
लडाख (Ladakh) येथे कारगिलमध्ये शुक्रवारी (14 मार्च) पहाटे 5.2 रिश्टर स्केलचा तीव्र भूकंपाचा (Earthquake) धक्का बसला, ज्यामुळे जम्मू आणि काश्मीरमध्ये (Jammu and Kashmir) भूकंपाचे धक्के जाणवले. राष्ट्रीय भूकंप विज्ञान केंद्राने (National Center for Seismology) दिलेल्या माहितीनुसार, हा भूकंप भारतीय प्रमाणवेळेनुसार पहाटे 2.50 वाजता जमीनीपासून खाली 15 किमी खोलीवर झाला. जम्मू आणि श्रीनगरमधील अनेक रहिवाशांनी सोशल मीडियावर त्यांच्या संबंधित शहरांमध्ये तीव्र भूकंपाचे धक्के जाणवल्याचे वृत्त दिले. एनसीएसनेही या भूकंपाची पुष्टी केली आहे.
लडाखला भूकंपाचा धोका
लेह आणि लडाख दोन्ही भूकंपाच्या झोन-IV मध्ये येतात, जे भूकंपाच्या उच्च असुरक्षिततेचे संकेत देते. हिमालयीन प्रदेश भूगर्भीयदृष्ट्या सक्रिय आहे, ज्यामुळे तो वारंवार भूकंपाच्या हालचालींना बळी पडतो. भारतीय मानक ब्युरो (BIS) नुसार, मागील भूकंप आणि भूगर्भीय डेटाच्या आधारे भारताचे चार भूकंपीय झोनमध्ये विभाजन केले गेले आहे:
झोन V - सर्वाधिक भूकंपाचा धोका
झोन IV - उच्च भूकंपाचा धोका (लेह आणि लडाखसह)
झोन III - मध्यम भूकंपाचा धोका
झोन II - सर्वात कमी भूकंपाचा धोका
भूकंप तज्ञांनी इशारा दिला आहे की झोन IV आणि V मध्ये तीव्र भूकंपामुळे लक्षणीय नुकसान होऊ शकते, जसे की या प्रदेशात मागील भूकंपांमध्ये दिसून आले आहे.
हिमालयीन प्रदेशात अलीकडील भूकंप
अलिकडच्या आठवड्यात हिमालयीन पट्ट्यात अनेक भूकंप झाले आहेत:
- 27 फेब्रुवारी 2025- आसामच्या मोरीगाव जिल्ह्यात 5.0 तीव्रतेचा भूकंप झाला, गुवाहाटी आणि जवळच्या भागात हादरे जाणवले.
- 4 मार्च 2025– तिबेटमध्ये 4.2 रिश्टर स्केलचा भूकंप झाला.
- 8 मार्च 2014 – तिबेटमध्ये 10 किमी खोलीवर 5.2 रिश्टर स्केलचा भूकंप झाला.
- 9 मार्च 2025 – तिबेटमध्ये आणखी 4.0 रिश्टर स्केलचा भूकंप झाला.
दरम्यान, नवीन भूकंपामुळे लडाख, जम्मू आणि काश्मीर आणि संपूर्ण हिमालयीन पट्ट्यासारख्या भूकंपाच्या दृष्टीने सक्रिय असलेल्या प्रदेशांमध्ये वाढीव तयारीची गरज अधोरेखित झाली आहे. अधिकारी भूकंपीय हालचालींवर बारकाईने लक्ष ठेवून आहेत आणि रहिवाशांना भूकंप सुरक्षा उपायांचे पालन करण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे.
भूकंप होत आहे हे कसे ओळखावे?
भूकंप येताच तो ओळखणे आव्हानात्मक असू शकते. कारण तो कोणत्याही पूर्वसूचनेशिवाय धडकतो. तरीसुद्धा काही लक्षणांवरुन त्याचा अंदाज बाधता येतो.
तुमच्या परिसरातील भूकंपांबद्दल जागरूक राहण्यासाठी, तुम्ही भूकंप पूर्वसूचना प्रणाली किंवा स्मार्टफोन अॅप्सवर अवलंबून राहू शकता. जे भूकंप सुरू होण्याच्या काही सेकंद आधी सूचना पाठवण्यासाठी भूकंप पूर्वसूचना प्रणाली किंवा स्मार्टफोन अॅप्स वापरतात. हे तुम्हाला तात्काळ खबरदारी घेण्यास मदत करू शकते.