RBI (Photo Credits: PTI)

रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने 100 आणि 200 रुपयांच्या नोटांबाबत मोठी घोषणा केली आहे. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया लवकरच 100 आणि 200 रुपयांच्या नवीन नोटा जारी करणार आहे. यांच्या डिझाइनमध्ये कोणताही बदल होणार नाही, मात्र या नवीन नोटांवर गव्हर्नर संजय मल्होत्रा ​​यांची स्वाक्षरी असेल, अशी माहिती आरबीआयने दिली आहे. ही एक सामान्य प्रक्रिया आहे, ज्यामध्ये प्रत्येक नवीन गव्हर्नरच्या नियुक्तीनंतर त्यांची स्वाक्षरी असलेल्या नोटा जारी केल्या जातात.

यासह आरबीआयने स्पष्ट केले आहे की, जुन्या 100 आणि 200 रुपयांच्या नोटा वैध राहतील आणि त्या बदलल्या जाणार नाहीत. आरबीआयने म्हटले आहे की, नवीन नोटा लवकरच बँका आणि एटीएममध्ये उपलब्ध होतील. आरबीआय वेळोवेळी विद्यमान गव्हर्नरच्या स्वाक्षरीने नवीन नोटा जारी करते. नवीन आरबीआय गव्हर्नरच्या नियुक्तीनंतर नोटा जारी करणे ही एक नियमित प्रक्रिया आहे. गेल्या वर्षी डिसेंबर 2024 मध्ये संजय मल्होत्रा ​​यांची  शक्तीकांत दास यांच्या जागी आरबीआयचे 26 वे गव्हर्नर म्हणून नियुक्ती झाली.

यासह याआधी आरबीआयने संजय मल्होत्रा ​​यांच्या स्वाक्षरी असलेल्या 50 रुपयांच्या नवीन नोटा जारी करण्याचीही घोषणा केली आहे. दरम्यान, अहवालानुसार, 2000 रुपयांच्या नोटांवर बंदी असूनही, देशात रोख रकमेचे चलन पूर्वीपेक्षा जास्त वाढले आहे. जर आपण आरबीआयच्या आकडेवारीवर नजर टाकली तर आपल्याला कळेल की, मार्च 2017 मध्ये रोख चलन 13.35 लाख कोटी रुपये होते, तर मार्च 2024 पर्यंत ते 35.15 लाख कोटी रुपयांपर्यंत वाढले. (हेही वाचा: 8th Pay Commission: केंद्र सरकारी कर्मचाऱ्यांसाठी 100% वेतनवाढीची शक्यता; महागाई भत्ता विलीनीकरण प्रस्ताव विचाराधीन)

याशिवाय, युपीआय (UPI) द्वारे डिजिटल व्यवहार देखील वेगाने वाढत आहेत. मार्च 2020 मध्ये, UPI व्यवहार 2.06 लाख कोटी होते, तर फेब्रुवारी 2024 पर्यंत ते 18.07 लाख कोटींवर पोहोचले. तर, जर आपण संपूर्ण 2024 वर्षाबद्दल बोललो तर, या वर्षी डिजिटल व्यवहार सुमारे 172 अब्ज झाले आहेत. अहवालांनुसार, आर्थिक वर्ष 24 मध्ये दिल्ली, तामिळनाडू, उत्तर प्रदेश, पश्चिम बंगाल आणि कर्नाटक या राज्यांनी सर्वाधिक एटीएममधून पैसे काढले. सण आणि निवडणुकांमध्ये रोख रकमेची मागणी वाढते. याशिवाय, ग्रामीण भागात डिजिटल पेमेंटची पोहोच मर्यादित आहे, ज्यामुळे येथील लोक रोख रकमेचा वापर जास्त करतात.