Pitru Paksha (Photo Credits: PTI)

Shraddh Paksh 2024: पितृ पक्षातील सर्व सोळा दिवस महत्त्वाचे असले तरी, या कालावधीतील प्रत्येक तिथीला वेगवेगळ्या पितरांचे श्राद्ध प्रक्रिया केली जाते, परंतु गरुड पुराणानुसार, श्राद्ध पंधरवड्यातील सर्वात महत्त्वाचा दिवस म्हणजे नवमी तिथी, जी मातृ नवमी म्हणून ओळखली जाते. या पुराणात मातृ नवमीच्या दिवशी श्राद्ध फक्त स्त्री पितरांचेच केले जाते असा उल्लेख आहे. यावेळी मातृ नवमी 2024 च्या तारखेबाबत संदिग्धता आहे की, ही पूजा 25 सप्टेंबर 2024 किंवा 26 सप्टेंबर 2024 रोजी होणार आहे. ज्योतिषी पंडित संजय शुक्ल यांनी मातृ नवमीची मूळ तिथी, पूजा शुभ मुहूर्त आणि त्याचे नियम इत्यादींबद्दल सांगितले आहे. हे देखील वाचा: Navratri 2024 Home Decoration Ideas: शारदीय नवरात्रीला करता येतील असे हटके डेकोरेशन आयडिया, येथे पाहा व्हिडीओ

मातृ नवमी 2024 ची मूळ तारीख आणि पूजेची वेळ

अश्विन कृष्ण पक्ष नवमी दुपारी 12.10 (25 सप्टेंबर 2024, बुधवार) पासून सुरू होईल.

अश्विन कृष्ण पक्ष नवमी पर्यंत: दुपारी १२.२५ (२६ सप्टेंबर २०२४, गुरुवार)

उदय तिथीनुसार 26 सप्टेंबर 2024 रोजी मातृ नवमी साजरी केली जाईल.

तथापि, तारखेच्या बदलामुळे, काही लोक 25 सप्टेंबर 2024 रोजीही मातृ नवमी साजरी करतील.

दुपारी 01.10 ते दुपारी 03.35 (26 सप्टेंबर 2024) एकूण कालावधी 02 तास 25 मिनिटे

मातृ नवमीचे महत्व

हिंदू धर्मग्रंथांनुसार, मातृ नवमीला कुटुंबातील प्रमुख महिलेने मृत महिलेचे श्राद्ध करण्याची परंपरा आहे. मुख्यतः हे श्राद्ध सून तिच्या मृत सासूसाठी करते. याला सौभाग्यवती श्राद्ध असेही म्हणतात.

गरुड पुराणानुसार या दिवशी माता, बहिणी आणि मुलींचे श्राद्ध केले जाते. विधीनुसार श्राद्ध केल्याने मृत महिलांचे आशीर्वाद प्राप्त होतात आणि घरात सुख-समृद्धी येते. या दिवशी गरुड पुराण किंवा श्रीमद भागवत गीतेचे पठण करणे अत्यंत शुभ मानले जाते. पिंड दान इत्यादिनंतर पंचबली (गाय, कावळा, कुत्रा, मुंग्या आणि ब्राह्मण) यांना अन्न दिले पाहिजे.

मातृ नवमी श्राद्धाचे नियम

नवमी तिथीला महिलांनी सूर्योदयापूर्वी स्नान करून घर स्वच्छ करावे. सूर्याला जल अर्पण करावा. यानंतर घरीच खीर, पुरी आणि भाज्या बनवा. घराबाहेर रांगोळी काढावी. आता शेणाच्या गोवऱ्या  जाळून टाका. धूर निघणे बंद झाल्यावर आगीत गूळ, तूप आणि खीर-पुरी अर्पण करा. या दिवशी कोणतेही काम करा, दक्षिण दिशेला तोंड करून अगरबत्ती लावा. खालील मंत्राचा उच्चार करताना तळहातात काळे तीळ, तांदूळ, पांढरी फुले आणि पाणी घेऊन अंगठ्याने पितरांच्या नावाने पृथ्वीला जल अर्पण करावे. ‘ऊँ पितृ देवताभ्यो नम:’ यानंतर ब्राह्मणाला भोजन देऊन निरोप द्यावा. त्यानंतर गाय, कुत्रा, कावळा, मुंग्या यांना अन्न द्या. या दिवशी अनेक लोक विवाहित ब्राह्मणांना लग्नाच्या वस्तू दान करतात.