प्रतिकात्मक फोटो (Photo Credits: Pixabay)

महाराष्ट्रात मालमत्ता खरेदी करणे आता महाग झाले आहे, महाराष्ट्र सरकारने 2025-26 आर्थिक वर्षासाठी रेडी रेकनर रेट (Ready Reckoner Rates- RRR) मध्ये वाढ जाहीर केली आहे. रेडी रेकनर दरांमध्ये सरासरी 4.39% वाढ करण्यात आली आहे, नवीन दर 1 एप्रिल 2025 पासून लागू मानले जातील. रेडी रेकनर दर हे महाराष्ट्र शासनाने स्थावर मालमत्तांच्या किमान बाजारमूल्यांचे निर्धारण करण्यासाठी निश्चित केलेले दर आहेत. म्हणजेच एखाद्या विशिष्ट क्षेत्रातील मालमत्तेसाठी निश्चित केलेले किमान मूल्यांकन. सोप्या भाषेत सांगायचे तर, हे दर म्हणजे एखाद्या क्षेत्रातील मालमत्तेच्या व्यवहारांसाठी निश्चित केलेली किमान किंमत आहे. हे दर प्रॉपर्टीच्या नोंदणीदरम्यान मुद्रांक शुल्क आणि इतर करांच्या गणनेसाठी वापरले जातात.

रेडी रेकनर दराच्या वाढीमुळे मालमत्तेच्या किमती वाढतील, ज्यामुळे अधिक मुद्रांक शुल्क देखील भरावे लागेल. जरी ही वाढ सुरुवातीला अंदाजित 10% वाढीपेक्षा खूपच कमी असली तरी, मुद्रांक शुल्कात कोणताही बदल झाला नसला तरी, त्याचा मालमत्तेच्या किमतीवर आणि खरेदीदारांच्या मुद्रांक शुल्कावर परिणाम होईल. कर टाळण्यासाठी मालमत्तेच्या व्यवहारांचे अवमूल्यन होऊ नये यासाठी स्टॅम्प ड्युटी आणि नोंदणी शुल्क मोजण्यासाठी हे दर वापरले जातात. रेडी रेकनर दरांमध्ये वाढ म्हणजे मालमत्तेच्या किमतींचे मूल्यांकन जास्त होते, ज्यामुळे खरेदीदारांसाठी स्टॅम्प ड्युटी आणि एकूण मालमत्तेच्या किमतीत वाढ होते.

रेडी रेकनर दरात वाढ झाल्यामुळे आता महानगरपालिका क्षेत्रात घर किंवा जमीन खरेदी करणाऱ्यांना जास्त पैसे द्यावे लागतील. हा दर दरवर्षी 1 एप्रिलपासून बदलतो आणि या आधारावर लोक त्यांच्या मालमत्तेच्या व्यवहारांवर मुद्रांक शुल्क भरतात. गेल्या दोन वर्षांत सरकारने रेडी रेकनर दर वाढवले नव्हते, त्यामुळे या वर्षी हा बदल अपेक्षित होता. सध्या, शेअर बाजारात चढ-उतार सुरू असताना आणि सोन्याच्या किमतीही विक्रमी उच्चांकावर असताना, आता रिअल इस्टेटमध्ये गुंतवणूक करणाऱ्या लोकांना या नवीन वाढीचा फटका बसणार आहे. (हेही वाचा: Cabinet Meeting Decision: महायुती सरकारची मंत्रिमंडळ बैठक संपन्न; जाणून घ्या प्रमुख निर्णय)

महाराष्ट्रातील महानगरपालिका क्षेत्रात, रेडी रेकनरमधील ही वाढ सर्वाधिक म्हणजे 5.59% आहे. त्याच वेळी, ग्रामीण भागासाठी त्यात 3.36% वाढ करण्यात आली आहे. सोलापूर शहरात (10.17%) सर्वाधिक वाढ झाली आहे, त्यानंतर उल्हासनगर (9%), अमरावती शहर (8.03%) आणि ठाणे शहर (7.72%) आहे. मुंबईसाठी ही वाढ 3.39% आहे. नाशिकमध्ये 7 टक्के, पुणेमध्ये 4 टक्के आणि पनवेलमध्ये 4.97 टक्के वाढ झाली आहे. महाराष्ट्रातील विविध भागांतील रेडी रेकनर दरांची माहिती जाणून घेण्यासाठी, नोंदणी व मुद्रांक विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटला भेट देऊ शकता. तसेच, स्थानिक उपनिबंधक कार्यालयात जाऊन देखील ही माहिती मिळविता येऊ शकते.