QuickLY
Socially
Guru Gobind Singh Jayanti 2025: शिखांचे दहावे गुरू गुरु गोविंदसिंग हे केवळ धर्मगुरूच नव्हते तर एक महान योद्धा, कवी आणि थोर विचारवंत होते, त्यामुळे शिखांच्या मनात त्यांच्याबद्दल अपार श्रद्धा आणि आदर आहे. गुरु गोविंद सिंग यांनी शीख धर्माला बळकटी देण्याबरोबरच लोकांना सत्य आणि धर्माच्या मार्गावर चालण्याची प्रेरणा दिली. 6 जानेवारी 2025 रोजी गुरु गोविंद सिंग यांच्या जयंतीनिमित्त जाणून घेऊया त्यांच्या जीवनातील काही महत्वाच्या रंजक आणि प्रेरणादायी तथ्यांबद्दल.. गुरु गोविंद सिंग यांचा जन्म पौष महिन्याच्या सातव्या दिवशी पाटणा साहिब (बिहार) येथे झाला. त्यांचे बालपण अथक संघर्षांनी भरलेले असल्याने त्यांचे जीवन इतर शीख गुरूंपेक्षा वेगळे होते. हिंदू धर्माच्या रक्षणासाठी आपले वडील गुरु तेगबहादूर सिंग कसे शहीद झाले, हे त्यांनी अगदी लहान वयातच पाहिले. संघर्षाच्या काळात गुरु गोविंदसिंग यांनी धार्मिक शिक्षणाबरोबरच मार्शल आर्ट आणि धर्मग्रंथांचा अभ्यास केला. ते लहानपणापासूनच एक उत्कृष्ट कवी, थोर लेखक आणि धार्मिक विचारवंत म्हणून लोकप्रिय होते.
गुरु गोविंदसिंग महान कवी होते
गुरु गोविंद सिंग हे केवळ महान योद्धेच नव्हते तर उत्कृष्ट कवीही होते. त्यांनी आपल्या लेखनातून शीख धर्म जनमानसात लोकप्रिय केला. त्यांच्या प्रसिद्ध धार्मिक ग्रंथांपैकी 'दासगुरु ग्रंथ साहिब' आणि 'चौपलियान' यांची रचना झाली, जी आजही शीख समाजासाठी प्रेरणास्त्रोत आहेत. गुरु गोविंदसिंग जी यांनी शिखांना केवळ शारीरिकच नव्हे, तर मानसिक आणि आध्यात्मिकदृष्ट्याही आपल्या जीवनात बळ दिले. त्यांनी लिहिलेल्या कविता त्याग, न्याय आणि धर्मरक्षण याविषयी होत्या.
शीख धर्माचे लष्करी स्वरूप
गुरु गोविंद सिंग यांनी 1699 मध्ये खालसा पंथाची स्थापना केली जिथे याचा अर्थ "शुद्ध आणि निष्कलंक" आहे आणि या संप्रदायाचे उद्दीष्ट शिखांना एक मजबूत, संघटित आणि धर्माभिमानी समुदाय बनविणे आहे. त्यांनी शिखांना 'काटा', 'कडा', 'कुस्ती', 'कांघा' आणि 'कृपाण' परिधान करण्याचे आदेश दिले, जे शीखांची ओळख आणि त्यांचे धार्मिक कर्तव्य पार पाडण्याचे प्रतीक होते.
गुरु गोविंद सिंग विरुद्ध मुघल साम्राज्य
गुरु गोविंदसिंग यांचे संपूर्ण जीवन मुघल साम्राज्याशी विशेषत: औरंगजेबाशी संघर्षांनी भरलेले होते. गुरु गोविंदसिंग यांनी औरंगजेबाच्या धर्मनिरपेक्षतेच्या विरोधात आवाज उठवला आणि शीखांच्या हक्कांचे रक्षण केले. त्यांनी अनेक युद्धे लढली पण आपल्या धर्माच्या रक्षणासाठी तडजोड केली नाही. त्यांच्या नेतृत्वाखाली शिखांनी लाहोर, नदीम-उल-मुल्क, मोकलसर, चमकौर च्या लढायांसह अनेक महत्त्वाचे संघर्ष लढले. गुरु गोविंदसिंग यांच्या जीवनातील एक दु:खद आणि हृदयद्रावक घटना म्हणजे त्यांनी आपल्या चार ही पुत्रांना धर्माच्या रक्षणासाठी शहीद होताना पाहिले. त्यांचे बलिदान गुरुजींसाठी सर्वात संवेदनशील होते. गुरुजींनी आपल्या पुत्रांचे बलिदान स्वीकारले आणि हे सिद्ध केले की कोणत्याही वैयक्तिक नुकसानापेक्षा नीतिमत्तेच्या आणि सत्याच्या मार्गावर चालणे मोठे आहे.
गुरु गोविंदसिंग यांची 'जन्म आणि मृत्यू'ची कल्पना
गुरु गोविंद सिंग यांनी जीवनाकडे एक प्रवास म्हणून पाहिले. त्यांच्या प्रवचनांमध्ये मृत्यू हा परिवर्तन मानला जात असे. मृत्यू हा आत्म्याचा अविभाज्य भाग असल्याने त्याला घाबरू नका, अशी शिकवण त्यांनी आपल्या अनुयायांना दिली. त्यांनी आपल्या अनुयायांना समजावून सांगितले की, मृत्यूनंतर आत्मा केवळ शरीरापासून मुक्त होऊन ईश्वरात विलीन होतो.
गुरु गोविंद सिंग आणि त्यांचे शेवटचे शब्द
17 ऑक्टोबर 1708 रोजी आपल्या मृत्यूपूर्वी गुरु गोविंदसिंग म्हणाले होते, "हे प्रिये, जेव्हा मी शरीरापासून मुक्त होईन, तेव्हा माझ्याबरोबर येऊ नकोस. मी माझ्या ग्रंथाद्वारे शिखांना मार्गदर्शन करीन आणि तो ग्रंथ 'ग्रंथ साहिब' असेल. अशा प्रकारे त्यांनी गुरु ग्रंथ साहिब यांना शिखांचे कायमचे गुरु म्हणून घोषित केले, जे पुढे शीख समुदायाचे अधिकृत धार्मिक ग्रंथ बनले.
