Pune Rains

पुणे (Pune) ल्ह्यात मे 2025 मध्ये गेल्या 50 वर्षांतील सर्वात जास्त पावसाची नोंद झाली असून, ज्यामुळे बारामती, इंदापूर आणि दौंड तालुक्यांमध्ये पूरस्थिती निर्माण झाली आहे. या पावसामुळे निरा कालवा फुटला, ज्यामुळे बारामतीतील निवासी आणि शेती क्षेत्रात मोठ्या प्रमाणात पाणी शिरले. या अभूतपूर्व नैसर्गिक आपत्तीने रस्ते, घरे आणि शेतीचे मोठे नुकसान झाले असून, प्रशासनाने तातडीने मदत आणि बचाव कार्य सुरू केले आहे. उपमुख्यमंत्री अजित पवार यांनी स्वतः बारामतीतील पूरग्रस्त भागांची पाहणी केली, तर राष्ट्रीय आपत्ती प्रतिसाद दल (NDRF) आणि स्थानिक अग्निशमन दलाने अनेकांना सुरक्षित ठिकाणी हलवले.

पावसाची तीव्रता आणि परिणाम:

25 मे 2025 रोजी रात्रीपासून पुणे जिल्ह्यात, विशेषतः बारामती आणि इंदापूर तालुक्यांमध्ये, ढगफुटीसारखा पाऊस पडला. बारामती तालुक्यात 24 तासांत 179 मिमी पावसाची नोंद झाली, तर इंदापूरमध्ये 130 मिमीहून अधिक पाऊस झाला. हा पाऊस गेल्या 50 वर्षांतील मे महिन्यातील सर्वात जास्त पाऊस आहे, ज्यामुळे नद्या आणि कालवे तुडुंब भरले. भारतीय हवामान खात्याने (IMD) पुण्यासाठी पावसाचा इशारा जारी केला होता, ज्यामध्ये 40-50 किमी/तास वेगाने वाहणाऱ्या वाऱ्यासह मुसळधार पावसाची शक्यता वर्तवली होती.

निरा डावा कालव्यातील भेगा ही या आपत्तीचे प्रमुख कारण ठरली. कालवा फुटल्याने पाणी बारामतीतील काटेवाडी, भवानी नगर आणि एमआयडीसी परिसरात शिरले. यामुळे घरांमध्ये आणि रस्त्यांवर पाणी साचले, ज्यामुळे वाहतूक पूर्णपणे ठप्प झाली. पुणे-सोलापूर महामार्गावर पाणी साचल्याने हा रस्ता बंद करण्यात आला. काटेवाडी येथे सात जणांचे कुटुंब घरात अडकले होते, तर जलोची येथे एक दुचाकीस्वार पाण्याच्या प्रवाहात वाहून गेले, परंतु बारामती अग्निशमन दल आणि एमआयडीसी अग्निशमन दलाने त्यांना यशस्वीपणे वाचवले.

पूरग्रस्त भाग आणि नुकसान:

पाण्याच्या सततच्या प्रवाहामुळे रहिवासी इमारतींच्या भिंती खचल्या, ज्यामुळे रहिवाशांमध्ये भीतीचे वातावरण निर्माण झाले. सुमारे 100 कुटुंबांना 10 गावांमधून सुरक्षित ठिकाणी हलवण्यात आले. शेती क्षेत्रातही मोठे नुकसान झाले, कारण पिके आणि शेतजमीन पाण्याखाली गेली. याशिवाय, दौंड आणि इंदापूर तालुक्यांमधील अनेक गावांमध्येही पूरस्थिती निर्माण झाली, ज्यामुळे स्थानिक रहिवाशांचे जनजीवन विस्कळीत झाले.

बचाव आणि मदत कार्य:

प्रशासनाने तातडीने कारवाई करत राष्ट्रीय आपत्ती प्रतिसाद दलाच्या दोन विशेष पथकांना बारामती आणि इंदापूरमध्ये तैनात केले. जिल्हाधिकाऱ्यांच्या विनंतीनुसार ही पथके पूरग्रस्त भागात बचाव कार्यासाठी दाखल झाली. उपमुख्यमंत्री अजित पवार यांनी 26 मे रोजी सकाळी बारामतीतील पूरग्रस्त भागांची पाहणी केली, विशेषतः एमआयडीसी पेन्सिल चौकाजवळील खचलेल्या इमारतींची तपासणी केली. पवार यांनी बारामती-कान्हेरी काटेवाडी परिसरातील कालवा फुटलेल्या ठिकाणाला भेट दिली आणि कान्हेरी वन, कान्हेरी गाव, पिंपळी, काटेवाडी आणि ढेकलवाडी येथील बाधित शेतकरी आणि ग्रामस्थांशी संवाद साधला. त्यांनी त्यांच्या चिंता ऐकल्या आणि नुकसानीचा प्रत्यक्ष आढावा घेतला. (हेही वाचा: Mumbai Rains Red Alert: मुंबईत संततधार सुरुच! आयएमडीकडून 27 मे पर्यंत रेड अलर्ट; कसे असेल उद्याचे हवामान?)

Pune Rains:

खासदार सुनेत्रा पवार यांनीही बाधित भागांना भेट दिली आणि परिस्थितीचा आढावा घेतला. त्या म्हणाल्या, ‘बारामती तालुक्यामध्ये दोन दिवसापासून सततधार पाऊस पडत आहे. आज अतिवृष्टीग्रस्त भागांची स्वतः पाहणी केली. तालुक्यातील सर्व अधिकारी आणि त्यांचे कर्मचारी अलर्ट मोडवर होते. तालुक्याच्या विविध भागात फिरून पाहणी करत असताना, विविध ठिकाणावरून मदतीसाठी फोन आल्यानंतर, संबंधित अधिकाऱ्यांबरोबर संपर्क साधून त्यांना सर्व यंत्रणांमध्ये समन्वय ठेवून तातडीने लोकांना मदत करण्याच्या सूचना दिल्या. मदतीचे व नुकसानीच्या पंचनाम्याचे काम सुरू आहे.’ खासदार सुप्रिया सुळे यांनी पूरामुळे एमपीएससी मुख्य परीक्षा 2024 स्थगित करण्याची मागणी केली, कारण अनेक विद्यार्थ्यांना प्रवासात अडचणी येत होत्या.

महाराष्ट्राचे उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनीही बचाव पथकांना सतर्क राहण्याचे निर्देश दिले. स्थानिक प्रशासनाने पूरग्रस्तांना अन्न, पाणी आणि निवारा उपलब्ध करून दिला. याशिवाय, कालव्यातील भेगा दुरुस्त करण्यासाठी आणि पाण्याचा प्रवाह नियंत्रित करण्यासाठी जलसंपदा विभागाने तातडीने काम सुरू केले.

Pune Rains:

पावसामागील कारणे आणि भविष्यातील आव्हाने:

हवामान खात्याच्या मते, यंदा मान्सून महाराष्ट्रात 8 दिवस लवकर दाखल झाला, जो गेल्या 16 वर्षांतील सर्वात लवकर मान्सून आहे. या अकाली पावसामुळे पुणे आणि बारामतीसह अनेक भागात पूरस्थिती निर्माण झाली. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, हवामान बदलामुळे अशा अचानक आणि तीव्र पावसाच्या घटना वाढत आहेत. याशिवाय, कालव्यांच्या देखभालीकडे दुर्लक्ष आणि शहरीकरणामुळे पाण्याचा निचरा होण्यास अडथळा येणे ही पूरस्थितीला कारणीभूत ठरली. भविष्यात अशा आपत्ती टाळण्यासाठी कालव्यांची नियमित देखभाल, पूरनियंत्रण यंत्रणा आणि शहरी नियोजनावर अधिक लक्ष देण्याची गरज आहे.