Buddha Purnima 2024: प्रत्येक महिन्याच्या शुक्ल पक्षाच्या चतुर्दशीच्या दुसऱ्या दिवशी पौर्णिमेचा सण साजरा केला जातो. यंदा 23 मे रोजी वैशाख पौर्णिमा आहे. याला बुद्ध पौर्णिमा असेही म्हणतात. हिंदू धर्मग्रंथानुसार भगवान बुद्धांचा जन्म वैशाख पौर्णिमेला झाला होता. अशा प्रकारे दरवर्षी वैशाख महिन्यातील पौर्णिमेला बुद्ध जयंती साजरी केली जाते. या दिवशी भगवान बुद्धांची पूजा केली जाते. या दिवशी भगवान बुद्धांना आत्मज्ञान आणि निर्वाण प्राप्त झाले असे म्हटले जाते. या दिवशी भक्त गंगा किंवा इतर कोणत्याही पवित्र नदीत स्नान करतात, पूजा करतात आणि दान करतात.
बुद्ध पौर्णिमेचे महत्त्व!
गौतम बुद्धांचे मूळ नाव सिद्धार्थ गौतम होते, जन्मतारखेबाबत इतिहासकारांमध्ये शंका आहे. मान्यतेनुसार, त्यांचा जन्म सुमारे 2500 वर्षांपूर्वी लुंबिनीमध्ये झाला होता. काही इतिहासकारांच्या मते, गौतम बुद्धांच्या जीवनातील तीन महत्त्वाच्या घटना - त्यांचा जन्म, गया येथील बोधीवृक्षाखाली ज्ञानप्राप्ती आणि मोक्ष म्हणजेच मृत्यू - एकाच तारखेला घडल्यामुळे या दिवसाचे महत्त्व अनेक पटींनी वाढते. त्यामुळे बौद्ध धर्माचे अनुयायी हा दिवस मोठ्या थाटामाटात साजरा करतात. हिंदू मान्यतेनुसार, या दिवशी भगवान विष्णूने बुद्ध म्हणून त्यांचा 9वा अवतार घेतला होता.
बुद्ध पौर्णिमेचा इतिहास
भगवान बुद्धांचा जन्म लुंबिनी (नेपाळ) येथे राजकुमार सिद्धार्थ म्हणून झाला. राजकुमार सिद्धार्थने आयुष्यातील पहिली 20 वर्षे अतिशय विलासी जीवन जगले. एके दिवशी, म्हातारपण आणि मृत्यू पाहून ते इतके दु:ख झाले की त्यांनी आपले घर सोडले आणि मानवी जीवनाच्या सत्याच्या शोधात निघाले. ते जंगलातून जंगलात भटकत राहिला, एके दिवशी ते बोधगयेतील एका बोधिवृक्षाखाली बसून ध्यान करीत असे की, जोपर्यंत तो ज्ञानप्राप्ती होत नाही तोपर्यंत उठणार नाही. त्यांनी अनेक संकटे सोसली, पण आपल्या निर्धारावर ठाम राहिले. सरतेशेवटी, प्रगल्भ अनुभूतीच्या क्षणी, सिद्धार्थाने अहंकाराचा भ्रम ओलांडला आणि अमर्याद ज्ञान प्राप्त केले ज्यासाठी त्याने राज्याचा त्याग केला होता. अशा प्रकारे, राजकुमार सिद्धार्थला त्याच्या कठोर तपश्चर्येद्वारे ज्ञान प्राप्त झाले आणि ते बुद्ध झाले. गौतम बुद्धांनी वयाच्या 80 व्या वर्षी कुशीनगर (उत्तर प्रदेश) येथे अखेरचा श्वास घेतला. शेवटी वयाच्या 35 व्या वर्षी त्यांना त्याच्या प्रश्नांची उत्तरे मिळाली आणि राजकुमार सिद्धार्थला गौतम बुद्ध म्हणून ज्ञान प्राप्त झाले. इतर लोकांना ज्ञानमार्गावर नेण्यासाठी त्यांनी आयुष्यभर धर्माचा उपदेश केला.
बुद्ध पौर्णिमा मूळ तारीख आणि वेळ
बुद्ध पौर्णिमा सुरू होते: संध्याकाळी 06.47 (22 मे 2024, बुधवार)
बुद्ध पौर्णिमा सुरू होते: संध्याकाळी 07.22 (23 मे 2024, गुरुवार) बुद्ध पौर्णिमा 23 मे 2024 रोजी उदय तिथीच्या नियमानुसार साजरी केली जाईल.
बुद्ध पौर्णिमा उत्सव भारतासह अनेक देशांमध्ये विशेषत: भारतातील बोधगया, सारनाथ आणि वाराणसीमध्ये बुद्ध जयंती मोठ्या थाटामाटात साजरी केली जाते. हा सण वेगवेगळ्या प्रकारे साजरा केला जातो.
उपासना आणि ध्यान: बौद्ध धर्माचे अनुयायी बौद्ध मूर्तींची पूजा करण्यासाठी आणि ध्यान करण्यासाठी बौद्ध मंदिरांना भेट देतात.
संवाद: या दिवशी लोक त्यांचे धार्मिक संवाद आणि अनुभव शेअर करतात, बौद्ध धर्माच्या तत्त्वांवर चिंतन करतात आणि त्यांच्या आध्यात्मिक विकासासाठी गुरूंकडून शिकतात.
दान: लोक बुद्ध जयंतीला दान करतात. ते गरीब आणि गरजूंना अन्न, कपडे आणि गरजेच्या इतर वस्तूंचे वाटप करतात.
बौद्ध धर्माची शिकवण: या दिवशी लोक बुद्धाच्या शिकवणी ऐकतात आणि त्यांच्या जीवनात अंमलात आणण्याचा प्रयत्न करतात.
बौद्ध तीर्थक्षेत्रे: बौद्ध समाज बौद्ध तीर्थक्षेत्रांचे आयोजन करतात, ज्यामध्ये ध्यान, उपासना आणि बौद्ध भिक्खूंसोबत सहवासाचा समावेश असतो.