कोल्हापूर महालक्ष्मी मंदिर (Photo credits: Kolhapur Tourism)

कोल्हापूरमधील करवीर निवासिनी श्री महालक्ष्मी (अंबाबाई) मंदिर (Karveer Nivasini Mahalaxmi Temple) आणि दक्षिणेचा राजा ज्योतिबा मंदिर (Jyotiba Temple) या दोन पवित्र तीर्थक्षेत्रांनी भाविकांसाठी नवीन वस्त्रसंहिता म्हणजेच ड्रेस कोड लागू करण्याचा निर्णय घेतला आहे. हा नियम 14 मे 2025 पासून अंमलात आला असून, मंदिराच्या पवित्रता आणि सांस्कृतिक वारसा जपण्याच्या उद्देशाने हा निर्णय घेण्यात आला आहे. पश्चिम महाराष्ट्र देवस्थान व्यवस्थापन समितीने (PMDS) हा निर्णय घेतला असून, यामुळे मंदिर परिसरात परंपरागत आणि सभ्य पोशाखाला प्राधान्य दिले जाणार आहे.

मंदिर समितीने जारी केलेल्या सूचनेनुसार, भाविकांना पारंपरिक आणि सभ्य पोशाख परिधान करणे बंधनकारक आहे, ज्यामध्ये महिलांसाठी साडी, सलवार-कमीज आणि पुरुषांसाठी धोती, पायजमा-कुर्ता यांचा समावेश आहे. तोकडे, पारदर्शक किंवा फाटलेले कपडे, जसे की शॉर्ट्स, मिनी स्कर्ट, स्लीव्हलेस टॉप्स किंवा रीप्ड जीन्स परिधान करणाऱ्या भाविकांना मंदिरात प्रवेश नाकारला जाईल. सर्व भक्तांना या मार्गदर्शक तत्त्वांचा आदर करण्याचे आणि त्यांचे पालन करण्याचे आवाहन केले आहे.

मंदिर समितीचे सचिव शिवराज नाईक यांनी सांगितले की, आम्ही भक्तांना उत्तेजक पोशाख घालू नये आणि शक्य असल्यास, मंदिरात येताना पारंपारिक पोशाख निवडण्यास प्रोत्साहित करतो. त्यांनी पुढे असेही सांगितले की, भक्तांनी योग्य पोशाख परिधान करावा आणि मंदिराचे पावित्र्य राखावे यासाठी ही मार्गदर्शक तत्त्वे लागू करण्यात आली आहेत. या नियमांचे पालन सुलभ व्हावे यासाठी मंदिर परिसरात विशेष व्यवस्था करण्यात आली आहे. ज्या भाविकांना वस्त्रसंहितेची माहिती नसेल किंवा त्यांच्याकडे योग्य पोशाख नसेल, त्यांच्यासाठी मंदिराजवळील दुकानांमध्ये सोवळे, साड्या आणि इतर पारंपरिक पोशाख उपलब्ध करून देण्यात आले आहेत.

पुरुषांसाठी धोती आणि उपरण्याचा सोवळा सेट आणि महिलांसाठी साड्या खरेदी करण्याची सुविधा आहे. याशिवाय, मंदिरात अभिषेक पूजा करणाऱ्या पुरुष भाविकांना धोती परिधान करणे अनिवार्य आहे, आणि ही धोती मंदिरात 100 रुपये शुल्क देऊन भाड्याने उपलब्ध होईल, जी पूजेनंतर परत करावी लागेल. मंदिर समितीला आशा आहे की, भाविक या मार्गदर्शक तत्त्वांचे समजून आणि सहकार्याने पालन करतील आणि महालक्ष्मी आणि ज्योतिबा मंदिरांच्या शांत आणि पवित्र वातावरणात योगदान देतील. या ड्रेस कोडची अंमलबजावणी या पूजनीय संस्थांच्या सांस्कृतिक आणि धार्मिक वारशाला बळकटी देण्याच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. (हेही वाचा: BMC Eco-friendly Ganeshotsav 2025: पर्यावरणपूरक मूर्तीसाठी मुंबई महापालिका फुकट पुरवणार शाडूची माती)

दरम्यान, ही वस्त्रसंहिता पहिल्यांदा 2021 मध्ये लागू करण्यात आली होती, परंतु तिची अंमलबजावणी सौम्य झाल्याने पुन्हा तक्रारी वाढल्या. यामुळे समितीने 2025 मध्ये या नियमांची काटेकोर अंमलबजावणी सुरू केली आहे. कोल्हापूरच्या महालक्ष्मी मंदिराला दक्षिण काशी म्हणून ओळखले जाते, आणि ते शक्तीपीठांपैकी एक आहे, तर ज्योतिबा मंदिर हे ब्रह्मा, विष्णू आणि शिव यांच्या त्रिदेवांचे एकत्रित स्वरूप मानले जाते. या दोन्ही मंदिरांना लाखो भाविक भेट देतात, आणि त्यामुळे मंदिरांचे सांस्कृतिक आणि धार्मिक महत्त्व लक्षात घेऊन हा निर्णय घेण्यात आला आहे.