प्रतिकात्मक फोटो (Photo Credit: PTI)

ICC New Rules: मंगळवारी झालेल्या मुख्य कार्यकारी समितीच्या (CEC) बैठकीनंतर आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषदेने (International Cricket Council, ICC) नियमांमध्ये अनेक बदल केले आहेत. सौरव गांगुलीच्या नेतृत्वाखालील पुरुष क्रिकेट समिती (Cricket Committee) ने या नियमांची शिफारस केली होती. पुरुष आणि महिला क्रिकेटमधील हे बदल 1 ऑक्टोबरपासून लागू होतील. आता आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटमध्येही एखादा फलंदाज झेलबाद झाला तर पुढचा चेंडू नव्या फलंदाजाला खेळावा लागेल. याशिवाय चेंडूला चमक देण्यासाठी लाळेचा वापर करण्यावरही बंदी घालण्यात आली आहे.

भारताचा माजी कर्णधार सौरव गांगुलीच्या नेतृत्वाखालील पुरुष क्रिकेट समितीने MCC च्या 2017 च्या क्रिकेट नियमांच्या तिसऱ्या आवृत्तीत खेळण्याच्या स्थितीत बदल करण्याची शिफारस केली. शिफारशींना पाठिंबा देणाऱ्या महिला क्रिकेट समितीसोबतही निष्कर्ष सामायिक करण्यात आले. नवीन नियम 1 ऑक्टोबर 2022 पासून लागू होतील, म्हणजेच पुढील महिन्यात ऑस्ट्रेलियात होणारा ICC पुरुष T20 विश्वचषक या नवीन नियमांच्या आधारे खेळवला जाईल. (हेही वाचा - Team India ने घेतला नवीन Jersry चा Feel, मुंबई इंडियन्स ने शेअर केला Video)

1 ऑक्टोबरपासून बदलणार क्रिकेटचे 'हे' नियम -

  • फलंदाज झेलबाद झाला तरी नवीन फलंदाज स्ट्राइकवर येईल. आत्तापर्यंत असे व्हायचे की झेल घेताना स्ट्रोक बदलला की नवीन फलंदाज दुसऱ्या टोकाला यायचा.

  • चेंडूला चमक देण्यासाठी लाळेचा वापर करण्यावर आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटमध्ये दोन वर्षांहून अधिक काळ बंदी घालण्यात आली आहे. कोरोना महामारीनंतर सुरक्षेच्या दृष्टीने हा बदल करण्यात आला होता. मात्र, आता तो कायमस्वरूपी लागू करण्यात आला आहे.

  • आता विकेट पडल्यानंतर नवीन फलंदाजाला कसोटी आणि एकदिवसीय सामन्यांमध्ये दोन मिनिटांत स्ट्राइक घेण्यासाठी सज्ज व्हावे लागेल, तर टी-20मध्ये ही वेळ पूर्वीप्रमाणेच 90 सेकंद ठेवण्यात आली आहे. यापूर्वी, नवीन फलंदाज यासाठी कसोटीत तीन मिनिटे घेत असत.

  • जर एखादा फलंदाज चेंडू खेळण्याचा प्रयत्न करताना खेळपट्टीच्या बाहेर गेला तर तो चेंडू डेड बॉल असेल आणि फलंदाजाला एकही धाव मिळणार नाही. याशिवाय कोणताही चेंडू जो फलंदाजाला खेळपट्टी सोडण्यास भाग पाडतो त्याला नो बॉल असेही म्हणतात.

  • गोलंदाजाच्या गोलंदाजीदरम्यान कोणतीही अनुचित आणि जाणूनबुजून हालचाल केल्यास पंचांकडून त्याला डेड बॉल दिला जाईल, याशिवाय फलंदाजी करणाऱ्या संघाला दंड म्हणून 5 धावा मिळतील.

  • जर एखाद्या गोलंदाजाने नॉन स्ट्राइकवर उभ्या असलेल्या फलंदाजाला चेंडू देण्यापूर्वी लगेच बाद केले तर तो धावबाद मानला जाईल. याला मँकाडिंग म्हणून ओळखले जाते आणि पूर्वी खेळाच्या भावनेविरुद्ध मानले जात असे.

  • यापूर्वी असा नियम होता की जर एखादा फलंदाज चेंडू खेळण्यापूर्वी क्रीझच्या बाहेर आला तर गोलंदाज त्याला फेकून धावबाद करू शकत होता, परंतु आता हा नियम काढून टाकण्यात आला आहे. असे केल्यास त्याला डेड बॉल म्हटले जाईल.

  • T20 क्रिकेटमध्ये स्लो ओव्हर रेटसाठी दंडाची नवीन तरतूद लागू करण्यात आली आहे. 2023 च्या विश्वचषकानंतर एकदिवसीय सामन्यांमध्येही याची अंमलबजावणी केली जाईल. या नियमानुसार गोलंदाजी करणाऱ्या संघाला शेवटच्या षटकाची सुरुवात निर्धारित वेळेत करावी लागते. जर एखाद्या संघाला त्याचे शेवटचे षटक वेळेवर सुरू करता आले नाही, तर त्या कालमर्यादेनंतरच्या सर्व षटकांमध्ये, एका क्षेत्ररक्षकाला सीमारेषेतून काढून तीस यार्डांच्या परिघात ठेवावे लागते. त्यामुळे फलंदाजांना मदत होते. सध्या हा नियम टी-20 क्रिकेटमध्ये लागू असून पुढील वर्षी तो वनडेमध्येही लागू केला जाईल.

दोन्ही संघांनी सहमती दर्शवल्यास आता सर्व पुरुष आणि महिलांच्या ODI आणि T20 सामन्यांमध्ये संकरित खेळपट्ट्या वापरल्या जाऊ शकतात. सध्या, संकरित खेळपट्ट्या फक्त महिलांच्या T20 सामन्यांमध्ये वापरल्या जाऊ शकतात.