Dr. Babasaheb Ambedka | (Photo Credits: Wikipedia Commons)

When Is Mahaparinirvan Din 2024? भारतीय राज्यघटनेचे जनक म्हणून ओळखले जाणारे डॉ.बाबा साहेब आंबेडकर यांचे 6 डिसेंबर 1956 रोजी निधन झाले. दरवर्षी बाबासाहेबांच्या पुण्यतिथीचा हा दिवस महापरिनिर्वाण दिन म्हणून साजरा केला जातो. आंबेडकरांनी भारताच्या संविधानाचा मसुदा तयार करण्यात मदत केली आणि ते देशाचे पहिले कायदा आणि न्याय मंत्री बनले. 14 ऑक्टोबर 1956 रोजी आंबेडकरांनी बौद्ध धर्म स्वीकारला आणि त्यांच्या सुमारे 5 लाख अनुयायांचे बौद्ध धर्मात रूपांतर केले. त्याच वर्षी 6 डिसेंबर रोजी त्यांचे निधन झाले. संविधान निर्माते डॉ. भीमराव आंबेडकर यांच्या पुण्यतिथी 6 डिसेंबर रोजी लोक त्यांच्या पुतळ्याला पुष्पहार घालतात आणि दिवे आणि मेणबत्त्या पेटवतात. यावेळी बाबासाहेबांना आदरांजली वाहण्यात आली. दादरच्या चैत्यभूमीवर बाबासाहेबांना आदरांजली वाहण्यासाठी गर्दी जमली आहे. या दिवशी बौद्ध भिक्खूंसह अनेक लोक पवित्र गीते गातात आणि बाबासाहेबांचा जप करतात.

या दिवसाचे महत्त्व:

देशभरातून बाबासाहेबांचे लाखो अनुयायी जमतात. बाबासाहेबांना आदरांजली वाहण्याचा हा दिवस आहे. महापरिनिर्वाण हा संस्कृत शब्द आहे ज्याचा अर्थ मुक्ती असा होतो. बौद्ध धर्माच्या मुख्य तत्त्वांपैकी एक आणि ध्येय. याचा अर्थ 'मृत्यूनंतरचे निर्वाण' असा आहे बौद्ध धर्मानुसार, जो निर्वाण प्राप्त करतो तो सांसारिक इच्छा आणि जीवनातील दुःखांपासून मुक्त होईल आणि जीवनाच्या चक्रातून मुक्त होईल म्हणजेच पुन्हा पुन्हा जन्म घेणार नाही. परिनिर्वाण म्हणजे मृत्यूनंतरचे निर्वाण. परिनिर्वाण हे बौद्ध धर्माच्या मुख्य तत्वांपैकी एक आहे. यानुसार निर्वाण प्राप्त करणारी व्यक्ती सांसारिक आसक्ती, इच्छा आणि जीवनातील दुःखांपासून मुक्त राहते. तसेच तो जीवनचक्रापासून मुक्त राहतो. पण निर्वाण मिळवणे सोपे नाही. यासाठी माणसाला सदाचारी आणि धार्मिक जीवन जगावे लागेल. बौद्ध धर्मात भगवान बुद्धांच्या वयाच्या ८० व्या वर्षी झालेल्या मृत्यूला महापरिनिर्वाण म्हणतात.

आंबेडकरांनी नेहमीच दलितांची स्थिती सुधारण्याचे काम केले. अस्पृश्यतेसारख्या दुष्कृत्यांचा नायनाट करण्यातही त्यांचा मोठा वाटा आहे, असे मानले जाते. त्यांचे अनुयायी असे मानतात की ते भगवान बुद्धांसारखे अत्यंत प्रभावी आणि सद्गुरु होते आणि त्यांच्या कार्यामुळे त्यांना निर्वाण मिळाले. त्यामुळे त्यांची पुण्यतिथी महापरिनिर्वाण दिन म्हणून साजरी केली जाते.