Brihanmumbai Municipal Corporation (Photo Credits: PTI)

बृहन्मुंबई महानगरपालिकेच्या (BMC) सूचीबद्ध हेरिटेज ग्रेड-III संरचना आणि परिसरांच्या परवानगीशिवाय पुनर्विकासाला परवानगी देण्याच्या निर्णयावर नाराजी व्यक्त करत, मुंबई हेरिटेज कॉन्झर्व्हेशन कमिटी (MHCC) ने या भागातील विकास कामांसाठी सर्वसमावेशक मार्गदर्शक तत्त्वे मागवली आहेत. समितीने अशी शिफारस केली आहे की मार्गदर्शक तत्त्वे तयार होईपर्यंत ग्रेड III आणि परिसर मधील पुनर्विकासाचे प्रस्ताव पाठवावेत. हा मुद्दा पालिका आयुक्त आणि प्रशासक इक्बाल सिंग चहल यांच्याकडेही मांडण्यात आला आहे. BMC च्या विकास आराखड्यानुसार (DP), हेरिटेज परिसर हे वारसा मूल्य आणि सांस्कृतिक महत्त्व असलेले क्षेत्र आहे.

MHCC ही शहरातील वारशाचे संरक्षण, जतन आणि संवर्धन करणारी संस्था आहे. सेवानिवृत्त आयएएस अधिकाऱ्याच्या अध्यक्षतेखाली, त्यात इतिहासकार, वास्तुविशारद, शहरी नियोजक आणि हेरिटेज कार्यकर्ते यांचा सदस्य म्हणून समावेश होतो. ते सांस्कृतिक, सौंदर्यात्मक, ऐतिहासिक आणि वास्तूशास्त्रीय महत्त्व असलेल्या वास्तूंचे संवर्धन किंवा पुनर्विकास करण्याचा निर्णय घेते आणि BMC कडे प्रस्ताव पाठवते.

पाच महिन्यांपूर्वी महापालिका आयुक्तांनी हद्दीतील इमारतींच्या पुनर्विकासाच्या काही प्रस्तावांना मंजुरी दिल्यानंतर आणि एका विकासकाने स्वेच्छेने टिप्पणीसाठी एमएचसीसीशी संपर्क साधल्यानंतर ही बाब उघडकीस आली. BMC च्या DP विभागातील अधिकार्‍यांच्या म्हणण्यानुसार, विकास नियंत्रण आणि प्रोत्साहन नियमावली (DCPR)-2034 च्या 52 (9) तरतुदीनुसार मंजूरी देण्यात आली आहे जी अशा पुनर्विकासाला परवानगी देण्याचा अधिकार महापालिका आयुक्तांना देते.

डीपी विभागाने समितीला असेही सूचित केले होते की डीसीपीआर परिसर आणि ग्रेड-III संरचनांमध्ये पुनर्विकासासाठी MHCC कडून मंजुरीची आवश्यकता स्पष्टपणे नमूद करत नाही. तथापि, एका सदस्याने सांगितले की, वारसा परिसर किंवा वास्तूंमधील विकासाची कामे शहराचे सौंदर्य आणि चारित्र्य लक्षात घेऊन केली पाहिजेत. दक्षिण मुंबईतील फोर्ट परिसरातील इमारतींच्या पुनर्विकासाचे तीन ते चार प्रस्ताव डीपी विभागाकडे आल्याचे एका सूत्राने सांगितले.

MHCC च्या एका बैठकीदरम्यान, अनेक सदस्यांनी सांगितले की परिसर आणि ग्रेड-III संरचनांचे संवर्धन केले पाहिजे. कारण ते शहराचा वारसा आणि सांस्कृतिक लँडस्केप बनवतात. ग्रेड-I आणि II श्रेणीतील हेरिटेज स्ट्रक्चर्समध्ये कोणतेही बदल किंवा दुरुस्तीच्या कामांसाठी MHCC परवानगी अनिवार्य आहे. हेही वाचा New Helmet Laws: दुचाकी चालकांनो सावधान! हेल्मेट घातले तरीही होऊ शकतो 2,000 रुपयांचा दंड, जाणून घ्या नवा नियम

यानंतर, समितीने DCPR-2034 च्या 52 (6) तरतुदी अंतर्गत हद्दीतील विकास कामांबाबत तपशीलवार मार्गदर्शक तत्त्वे तयार करण्याची सूचना केली ज्यात असे म्हटले आहे की परिसरातील विकास महापालिका आयुक्तांनी तयार केलेल्या संबंधित हद्दीच्या मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार होईल. MHCC सोबत सल्लामसलत करून किंवा महापालिका आयुक्तांनी ठरवल्याप्रमाणे, सरकारची मंजुरी आवश्यक आहे.

बीएमसी अधिकार्‍यांच्या मते, मुंबईत सुमारे 250 ग्रेड-III संरचना आणि 13 परिसर आहेत. डीसीपीआरमध्ये हद्दीतील विकासाबाबत एक राखाडी क्षेत्र आहे. धोरण त्या राखाडी भागांवर स्पष्टता देण्यावर भर देईल. वारसा परिसरामध्ये समंजस विकास होईल याची खात्री करणे आवश्यक आहे, समितीच्या सदस्याने सांगितले.