Plane | Representational image (Photo Credits: pxhere)

मध्यपूर्वेतील काही भागांमध्ये संभाव्य नेव्हिगेशन स्पूफिंग धोक्यांचा सामना करत असलेल्या नागरी विमानांबद्दलच्या वाढत्या धोक्यांना आणि आव्हानांना डीजीसीएने तत्काळ प्रतिसाद दिल आहे. डीसीजीए ही भारताचे नागरी विमान वाहतूक नियामक आहे. नागरी विमान वाहतूक महासंचालनालयाने (DGCA) नावाने प्रचलित असलेल्या या संस्थेने सर्व भारतीय विमान कंपन्यांना एक महत्त्वपूर्ण सल्ला जारी केला आहे. याबाबत काढलेल्या परीपत्रकात म्हटले आहे की, अहवाल समोर आले आहेत की नागरी विमानांच्या नेव्हिगेशन सिस्टम स्पूफिंगसाठी संवेदनाक्षम असू शकतात. ज्यामुळे सुरक्षिततेला महत्त्वपूर्ण धोका निर्माण होतो. DGCA च्या सल्ल्याचा उद्देश या उदयोन्मुख धोक्याच्या स्वरूपाबद्दल एअरलाइन्सना सतर्क करणे आणि प्रभावीपणे प्रतिसाद कसा द्यावा याबद्दल मार्गदर्शन प्रदान करणे आहे.

डीजीसीएने काढलेल्या परिपत्रकामध्ये विविध धोक्यांकडे लक्ष वेधले आहे. त्यामध्ये सुरक्षा, नेव्हिगेशन सिस्टम स्पूफिंग यांसह इतरही गोष्टींचा समावेश आहे. परिपत्रकातील महत्त्वाचे मुद्दे आपण येथे जाणून घेऊ शकता.

धोक्याचे स्वरूप: DGCA चे परिपत्रक नवीन धोक्यांमुळे विमान वाहतूक उद्योगातील आव्हाने मान्य करते. ग्लोबल नेव्हिगेशन सॅटेलाइट सिस्टम (GNSS) जॅमिंग आणि स्पूफिंगच्या अहवालांवर जोर देते. अनिश्चितता दूर करण्यासाठी आणि तयारी सुनिश्चित करण्यासाठी सल्ला आणि काही मार्गदर्शक तत्वे जारी करते.

GNSS हस्तक्षेपाचा वाढता अहवाल: हे परिपत्रक अलीकडील काळात मध्य पूर्व हवाई क्षेत्रावरील GNSS हस्तक्षेपाच्या वाढत्या अहवालांची दखल घेते. विमान वाहतूक सुरक्षिततेचे रक्षण करण्यासाठी सक्रिय प्रतिसादाची आवश्यकता अधोरेखित करते. तसेच, हे नेव्हिगेशन सिस्टमच्या जॅमिंगचा सामना करण्यासाठी आकस्मिक उपाय विकसित करण्याच्या दृष्टीने काही सूचना करते.

थ्रेट मॉनिटरिंग नेटवर्कची निर्मिती: समस्येची तीव्रता ओळखून, DGCA ने धमकीचे निरीक्षण आणि विश्लेषण करण्यासाठी नेटवर्क तयार करण्याची शिफारस केली आहे. हे नेटवर्क प्रतिबंधात्मक आणि प्रतिक्रियात्मक निरीक्षण आणि GNSS हस्तक्षेपाशी संबंधित अहवालांचे विश्लेषण, संभाव्य धोक्यांना मजबूत आणि तत्काळ प्रतिसाद प्रदान करण्यासाठी असेल असा विचार त्यामागे आहे.

अलीकडील घटना: परिपत्रक सप्टेंबरच्या उत्तरार्धात घडलेल्या घटनांचा संदर्भ देते. ज्यामध्ये इराणजवळील अनेक व्यावसायिक उड्डाणे नेव्हिगेशन प्रणालीतील व्यत्ययांमुळे त्यांच्या इच्छित ठिकाण आणि मार्गांपासून भरकटत दूर गेली. स्पूफिंगमुळे एका विमानाला आवश्यक परवानगीशिवाय धोकादायकरित्या इराणी हवाई क्षेत्राच्या जवळ नेले.

स्पूफिंग मेकॅनिझम: स्पूफिंग कसे कार्य करते हे अहवालात स्पष्ट केले आहे, मध्य पूर्व प्रदेशांवरून उडणाऱ्या विशिष्ट विमानांना खोटे GPS सिग्नल मिळतात. या फसव्या सिग्नलचा उद्देश विमानाच्या अंगभूत प्रणालीची दिशाभूल करण्याचा आहे. ज्यामुळे ते त्याच्या वास्तविक मार्गापासून दूर असलेले स्थान समजू शकते. जडत्व संदर्भ प्रणालीमध्ये परिणामी अस्थिरतेमुळे नेव्हिगेशन क्षमता नष्ट होते.

चिंता उत्पन्न करणारे क्षेत्र: उत्तर इराक आणि अझरबैजानमधील व्यस्त वायुमार्ग उत्पन्न करणारे प्राथमिक क्षेत्र आहे. ज्यामध्ये एरबिलजवळ अनेक घटनांची नोंद झाली आहे. सप्टेंबरपर्यंत, 12 वेगळ्या घटना नोंदवल्या गेल्या, ज्यात 20 नोव्हेंबर रोजी अंकारा, तुर्कीजवळील एक घटना होती.

संभाव्य गुन्हेगार: कोणत्याही विशिष्ट गुन्हेगाराची ओळख पटलेली नसली तरी, प्रादेशिक तणावाचा सामना करणार्‍या प्रदेशांमध्ये लष्करी इलेक्ट्रॉनिक युद्ध प्रणालीच्या तैनातीमुळे शक्यतो जॅमिंग आणि स्पूफिंगच्या दिशेने संशय व्यक्त होतो.

DGCA शिफारशी: समितीच्या शिफारशींवर आधारित परिपत्रक, विमान चालक, पायलट, ANSP आणि हवाई वाहतूक नियंत्रकांसाठी सर्वसमावेशक उपाय प्रदान करते. यामध्ये आकस्मिक प्रक्रियेचा विकास, ऑपरेशनल जोखमीचे मूल्यांकन आणि धोक्याचे निरीक्षण आणि विश्लेषण नेटवर्कची स्थापना समाविष्ट आहे.

DGCA च्या सक्रिय उपायांचे उद्दिष्ट हवाई वाहतूक सुरक्षा वाढवणे आणि मध्य पूर्वेतील GNSS हस्तक्षेपामुळे निर्माण होत असलेल्या आव्हानांना तोंड देणे आहे. अपेक्षीत आहे की, त्याला प्रतिसाद मिळेल.