Heatwave | Image used for representational purpose (Photo Credits: Pixabay)

भारतीय हवामान विभागाने (IMD) राज्यात तापमान वाढ होईल असे म्हटले आहे. सोबतच उष्ण आणि दमट हवामानासाठी पिवळा इशारा (IMD Yellow Alert) जारी केला आहे. मुंबईसह महाराष्ट्रातील अनेक भाग उष्णतेच्या लाटेने (Maharashtra Heatwave) त्रस्त आहेत. प्रत्यक्षात तापमानात मोठी वाढ झालेली नसली तरी, उच्च आर्द्रतेमुळे अस्वस्थता (Summer Heat Alert) वाढत आहे. खास करुन हवामान विभागाने दिलेल्या माहितीनुसार, मुंबई, ठाणे, पालघर, रायगड, रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्ग या राज्यांना पीवळा इशारा देण्यात आला आहे. त्यामुळे नागरिकांनी उन्ह आणि वाढत्या तापमानापासून स्वत:ची आणि आपल्या प्रण्यांची काळजी घेण्याचे अवाहनही करण्यात आले आहे.

तापमान स्थिर पण आर्द्रता घटल्याने उष्णाता वाढली

प्रसारमाध्यमांनी आयएमडीच्या हवाल्याने दिलेल्या वृत्तानुसार, सोमवारी (7 एप्रिल) यलो अलर्ट जारी करण्यात आला. जो पुढचे तीन दिवस कायम राहणार आहे. खास करुन मुंबई, ठाणे, पालघर, रायगड, रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्ग या जिल्ह्यांमध्ये अधिक तापमान पाहायला मिळेल. याच जिल्ह्यांमध्ये यलो अलर्ट जारी केला आहे. आयएमडीने इशारा दिला आहे की दिवसाचे तापमान जरी अतिरेकी वाटत नसले तरी, वाढलेल्या आर्द्रतेमुळे वास्तविक तापमान जास्त असेल.

मुंबईत उष्णता आणि आर्द्रता वाढीची नोंद

सांताक्रूझ वेधशाळेने रविवारी किमान तापमान 24°C आणि कमाल 33.8°C नोंदवले. कुलाबा येथे तापमान 25.5°C आणि 33.7°C दरम्यान चढ-उतार झाले. सोमवारपर्यंत, मुंबईतील आर्द्रतेचे प्रमाण ५२% पर्यंत वाढले होते, ज्यामुळे हवामान प्रत्यक्षात असलेल्या अंदाजापेक्षा खूपच उष्ण वाटत होते. गेल्या आठवड्यात, महाराष्ट्राच्या अनेक भागात अवकाळी पाऊस पडला. हवामानातील या अचानक बदलामुळे, त्यानंतर उष्णता आणि आर्द्रतेत वाढ झाल्याने रहिवाशांना अस्वस्थता वाढली आहे. आयएमडीने इशारा दिला आहे की,11 एप्रिलपर्यंत तापमान 3-4 अंश सेल्सिअसने वाढू शकते, ज्यामुळे आरोग्य सल्लागारांना सूचना देण्यात आल्या आहेत.

आरोग्याचे धोके आणि सुरक्षितता उपाय

निरोगी व्यक्तींसाठी उष्णतेची लाट सहन करण्यायोग्य मानली जात असली तरी, आयएमडीने इशारा दिला आहे की ती लहान मुले, ज्येष्ठ नागरिक आणि दीर्घकालीन आजार असलेल्यांसाठी गंभीर धोके निर्माण करू शकते. लोकांना सल्ला देण्यात आला आहे की:

  • दुपारच्या वेळी घरातच राहा

  • हलके आणि आरामदाई कपडे घाला

  • भरपूर द्रवपदार्थ प्या

  • घराबाहेरच्या हालचाली टाळा

उष्णतेच्या लाटा तीव्र होण्यामागे हवामान बदल

एप्रिल ते जून दरम्यान महाराष्ट्रात उष्णतेच्या लाटा सामान्य आहेत, परंतु हवामान तज्ञांचे मत आहे की हवामान बदल आणि जागतिक तापमानवाढीमुळे अलिकडच्या वर्षांत त्या अधिक वारंवार आणि तीव्र झाल्या आहेत. उष्णतेच्या लाटांचा कालावधीही वाढला आहे, ज्यामुळे सार्वजनिक आरोग्य आणि पाण्याच्या कमतरतेबद्दल चिंता निर्माण झाली आहे.

गेल्या आठवड्यात, आयएमडीचे महासंचालक मृत्युंजय महापात्रा यांनी इशारा दिला होता की 2025 मध्ये भारतात सामान्यपेक्षा जास्त उन्हाळा येऊ शकतो. त्यांनी नमूद केले की एप्रिल ते जून दरम्यान, उत्तर, मध्य आणि पूर्व भारतातील राज्ये, वायव्य मैदानांसह, सरासरीपेक्षा 2 ते 4 दिवस जास्त काळ टिकणाऱ्या उष्णतेच्या लाटेचा सामना करू शकतात.

पुढील 24 तास मुंबईवर आकाश निरभ्र राहण्याचा अंदाज आयएमडीने वर्तवला आहे, पावसाची शक्यता नाही. तथापि, उष्णता आणि आर्द्रता कायम राहण्याची अपेक्षा आहे. नागरिकांना उष्णतेशी संबंधित आजार टाळण्यासाठी आवश्यक खबरदारी घेण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे, विशेषतः उन्हाळ्याच्या सुरुवातीच्या महिन्यांत जेव्हा तापमान आणि आर्द्रता सामान्यतः शिखरावर असते.