GIA-certified Diamond | (Photo credit: archived, edited, representative image)

जीआयए-प्रमाणित नैसर्गिक हिऱ्याची (GIA-certified Diamond) प्रयोगशाळेत विकसित केलेल्या सीव्हीडी हिऱ्याशी अदलाबदल केल्याप्रकरणी सुरतमधील एका हिऱ्या व्यापाऱ्याला अटक करण्यात आली आहे. आदलाबदल करण्यात आलेला जीआय प्रमाणित हिरा 6.47 कॅरेटचा असून, बाजारातील त्याची किंमत तब्बल 1.7 कोटी रुपये आहे. मुंबई येथील हिरा घोटाळ्यामुळे (Mumbai Diamond Fraud) व्यापाऱ्यांमध्ये जोरदार खळबळ उडाली आहे. ट्रस्ट ज्वेलर्सचे घनश्याम तागडिया (50) असे आरोपीचे नाव असल्याचे समजते. आरोपीने चोरीला गेलेला हिरा हाँगकाँगमध्ये त्याच्या नावाने पुन्हा प्रमाणित करण्याचा प्रयत्न केल्याचे वृत्त आहे. त्याचे दोन साथीदार, प्रीतेश शाह आणि भरत गंगाणी सध्या फरार आहेत.

भौतिक मूल्यांकनाच्या नावाखाली आदलाबदल

तक्रारदाराच्या तक्रारीनुसार पोलिसांनी 30 मार्च रोजी दाखल केलेल्या एफआयआरनुसार, तक्रारदार, एस.सी. मोदी (55), यांनी मुंबईतील बीकेसी येथील भारत डायमंड बोर्स येथे व्यापारी तागडिया यांच्याशी 10 फेब्रुवारी रोजी संपर्क साधला आणि हिरा खरेदी करण्यात रस दाखवला. तागडिया यांनी भौतिक मूल्यांकनाची विनंती केली, ज्यामुळे मोदीला त्याचा एजंट हिरा सुरतला पाठवावा लागला, कारण तो उपलब्ध नव्हता.

तागडियाच्या कार्यालयातील तपासणी दरम्यान, आरोपीने मूळ हिऱ्याची अदलाबदल प्रयोगशाळेत वाढवलेल्या हिऱ्याशी केली, परंतु एजंटला कळले नाही. 26 फेब्रुवारी रोजी मोदी यांना एक अनामिक फोन आला तेव्हा हा घोटाळा उघडकीस आला, ज्यामध्ये त्याला त्याच्या हिऱ्याच्या जीआयए प्रमाणन क्रमांकाशी छेडछाड केली जात असल्याचा इशारा देण्यात आली. (हेही वाचा, Diamond Industry Growth: कोरोना काळातही हिरे उद्योगात तब्बल 22 टक्क्यांनी वाढ)

हिऱ्याच्या नावाखाली दगड

जेमोलॉजिकल इन्स्टिट्यूट ऑफ अमेरिका (जीआयए) प्रमाणपत्र हे प्रामाणिकपणाचे लक्षण आहे, प्रत्येक हिऱ्यावर एक अद्वितीय अनुक्रमांक कोरलेला आहे, जो योग्य मालकी ट्रॅक करण्यास अनुमती देतो. संशयास्पद, मोदीने त्याच्या ताब्यातील हिऱ्याची तपासणी केली आणि तो सीव्हीडी प्रयोगशाळेत वाढवलेल्या दगडाचा असल्याचे आढळले.

व्यापारी पळाला, पोलिसांकडून तपास सुरु

फसवणूक लक्षात आल्यानंतर, मोदी आणि त्याचा एजंट सुरतमधील तागडियाच्या कार्यालयाला भेट दिली. परंतु त्यांना ते बंद आढळले आणि त्याचा फोनही बंद आढळला. तपासकर्त्यांनी उघड केले की घोटाळा उघडकीस येण्याच्या काही दिवस आधी तागडियाने त्याचे भाड्याचे कार्यालय रिकामे केले होते. नंतर मोदीला जीआयएच्या हाँगकाँग शाखेकडून हिऱ्याच्या पुनर्प्रमाणन विनंतीबद्दल एक ईमेल मिळाला, ज्यामुळे फसवणुकीची पुष्टी झाली. बीकेसी पोलिस ठाण्यात पोलिस तक्रारीनंतर, एका पथकाने तांत्रिक देखरेखीचा वापर करून तागडियाचा माग काढला आणि अटक केली.

हाँगकाँगमध्ये चोरीला गेलेला हिरा पुन्हा प्रमाणित करण्याचा प्रयत्न कोणी केला याचा तपास पोलिस आता करत आहेत आणि शाह आणि गंगानी यांचा शोध घेत आहेत. अधिकाऱ्यांनी हिरे व्यापाऱ्यांना फसव्या व्यवहारांपासून सावध राहण्याचे आणि व्यवहारादरम्यान हिऱ्यांची कसून पडताळणी करण्याचे आवाहन केले आहे.