Mumbai: CAG अहवालात आढळल्या प्रमुख प्रणालीगत समस्या, निधी निष्काळजीपणे वापरल्याचे आले समोर
BMC | File Image

मुंबईची प्रशासकीय नागरी संस्था बृहन्मुंबई महानगरपालिका (BMC) वरील विशेष लेखापरीक्षण अहवालात प्रमुख प्रणालीगत समस्या, खराब नियोजन आणि BMC मधील निधीचा निष्काळजी वापर यावर प्रकाश टाकण्यात आला आहे. नियंत्रक आणि महालेखा परीक्षक (CAG) चा अहवाल उपमुख्यमंत्री आणि अर्थमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी शनिवारी महाराष्ट्र विधानसभेत सादर केला. ऑडिटमध्ये 28 नोव्हेंबर 2019 ते 31 ऑक्टोबर 2022 या कालावधीचा समावेश आहे आणि विशेष म्हणजे 29 जून 2022 पर्यंत शिवसेना (UBT) अध्यक्ष उद्धव ठाकरे राज्याचे मुख्यमंत्री होते.

लेखापरीक्षणात म्हटले आहे की, कोविड-19 च्या व्यवस्थापनासाठीच्या खर्चाशी संबंधित नोंदी बीएमसीने वारंवार विनंती करूनही ऑडिटसाठी सादर केल्या नाहीत. भारताचे नियंत्रक आणि महालेखा परीक्षक यांच्यावर सोपवलेल्या घटनात्मक जबाबदाऱ्यांवर प्रभाव टाकण्याव्यतिरिक्त रेकॉर्डचे उत्पादन न केल्यामुळे BMC महत्त्वपूर्ण ऑडिट इनपुटपासून वंचित राहिले. हेही वाचा CM Eknath Shinde on Rahul Gandhi: मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांची राहुल गांधींवर सडकून टीका; म्हणाले- '... नाहीतर रस्त्यावरून चालणे कठीण होईल'

जे कोणत्याही अभ्यासक्रमात सुधारणा आणि प्रणालीगत सुधारणांसाठी फायदेशीर ठरले असते. विशेष म्हणजे, लेखापरीक्षण अहवालाच्या प्रस्तावनेत असे म्हटले आहे की, महालेखापाल (लेखापरीक्षण)-I, महाराष्ट्राच्या कार्यालयाने बीएमसीला कोविड-19 व्यवस्थापनाशी संबंधित नोंदी तयार करण्याचे निर्देश राज्य सरकारने वारंवार स्मरणपत्रे देऊनही, कोणतेही रेकॉर्ड तयार केले गेले नाही.

ऑडिटमध्ये असे आढळून आले की बीएमसीने निविदा न मागवता 214.48 कोटी रुपयांच्या दोन विभागांमध्ये 20 कामे दिली आहेत, जी बीएमसीच्या खरेदी नियमावलीतील तरतुदींच्या विरुद्ध होती आणि दक्षता मार्गदर्शक तत्त्वे स्थापित केली होती. शिवाय, कंत्राटदार आणि बीएमसी यांच्यात पाच विभागांमधील 4,755.94 कोटी रुपये खर्चाच्या 64 कामांमध्ये कराराची अंमलबजावणी झाली नाही. औपचारिक करारांच्या अनुपस्थितीत, कंत्राटदारांकडून चूक झाल्यास BMC कंत्राटदारांविरुद्ध कोणताही कायदेशीर मार्ग काढू शकणार नाही. हेही वाचा Aaditya Thackeray On BMC CAG Report: कॅग अहवालाचे स्वागत, बीएमसी प्रमाणेच राज्यातील इतर पालिकांचिही चौकशी करा आदित्या ठाकरे

शिवाय, तीन विभागांमधील 3,355.57 कोटी रुपये खर्चाच्या 13 कामांमध्ये, कंत्राटदारांद्वारे कार्यान्वित केलेल्या कामांची गुणवत्ता/प्रमाण तपासण्यासाठी तृतीय-पक्ष लेखापरीक्षकांची नियुक्ती करण्यात आली नव्हती. या प्रमुख त्रुटी BMC मधील प्रस्थापित कार्यपद्धती आणि कमकुवत अंतर्गत नियंत्रणांबद्दलचा तुटपुंजा आदर दर्शवितात, ज्यामुळे महत्त्वपूर्ण खर्चाने हाती घेतलेल्या कामांच्या अंमलबजावणीमध्ये पारदर्शकता आणि प्रॉबिलिटीचा अभाव दिसून येतो.

पुढे, विभागांच्या लेखापरीक्षणादरम्यान आढळून आलेले विशिष्ट निष्कर्ष मुख्य प्रणालीगत समस्या, खराब नियोजन आणि BMC द्वारे निधीचा निष्काळजी वापर यावर प्रकाश टाकतात. गैरप्रकार दूर करण्यासाठी आवश्यक उपाययोजना करण्यासाठी आणि सार्वजनिक निधीच्या वापरामध्ये अखंडता सुनिश्चित करण्यासाठी BMC च्या एकूण कामगिरीमध्ये सुधारणा करण्यासाठी या अनियमितता राज्य सरकारच्या नगरविकास विभागाच्या निदर्शनास आणून दिल्या आहेत.

नोव्हेंबर 2019 मध्ये ठाकरे यांच्या नेतृत्वाखालील महाविकास आघाडी (MVA) सरकार सत्तेवर आल्यापासून, भाजप ठाकरे यांच्या सेनेच्या नेतृत्वाखालील BMC वर भ्रष्टाचार आणि अनियमिततेचा आरोप करत आहे. बंडखोर शिवसेना गटाने ठाकरे सरकार पाडल्यानंतर आणि एकनाथ शिंदे -फडणवीस सरकार सत्तेवर आल्यानंतर लगेचच बीएमसीच्या कॅग ऑडिटची घोषणा केली. विशेष म्हणजे 2017 पर्यंत बीएमसीमध्ये भाजपने सेनेसोबत सत्ता वाटून घेतली.