Pune Police (File Photo)

पुणे पोलिसांनी (Pune Police) 24 मे 2025 रोजी खराडी (Kharadi) परिसरातील एका बनावट कॉल सेंटरवर (Fake Call Centre) छापा टाकून, अमेरिकन नागरिकांची दररोज सुमारे 25 लाख रुपये आणि एकूण 7 कोटी रुपयांहून अधिक रकमेची फसवणूक करणाऱ्या टोळीचा पर्दाफाश केला. मॅग्नेटल बीपीएस अँड कन्सल्टंट्स एलएलपी या नावाने कार्यरत असलेला हा बेकायदा कॉल सेंटर, ऑगस्ट 2024 पासून खराडीतील एका बहुमजली व्यावसायिक इमारतीतून रात्रीच्या वेळी अमेरिकन वेळेनुसार काम करत होता. या छाप्यात पाच जणांना अटक करण्यात आली असून, 120 हून अधिक कर्मचाऱ्यांना ताब्यात घेऊन चौकशी सुरू आहे. पोलिसांनी दिलेल्या माहितीनुसार, आरोपी अमेरिकेतील नागरिकांना 'डिजिटल अटक'ची धमकी देऊन पैसे उकळत होते.

या कॉल सेंटरमधील कर्मचारी व्हीपीएन सॉफ्टवेअर आणि कॉलर माइकचा वापर करून अमेरिकन नागरिकांना फोन करत होते. ते स्वतःला अमेरिकन सुरक्षा किंवा पोलीस अधिकारी असल्याचे भासवून, नागरिकांना त्यांच्या बँक खात्यांचा वापर ड्रग तस्करीसारख्या काल्पनिक गुन्ह्यांसाठी झाल्याचे सांगत होते. विशेषतः वृद्ध आणि निवृत्त नागरिकांना लक्ष्य करून, त्यांना ‘डिजिटल अटक’ किंवा कायदेशीर कारवाईचा धोका दाखवला जात होता. या भीतीमुळे पिडीत व्यक्तींना Amazon गिफ्ट कार्ड्स खरेदी करण्यास भाग पाडले जायचे, ज्यांचे मूल्य अमेरिकन डॉलरमध्ये हवाला किंवा क्रिप्टोकरन्सी मार्गाने टोळीपर्यंत पोहोचवले जायचे.

पोलिसांच्या प्राथमिक तपासानुसार, या टोळीने दररोज सुमारे 30,000 अमेरिकन डॉलर (सुमारे 25 लाख रुपये) कमावले, आणि एकूण 7 कोटी रुपयांहून अधिक रकमेची फसवणूक केली असावी. पुणे पोलिसांच्या गुन्हे शाखेला गुप्त माहिती मिळाल्यानंतर, सहाय्यक पोलीस आयुक्त गणेश इंगळे यांच्या नेतृत्वाखाली 150 हून अधिक पोलिसांच्या ताफ्याने, 24 मे रोजी रात्री 10 वाजता खराडीतील प्राइड आयकॉन इमारतीच्या नवव्या मजल्यावर छापा टाकला. या छाप्यात 64 लॅपटॉप, 41 मोबाइल फोन, चार राउटर्स आणि संशयास्पद ऑनलाइन अॅप्लिकेशन्ससह सुमारे 13.74 लाख रुपयांची उपकरणे जप्त करण्यात आली. जप्त केलेल्या लॅपटॉपमध्ये लाखो अमेरिकन नागरिकांचा डेटा आणि व्हीपीएन सॉफ्टवेअर आढळले.

पोलिसांनी मॅग्नेटल बीपीएस अँड कन्सल्टंट्स एलएलपी या कंपनीच्या कागदपत्रांची तपासणी सुरू केली आहे, आणि या कॉल सेंटरसाठी 8 लाख रुपये मासिक भाड्याने मजला भाड्याने घेतल्याचे उघड झाले आहे. कॉल सेंटरमधील 120 कर्मचाऱ्यांपैकी 12 महिलांचा समावेश आहे, आणि त्यांना 25,000 रुपये मासिक पगार दिला जात होता. या कर्मचाऱ्यांना गुप्तता राखण्याच्या अटीवर कामावर ठेवले गेले होते. पोलिसांनी त्यांना चौकशीसाठी ताब्यात घेतले असून, त्यांच्या सहभागानुसार त्यांच्यावर गुन्हे दाखल होऊ शकतात. संयुक्त पोलीस आयुक्त रंजनकुमार शर्मा यांनी सांगितले की, या टोळीने दररोज एक लाख अमेरिकन नागरिकांचा डेटा मिळवला होता, जो संभवतः डार्क वेबवरून घेतला गेला होता.

या प्रकरणी सायबर पोलीस ठाण्यात भारतीय न्याय संहितेच्या विविध कलामांखाली गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे. पोलीस आता हवाला आणि क्रिप्टोकरन्सी मार्गाने हस्तांतरित झालेल्या पैशांचा मागोवा घेत आहेत. पीडितांनी अमेरिकन अधिकाऱ्यांकडे तक्रारी दाखल केल्या असण्याची शक्यता आहे, आणि पुणे पोलिसांनी याबाबत माहिती सामायिक करण्यासाठी अमेरिकन अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधला आहे.

दरम्यान, पोलिसांनी अमेरिकन आणि भारतीय नागरिकांना सायबर फसवणुकीपासून सावध राहण्याचा इशारा दिला आहे. अनोळखी फोन कॉल्स, विशेषतः परदेशी क्रमांकांवरून येणारे कॉल, यांना प्रतिसाद देण्यापूर्वी त्याची खातरजमा करावी. बँक खाते, क्रेडिट कार्ड किंवा गिफ्ट कार्डची माहिती कोणालाही देऊ नये. तसेच, डिजिटल अटकेच्या धमक्यांना बळी पडू नये, कारण अशा धमक्या बहुतेकदा बनावट असतात. पुणे पोलिसांनी नागरिकांना सायबर गुन्ह्यांबाबत तक्रार नोंदवण्यासाठी सायबर क्राइम हेल्पलाइन 1930 वर संपर्क साधण्याचे आवाहन केले आहे.