेळी, काही दंतकथांनुसार, कालभैरव हा तांत्रिक देव देखील मानले गेले आहेत. त्यामुळे तंत्र विधींमध्ये दारूचा वापर केला जात असे. येथूनच दारू अथवा मद्य अर्पण करण्याची परंपरा सुरू झाली.

दृढनिश्चय आणि शक्तीचे प्रतीक

कालभैरवाला मद्य अर्पण करणे हे दृढनिश्चय आणि शक्तीचे प्रतीक मानले जाते. कालभैरव मंदिराबाबत असा दावा केला जातो की, येथे अर्पण केलेले मद्य मूर्ती स्वतःच सेवन करते. दारू पिण्याचा आवाजही येतो आणि ज्या भांड्यात ती ओतली जाते ते भांडे रिकामे होते. पण, आजपर्यंत कोणालाही माहिती नाही की दारू कुठे जाते.

कालभैरव शहराचे सेनापती

उज्जैनच्या भैरवगड भागात असलेल्या या मंदिरात महादेव त्यांच्या भैरव स्वरूपात विराजमान आहेत. जरी महादेवांच्या भैरव अवतारात रौद्र आणि तमोगुणाचे वर्चस्व आहे. परंतु कालभैरव त्याच्या भक्तांच्या अडचणीत त्यांच्या मदतीला धावतात. कालभैरव मंदिरात प्रामुख्याने प्रसाद म्हणून मद्य अर्पण केले जाते. मंदिराचा पुजारी भक्तांनी अर्पण केलेले मद्य एका भांड्यात भरून प्रभूच्या मुखाजवळ ठेवतात आणि काही वेळातच भक्तांच्या डोळ्यांसमोर ते मद्य सेवन केले जाते. अघोरी तांत्रिकांसाठी कालभैरवाची कालाष्टमी (भैरव अष्टमी) विशेष महत्त्वाची असते. शहरापासून आठ किलोमीटर अंतरावर असलेल्या या मंदिराबद्दल असे म्हटले जाते की जर कोणी उज्जैनला येऊन महाकालचे दर्शन घेतले आणि कालभैरवाचे दर्शन घेतले नाही तर त्याला अर्धाच फायदा मिळतो. अशा परिस्थितीत बाबा महाकाल नंतर कालभैरवाचे दर्शन घेण्याची श्रद्धा आहे. कालभैरव हा बाबा महाकालचा सेनापती असल्याचेही म्हटले जाते.

दूरवरून प्रसाद आणणारे भाविक

कालभैरवाच्या मंदिरात दररोज भाविकांची गर्दी सुरू असते. परंतु, दारूबंदीमुळे मंदिरात दर्शनासाठी येणाऱ्या भाविकांना दारू मिळत नाही. अशा परिस्थितीत बुधवारी सकाळी मंदिरात दर्शनासाठी आलेल्या अनेक भाविकांनी सोबत दारू आणली होती. अशाप्रकारे त्याने देवाला प्रसाद म्हणून हरभरा, चिरोंजी आणि नारळ अर्पण केले.