Tiger प्रतिकात्मक फोटो (PC - Pixabay)

Madhya Pradesh Retains Tiger State Status: केंद्र सरकारने व्याघ्रगणनेची राज्यनिहाय आकडेवारी जाहीर केली आहे. 785 वाघांसह मध्य प्रदेश (Madhya Pradesh) देशात अव्वल आहे. मध्य प्रदेशने सलग दुसऱ्यांदा टायगर स्टेटचा (Tiger State) दर्जा कायम ठेवला आहे. दुसऱ्या क्रमांकावर कर्नाटक आहे, जिथे 563 वाघ आहेत. उत्तराखंडमध्ये 560 तर महाराष्ट्रात 444 वाघ सापडले आहेत. उत्तराखंडमधील जिम कॉर्बेट व्याघ्र प्रकल्पात जागतिक व्याघ्र दिनाचे आयोजन करण्यात आले होते. यादरम्यान केंद्रीय वन राज्यमंत्री अश्विनी कुमार चौबे यांनी सविस्तर अहवाल प्रसिद्ध केला. यावेळी उत्तराखंडचे मुख्यमंत्री पुष्कर धामी आणि केंद्रीय पर्यटन राज्यमंत्री अजय भट्ट उपस्थित होते. केंद्रीय वनमंत्री भूपेंद्र यादव यांनी ट्विट करून मध्य प्रदेशचे अभिनंदन केले.

मुख्यमंत्री शिवराजसिंह चौहान म्हणाले की, आपल्या राज्यातील जनतेचे सहकार्य आणि वनविभागाच्या अथक परिश्रमामुळे आपल्या राज्यातील वाघांची संख्या 526 वरून 785 झाली आहे, ही अत्यंत आनंदाची बाब आहे. वन आणि वन्यजीवांच्या संरक्षणासाठी केलेल्या सहकार्याबद्दल मी संपूर्ण राज्यातील जनतेचे मनःपूर्वक आभार आणि अभिनंदन करतो. आंतरराष्ट्रीय व्याघ्र दिनानिमित्त आपण सर्व मिळून भावी पिढ्यांसाठी निसर्ग संवर्धनाची शपथ घेऊया. (हेही वाचा - UP Horror: उत्तर प्रदेशात 3 किन्नरांनी एका व्यक्तीला दिली तालिबानी शिक्षा; मुंडन करून पाजली लघवी, Watch Video)

मध्य प्रदेशात चार वर्षांत वाढले 259 वाघ -

भारतात व्याघ्र संवर्धनाच्या प्रयत्नांनंतर वाघांची संख्या सातत्याने वाढत आहे. 2006 मध्ये 300 वाघांसह सर्वाधिक वाघ असलेले मध्य प्रदेश हे राज्य होते. यानंतर, 2010 मध्ये ते 257 पर्यंत कमी झाले आणि नंतर मध्य प्रदेशचा वाघ राज्याचा दर्जा कर्नाटकने हिसकावून घेतला. मध्य प्रदेशात 2014 मध्ये 308 वाघ आणि 2018 मध्ये 526 वाघ होते. 2018 मध्ये, मध्य प्रदेशने पुन्हा एकदा कर्नाटककडून वाघ राज्याचा दर्जा हिरावून घेतला. यानंतर मध्य प्रदेशमध्ये वाघांची संख्या वाढली. चार वर्षांत राज्यात 259 वाघ वाढले, तर कर्नाटकात केवळ 39 वाघ वाढले.

दरम्यान, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 9 एप्रिल 2023 रोजी प्रोजेक्ट टायगरला 50 वर्षे पूर्ण झाल्याबद्दल म्हैसूरमध्ये किमान 3167 वाघांची घोषणा केली होती. त्यावेळी डेटा फक्त कॅमेरा ट्रॅप केलेल्या भागातून आला होता. वाइल्डलाइफ इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडियाने कॅमेरा-ट्रॅप केलेल्या तसेच नॉन-कॅमेरा-ट्रॅप केलेल्या भागांमधील डेटाचे विश्लेषण केले. त्यानुसार सर्वाधिक 3925 वाघ आहेत. त्याआधारे सरासरी 3682 वाघ असल्याचा दावा करण्यात आला आहे. हे दर वर्षी 6.1% ची वाढ दर्शवते. शिवालिक डोंगर आणि गंगेच्या मैदानात वाघांच्या संख्येत वाढ झाली आहे. विशेषतः मध्य प्रदेश, उत्तराखंड आणि महाराष्ट्रात. मात्र, पश्चिम घाटातील काही भागात वाघांच्या संख्येत घट झाली आहे.

तथापी, 2006 मध्ये देशात 1411 वाघ होते. त्यानंतर 2010 मध्ये 1706, 2014 मध्ये 2226, 2018 मध्ये 2967 आणि 2022 मध्ये 3682 वाघ आढळले आहेत. जवळपास प्रत्येक राज्यात वाघांच्या संख्येत वाढ झाली आहे. जगातील वाघांमध्ये भारताचा वाटा 75% पर्यंत वाढला आहे. 2018 मध्ये संरक्षित क्षेत्रात 2461 वाघ होते, तर 2022 मध्ये ते 3080 पर्यंत वाढले आहे. सध्या देशात 53 व्याघ्र प्रकल्प आहेत, जे 75796 चौरस किलोमीटरमध्ये पसरलेले आहेत. ते भारताच्या एकूण क्षेत्रफळाच्या 2.3% व्यापलेले आहे.