Nobel Prize for Economics: आर्थिक संकटावरील संशोधनासाठी Bernanke, Diamond, Dybvig यांना मिळाले अर्थशास्त्राचे नोबेल पारितोषिक
Winner of Nobel Prize in Economics (PC - Twitter)

Nobel Prize for Economics: यावर्षी बेन एस. बर्नान्के, डग्लस डब्ल्यू. डायमंड आणि फिलिप एच. डायबविग यांना बँका आणि आर्थिक संकटांवरील संशोधनासाठी अर्थशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक देण्यात येणार आहे. पुरस्कारांची घोषणा करताना समितीने सांगितले की, तीन पुरस्कार विजेत्यांनी अर्थव्यवस्थेतील बँकांच्या भूमिकेबद्दल, विशेषत: आर्थिक संकटाच्या काळात आमची समज लक्षणीयरीत्या सुधारली आहे. बँक कोसळणे टाळणे का महत्त्वाचे आहे, हे त्याच्या संशोधनातील एक महत्त्वाचा निष्कर्ष आहे. अर्थशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक विजेत्यास 10 दशलक्ष स्वीडिश क्रोनर (सुमारे नऊ दशलक्ष अमेरिकन डॉलर्स) चे रोख पारितोषिक दिले जाते. 10 डिसेंबर रोजी विजेत्यांना बक्षिसे दिली जाणार आहेत.

'बँकांना कसे संवेदनशील करावे' यावर केलं संशोधन -

या पुरस्कारांची घोषणा करताना असं म्हटलं आहे की, आधुनिक बँकिंग संशोधन आमच्याकडे बँका का आहेत? हे स्पष्ट करते. त्यांना संकटांना कमी कसे बनवायचे? आणि बँक कोसळल्याने आर्थिक संकटे कशी वाढतात? या संशोधनाचा पाया 1980 च्या दशकाच्या सुरुवातीला बेन बर्नांक, डग्लस डायमंड आणि फिलिप डायबविग यांनी घातला. वित्तीय बाजारांचे नियमन आणि आर्थिक संकटांना सामोरे जाण्यासाठी त्यांचे विश्लेषण खूप व्यावहारिक महत्त्व आहे. (हेही वाचा - Nobel Prize in Physics 2022 Winners: भौतिकशास्त्राचा नोबेल पुरस्कार यंदा Alain Aspect,Anton Zeilinger आणि John F यांना Quantum Mechanics च्या प्रयोगासाठी)

आल्फ्रेड नोबेल यांच्या स्मृतीप्रित्यर्थ अर्थशास्त्रातील स्वेरिजेस रिक्सबँक पुरस्कार दिला जातो. आल्फ्रेड नोबेल यांनी आपल्या मृत्युपत्रात अर्थशास्त्र पुरस्काराचा उल्लेख केलेला नाही. Sveriges Riksbank ने 1968 मध्ये पारितोषिकाची स्थापना केली आणि रॉयल स्वीडिश अकादमी ऑफ सायन्सेसला 1969 पासून आर्थिक विज्ञानातील विजेते निवडण्याचे काम देण्यात आले.

गेल्या वर्षी कोणाला मिळाला होता हा पुरस्कार?

या पुरस्काराचा पहिला विजेता 1969 मध्ये निवडला गेला. 2021 मध्ये अर्थशास्त्राचे नोबेल डेव्हिड कार्ड आणि जोशुआ अँग्रिस्ट आणि गुइडो इम्बेन्स यांना देण्यात आले. 'हाऊ मिनिमम वेज, इमिग्रेशन आणि एज्युकेशन इफेक्ट द लेबर मार्केट' या संशोधनासाठी कार्डला हा पुरस्कार मिळाला आहे. त्याच वेळी, पारंपारिक वैज्ञानिक पद्धतींनी स्पष्ट नसलेल्या विषयांवरील अभ्यासासाठी अँग्रिस्ट आणि इम्बेन्स यांना पारितोषिके देण्यात आली.

नोबेल शांतता पुरस्कार कोणाला मिळाला?

अर्थशास्त्राच्या नोबेलपूर्वी शांततेचा नोबेल जाहीर झाला. बेलारूसी, तुरुंगात बंदिस्त अधिकार कार्यकर्ते अॅलेस बिल्यात्स्की, रशियन गट 'मेमोरियल' आणि युक्रेनियन संस्था 'सेंटर फॉर सिव्हिल लिबर्टीज' यांना 2022 चा नोबेल शांतता पुरस्कार जाहीर झाला आहे. रशिया आणि युक्रेनमध्ये जवळपास आठ महिने युद्ध सुरू असताना युक्रेनच्या संघटनेला हा पुरस्कार देण्यात येत आहे. युक्रेनला हा पुरस्कार मिळणे ही रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांच्यासाठीही वाईट बातमी आहे.