Voting | (Photo courtesy: archived, edited, symbolic images)

One Nation-One Election: आगामी लोकसभा निवडणूक 2024 (Lok Sabha Election 2024) च्या आधी देशात वन नेशन वन पोल (One Nation-One Election)ची चर्चा जोरात सुरू आहे. याचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे गेल्या गुरुवारी माजी राष्ट्रपती राम नाथ कोविंद (Ram Nath Kovind) यांच्या नेतृत्वाखालील एका समितीने 'वन नेशन वन पोल'चा अहवाल राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू (President Droupadi Murmu) यांना सादर केला. राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांना 18,000 हून अधिक पानांचा अहवाल सादर करण्यात आला आहे. यावर माजी राष्ट्रपती रामनाथ कोविंद यांच्या अध्यक्षतेखालील उच्चस्तरीय समितीने म्हटले आहे की, निवडणुका एकाच वेळी घेतल्याने विकास प्रक्रिया आणि सामाजिक एकता वाढेल. वन नेशन वन पोल म्हणजे लोकसभा आणि राज्यांच्या विधानसभांच्या निवडणुका एकाच वेळी होणार.

दरम्यान, निवडणूक पॅनेलने उच्चस्तरीय समितीला सांगितले की, 2029 मध्ये लोकसभा आणि राज्यांच्या विधानसभा निवडणुका एकाच वेळी घेतल्यास, निवडणूक आयोगाला EVM आणि VVPAT युनिट्सच्या खरेदीसाठी किमान 8,000 कोटी रुपये खर्च करावे लागतील. निवडणूक आयोगाने कोविंद पॅनेलला असेही सांगितले की ईव्हीएम, कर्मचारी आणि आवश्यक सामग्रीचे मूल्यांकन स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुका एकाच वेळी घेण्याचा विचार करत नाही. नगरपालिका आणि पंचायत निवडणुका घेण्याची जबाबदारी राज्य निवडणूक आयोगाची आहे. (वाचा - One Nation-One Election Committee: एक देश, एक निवडणुकीसाठी समिती जाहीर, अमित शहा-अधीर रंजन यांच्यासह या 8 जणांचा समावेश)

एका अहवालानुसार, मार्च 2023 मध्ये निवडणूक आयोगाच्या मूल्यांकनानुसार, 2019 लोकसभा निवडणुकीत मतदान केंद्रांची संख्या 10.38 लाख होती, जी 2024 मध्ये वाढून 11.93 लाख होण्याची अपेक्षा आहे. त्यामुळे आवश्यक कर्मचारी आणि ईव्हीएममध्येही वाढ होणार आहे. तर 2019 मध्ये केंद्रीय सशस्त्र पोलिस दलाच्या (CAPF) कंपन्यांची संख्या 3,146 होती, जी यावर्षी 50 टक्क्यांनी वाढून 4,719 वर जाण्याचा अंदाज आहे. मात्र, वन नेशन वन पोलवर आधारित एका अहवालात निवडणूक आयोगाने म्हटले आहे की, विधानसभा निवडणुका आणि लोकसभा निवडणुका एकाच वेळी घेतल्यास निवडणुका घेण्यासाठी आवश्यक गोष्टींची संख्या वाढेल. (वाचा - One Nation-One Election Committee: एक देश, एक निवडणुकीसाठी समितीचे निमंत्रण काँग्रेसच्या अधिर रंजन यांनी नाकारले)

ईव्हीएम तयार करण्यास वेळ लागेल - निवडणूक आयोग

निवडणूक आयोगाने सांगितले की, BEL आणि ECI द्वारे ईव्हीएम तयार करण्यासाठी पुरेसा वेळ लागेल. असा अंदाज आहे की 2029 मध्ये एकाचवेळी मतदानासाठी एकूण 53.76 लाख बॅलेट युनिट, 38.67 लाख EVM कंट्रोल युनिट आणि 41.65 लाख VVPAT ची आवश्यकता असेल. त्यात म्हटले आहे की 26.55 लाख बॅलेट युनिट्स, 17.78 लाख कंट्रोल युनिट्स आणि 17.79 लाख व्हीव्हीपीएटीची कमतरता पूर्ण करणे आवश्यक आहे. यासाठी 7,951.37 कोटी रुपये खर्च येईल.