डेंग्यू (Dengue) आणि H1N1 सारख्या विषाणूजन्य संसर्गामध्ये तसेच लेप्टोस्पायरोसिस (Leptospirosis) सारख्या बॅक्टेरियाच्या संसर्गामध्ये मुंबई शहरात लक्षणीय वाढ झाली आहे. शहरात सलग पडणाऱ्या पावसामुळे दरवर्षीच या आजारांचा प्रादुर्भाव वाढतो. यांदा मात्र मान्सून काहीसा अधिक व्याप्त स्वरुपात बरसत असल्याने या आजारांच्या रुग्णांमध्ये वाढ पाहायला मिळत आहे. बृहन्मुंबई महानगरपालिका (Brihanmumbai Municipal Corporation) अधिकारी मात्र, रुग्णसंख्या नियंत्रणात असल्याचे सांगतात. बीएमसी (BMC) आरोग्य विभागाच्या ताज्या आकडेवारीनुसार, पावसाळ्यात या आजारांमध्ये लक्षणीय वाढ झाली आहे.
विविध आजार आणि रुग्णांची आकडेवारी
प्राप्त आकडेवारीनुसार, या वर्षी जून महिन्यात लेप्टोस्पायरोसिसचे 28 रुग्ण आढळले. यंदाच्या पहिल्या सहामाहीत ही संख्या 52 वर पोहोचली आहे. त्याचप्रमाणे, डेंग्यूची प्रकरणे जूनमधील 93 वरून जुलैच्या पहिल्या दोन आठवड्यात 165 पर्यंत वाढली आहेत. H1N1 इन्फ्लूएंझा प्रकरणांची संख्या देखील जूनमधील 10 वरून जुलैमध्ये याच कालावधीत 53 पर्यंत वाढली आहे. टाईम्स ऑफ इंडियाच्या वृत्तानुसार, बीएमसीच्या कार्यकारी आरोग्य अधिकारी डॉ. दक्षा शहा यांनी मात्र सांगितले, की, मागील वर्षीच्या याच कालावधीच्या तुलनेत, प्रत्यक्षात मलेरिया, डेंग्यू आणि लेप्टोस्पायरोसिसच्या रुग्णांमध्ये घट झाली आहे. एच१एन१ (फ्लू) आणि गॅस्ट्रोएन्टेरिटिस सारख्या जलजन्य रोगांच्या प्रकरणांमध्ये किंचित वाढ झाल्याचे डॉ. शहा यांनी नमूद केले. (हेही वाचा, Reduce the Risk of Dengue During Monsoon: पावसाळ्यामध्ये वाढणाऱ्या डेंग्यू आजाराचा धोका कसा कमी करावा?)
बीएमसीने मारले 2.5 लाखांहून अधिक उंदीर
नागरी रुग्णालयातील डॉक्टरांनी नमूद केले की मुंबईत जुलै आणि ऑगस्टमध्ये लेप्टोस्पायरोसिसच्या रुग्णांमध्ये वाढ होणे सामान्य आहे. लेप्टोस्पायरा जीवाणू वाहून नेणाऱ्या प्राण्यांच्या मूत्राने दूषित झालेल्या पुराच्या पाण्यातून लोक चालतात तेव्हा धोका जास्त असतो. यावर उपाय म्हणून बीएमसीच्या कीटकनाशक विभागाने गेल्या 14 दिवसांत शहर आणि उपनगरी भागात 13,255 उंदीर मारले आहेत आणि जानेवारीपासून 2.5 लाखांहून अधिक उंदीर मारले आहेत. (हेही वाचा, Dengue Symptoms And Treatment: पावसाच्या पाण्यात झपाट्याने वाढतात डेंग्यूचे डास; 'ही' लक्षणे दिसल्यास करा त्वरित तपासणी)
गॅस्ट्रोएन्टेरिटिसच्या रुग्णांना बीएमसीकडून ओआरएस पॅकेट
दरम्यान,, बीएमसीने गेल्या आठवड्यात पुराच्या पाण्यातून वाहून गेलेल्या 14,059 लोकांना सिंगल-डोस अँटीबायोटिकचे वाटप केले आहे. "आमचे लोक घरोघरी जातात आणि पुराच्या पाण्यातून वाहून जाण्याचा इतिहास असलेल्यांना टॅब्लेट देतात," एका नागरी अधिकाऱ्याने सांगितले. गॅस्ट्रोएन्टेरिटिसच्या रुग्णांना बीएमसीने 67,583 ओआरएस पॅकेट देखील प्रदान केले आहेत. (हेही वाचा, Dengue Outbreak in West Bengal: डासांनी गच्च भरलेली पिशवी घेऊन रुग्ण दवाखण्यात, पश्चिम बंगालमध्ये डेंग्यू उद्रेकाची भीती)
खाजगी क्षेत्रातील डॉक्टर फ्लूच्या रूग्णांमध्ये वाढ झाल्याचे सांगतात. "महापालिकेच्या रुग्णालयांमध्ये डेंग्यू तापाचे आणि मलेरियाचे कमी रुग्ण दिसत आहेत. परंतु खाजगी रुग्णालयांमध्ये रुग्णांची संख्या वाढत आहे," असे घाटकोपरमधील झायनोव्हा शाल्बी मल्टी-स्पेशालिटी हॉस्पिटलमधील डॉ. उर्वी माहेश्वरी यांनी सांगितले. खासगी ओपीडीमध्ये दररोज एच१एन१ किंवा फ्लूचे तीन ते चार रुग्ण येत असल्याचे तिने नमूद केले. खाजगी लॅबमध्ये H1N1 चाचण्यांचा खर्च जास्त असल्याने अनेक डॉक्टर रुग्णांवर लक्षणांच्या आधारे उपचार करतात. दोन दिवस जास्त ताप असलेल्या रुग्णांना फ्लूविरोधी औषधोपचार सुरू केले जातात. दरम्यान, बीएमसी अधिकाऱ्यांनी कळवले की त्यांच्या कर्मचाऱ्यांनी गेल्या पंधरवड्यात तापासाठी सात लाखांहून अधिक घरांचे सर्वेक्षण केले होते, परिणामी एक चिकनगुनियाचा रुग्ण आढळून आला.