HSRP Number Plate | (Photo credit: archived, edited, representative image)

महाराष्ट्रातील वाहन मालकांसाठी उच्च सुरक्षा नोंदणी प्लेट- एचएसआरपी (HSRP) बसवण्याची अंतिम मुदत पुन्हा एकदा वाढवण्यात आली असून, आता ती 15 ऑगस्ट 2025 पर्यंत निश्चित करण्यात आली आहे. राज्य परिवहन विभागाने 20 जून 2025 रोजी ही घोषणा केली. माहितीनुसार, 1 एप्रिल 2019 पूर्वी नोंदणीकृत असलेल्या 2.1 कोटी वाहनांपैकी केवळ 23 लाख वाहनांवरच आतापर्यंत एचएसआरपी बसवण्यात आली आहेत. उर्वरित सुमारे 1.5 कोटी वाहनांवर ही प्लेट अद्याप बसवली गेली नसल्याने, विभागाने नागरिकांना अधिक वेळ देण्यासाठी ही तिसरी मुदतवाढ दिली आहे.

एचएसआरपी ही वाहन चोरी रोखण्यासाठी आणि वाहन ओळखीचे एकसमानीकरण करण्यासाठी केंद्र सरकारने लागू केलेली एक अनिवार्य योजना आहे. सर्वोच्च न्यायालयाच्या निर्देशानुसार, 1 एप्रिल 2019 पूर्वी नोंदणीकृत सर्व वाहनांना एचएसआरपी बसवणे बंधनकारक आहे. महाराष्ट्रात एकूण 4 कोटींहून अधिक नोंदणीकृत वाहने आहेत, त्यापैकी 2.1 कोटी वाहने ही 2019 पूर्वी नोंदणीकृत आहेत. यामध्ये 1.62 कोटी दुचाकी आणि 33 लाख चारचाकी वाहनांचा समावेश आहे.

या प्लेट्स अॅल्युमिनियमच्या दुर्मिळ मिश्रधातूपासून बनवल्या जातात, ज्यामध्ये रेट्रो-रिफ्लेक्टिव्ह फिल्म, अशोक चक्राचा क्रोमियम-आधारित होलोग्राम, निळ्या रंगात ‘IND’ अक्षरे, आणि 10-अंकी लेझर-एच्ड युनिक क्रमांक यांचा समावेश आहे. या प्लेट्स नॉन-रिमूव्हेबल स्नॅप लॉकने बसवल्या जातात, ज्या खराब झाल्याशिवाय काढता येत नाही. (हेही वाचा: ABS, Two Helmets Compulsory for Two-Wheelers: सर्व नवीन दुचाकींसाठी अँटी-लॉक ब्रेकिंग सिस्टम आणि दोन हेल्मेट बंधनकारक; परिवहन मंत्रालयाची मान्यता, जानेवारी 2026 पासून लागू होणार नवे सुरक्षा नियम)

महाराष्ट्र परिवहन विभागाने डिसेंबर 2024 मध्ये एचएसआरपी लागू करण्यास सुरुवात केली, आणि प्रारंभिक मुदत 31 मार्च 2025 निश्चित केली होती. मात्र, ऑनलाइन नोंदणी पोर्टलवरील तांत्रिक अडचणी, जागरूकतेचा अभाव, आणि 2.1 कोटी वाहनांच्या तुलनेत केवळ तीन अधिकृत एजन्सी असल्याने प्रक्रिया धीम्या गतीने सुरू आहे. एप्रिल 2025 मध्ये ही मुदत 30 एप्रिलपर्यंत वाढवण्यात आली, आणि नंतर 30 जून 2025 पर्यंत वाढवली गेली. आतापर्यंत केवळ 23 लाख वाहनांवर एचएसआरपी बसवण्यात आली असून, 1.5 कोटी वाहने अजूनही या योजनेपासून वंचित आहेत.

एचएसआरपी बसवण्यासाठी वाहन मालकांना परिवहन विभागाच्या अधिकृत संकेतस्थळावर (transport.maharashtra.gov.in) ऑनलाइन अपॉइंटमेंट बुक करावी लागते. एचएसआरपी बसवण्याचे शुल्क वाहनाच्या प्रकारानुसार आहे.

  • परिवहन विभागाच्या संकेतस्थळावर ‘एचएसआरपी ऑनलाइन बुकिंग’ लिंकवर क्लिक करा.

  • वाहनाच्या नोंदणी क्रमांकाचे पहिले चार अंक (आरटीओ कोड) निवडा.

  • नोंदणी क्रमांक, चेसिस क्रमांक, इंजिन क्रमांक, आणि वाहन मालकाचे तपशील (वाहन पोर्टलवर नोंदणीकृत) प्रविष्ट करा.

  • जवळचे फिटमेंट सेंटर, तारीख, आणि वेळ निवडा.

  • ऑनलाइन पेमेंट (क्रेडिट/डेबिट कार्ड, यूपीआय, किंवा नेट बँकिंग) करा. रोख व्यवहारांना परवानगी नाही.

ठरलेल्या तारखेला फिटमेंट सेंटरला वाहन आणि पावतीसह भेट द्या. एजन्सी स्नॅप लॉकसह एचएसआरपी बसवेल आणि वाहन पोर्टलवर डेटा अपडेट करेल.