Ram Vanji Sutar

भारतीय शिल्पकलेचा जागतिक स्तरावर ठसा उमटवणारे आणि ‘स्टॅच्यू ऑफ युनिटी’ या जगातील सर्वात उंच पुतळ्याचे डिझाइन करणारे ज्येष्ठ शिल्पकार राम सुतार यांचे आज, १८ डिसेंबर २०२५ रोजी निधन झाले. त्यांनी वयाच्या १०० व्या वर्षी नोएडा येथील आपल्या निवासस्थानी अखेरचा श्वास घेतला. गेल्या काही दिवसांपासून ते वृद्धापकाळाशी संबंधित आजारांनी त्रस्त होते. त्यांच्या निधनाने भारतीय शिल्पकलेतील एक देदीप्यमान पर्व संपल्याची भावना व्यक्त केली जात आहे.

शिल्पकलेचा जागतिक प्रवास

राम सुतार यांनी आपल्या प्रदीर्घ कारकिर्दीत केवळ भारतातच नव्हे, तर जगभरात ४५० हून अधिक शहरांमध्ये आपल्या शिल्पकृती बसवल्या आहेत. सरदार वल्लभभाई पटेल यांचा १८२ मीटर उंच ‘स्टॅच्यू ऑफ युनिटी’ हे त्यांच्या आयुष्यातील सर्वात मोठे आणि आव्हानात्मक कार्य मानले जाते. याशिवाय संसदेच्या आवारातील महात्मा गांधींचा ध्यानस्थ पुतळा आणि अश्वारूढ छत्रपति शिवाजी महाराज यांचे शिल्प त्यांच्या हातातील जादूची साक्ष देतात.

पुरस्कारांनी सन्मानित कारकीर्द

त्यांच्या कलेचा गौरव म्हणून भारत सरकारने त्यांना १९९९ मध्ये पद्मश्री आणि २०१६ मध्ये पद्मभूषण पुरस्काराने सन्मानित केले होते. विशेष म्हणजे, अलीकडेच त्यांना महाराष्ट्र शासनाचा सर्वोच्च नागरी सन्मान ‘महाराष्ट्र भूषण’ देऊन गौरवण्यात आले होते. या पुरस्काराचे वितरण करण्यासाठी खुद्द मुख्यमंत्री त्यांच्या भेटीला गेले होते.

मूळचे महाराष्ट्रातील सुपुत्र

राम सुतार यांचा जन्म १९ फेब्रुवारी १९२५ रोजी महाराष्ट्रातील धुळे जिल्ह्यातील गोंडूर या छोट्याशा गावात झाला. त्यांनी मुंबईतील प्रसिद्ध सर जे. जे. स्कूल ऑफ आर्ट मधून शिल्पकलेचे शिक्षण पूर्ण केले. सुरुवातीच्या काळात त्यांनी माहिती आणि प्रसारण मंत्रालयातही काम केले होते, परंतु कलेप्रती असलेल्या ओढीमुळे त्यांनी पूर्णवेळ शिल्पकार म्हणून काम करण्याचा धाडसी निर्णय घेतला.